Famennium
| Periode/ sisteem |
Epog/ serie |
Tydsnede/ etage |
M. jaar gelede |
|---|---|---|---|
| Karboon | Mississippium | Tournaisium | jonger |
| Devoon | Laat | Famennium | 372,2–358,9 |
| Frasnium | 382,7–372,2 | ||
| Middel | Givetium | 387,7–382,7 | |
| Eifelium | 393,3–387,7 | ||
| Vroeg | Emsium | 407,6–393,3 | |
| Pragium | 410,8–407,6 | ||
| Lochkovium | 419,2–410,8 | ||
| Siluur | Pridolium | geen gedef. | ouer |
| Die verdeling van die Devoon (IKS). | |||
Die Famennium is die laaste chronostratigrafiese etage sowel as geologiese tydsnede in onderskeidelik die sisteem en periode Devoon. Dit verwys dus na ’n tydperk sowel as die gesteentes wat in dié tydperk gevorm het.
Die Famennium was van sowat 372,2 tot 358,9 miljoen jaar gelede.[1] Dit is voorafgegaan deur die Frasnium en gevolg deur die Tournaisium, die eerste etage/tydsnede van die Karboon.
Naam en definisie
[wysig | wysig bron]Die etage is genoem na die Oos-Belgiese streek die Famenne. Die basis van die Famennium word gedefinieer deur die uitwissing van die Conodonta Ancyrodella en Ozarkodina en Goniatitida Gephuroceratidae en Beloceratidae, en die bokant deur die eerste voorkoms van die Conodonta Siphonodella sulcata. Die tipeligging vir die basis is die steengroef Courniac by Cessenon, Frankryk.[2]
Uitwissing
[wysig | wysig bron]Die einde van die Famennium en die oorgang na die Tounaisium word deur 'n groot uitwissing gekenmerk, hoewel dit dalk nie net een gebeurtenis is nie, maar 'n reeks gebeurtenisse. Driekwart van die spesies verdwyn, veral in vlak seeë waar dalk suurstof in die water onbreek het.[3]
Sommige geleerdes erken die Kellwasser-gebeurtenis aan die begin van hierdie tudperk -die oorgang van Frasnium na Famennium- as die grootste uitwissing -met verlies van 20% van alle dierfamilies en 70-80% van alle dierspesies, gevolg deur 'n Laat-Famenniese Krisis-tydperk wat eindig in die Hangelberg-gebeurtenis wat die Devoon besluit. Die verliese is veral groot vir bentiese organismes en onder foraminifera, brachiopoda, conodonta, korale van die rugosa en tablulata, kaaklose visse, placoderna, stromatoporoïed-sponse en die trilobiete.[4]
Bronne
[wysig | wysig bron]- (en) Gradstein, F.M.; Ogg, J.G.; Schmitz, M.D. & Ogg, G.M.; 2012: A Geologic Time Scale 2012, Elsevier, ISBN 0444594256.
- (en) Klapper, G.; Feist, R.; Becker, R.T. & House, M.R.; 1993: Definition of the Frasnian/Famennian Stage boundary Episodes 16(4), p. 433-441.