Epitoom

'n Epitoom (Grieks: ἐπιτομή, van ἐπιτέμνειν, epitemnein "om kort te knip") is 'n opsomming, of iets wat 'n groter werklikheid verteenwoordig. Dit word ook gebruik as sinoniem vir die woord "beliggaming". Verpersoonliking of epitomasie verteenwoordig "tot die mate van." 'n Verkorting (van bv. 'n boek) verskil van 'n epitoom (verpersoonliking) deurdat 'n verkorting gemaak word van geselekteerde aanhalings uit 'n groter werk; geen nuwe geskrif word saamgestel nie, in teenstelling met die epitoom, wat 'n oorspronklike opsomming van 'n werk is, ten minste gedeeltelik.

Baie dokumente uit die Oudgriekse en Romeinse wêrelde bestaan vandag slegs in die vorm van epitome, met verwysing na die praktyk van sommige latere skrywers wat geselekteerde weergawes geskryf het van groter werke wat nou verlore is. Sommige skrywers het probeer om die standpunt en gees van die oorspronklike oor te dra, terwyl ander verdere besonderhede of staaltjies oor die algemene onderwerp bygevoeg het. Soos met alle sekondêre historiese bronne, kan 'n vooroordeel wat nie in die oorspronklike teks voorgekom het nie, insluip.

Dokumente wat in epitoomvorm bestaan verskil van dié wat slegs nog bestaan as fragmente wat in latere werke aangehaal is en dié wat deur latere geleerdes as onerkende bronne gebruik is, aangesien dit as afsonderlike dokumente kan staan, maar gesien deur die "lens" van 'n ander skrywer.

Epitome word vandag nog gemaak wanneer dit met 'n korpus literatuur handel om dit meer toeganklik te maak, veral klassieke werke wat dikwels as dig en swaar beskou word en ten opsigte waarvan dit onwaarskynlik is dat dit deur die gemiddelde persoon gelees sal word: sommige is meer tipies verkortings in die ware sin van die woord, soos bv. die wat geskryf is oor Edward Gibbon se The History of the Decline and Fall of the Roman Empire, 'n werk van ses groot volumes (ongeveer 3600 bladsye), wat dikwels as een volume gepubliseer word, bestaande uit ongeveer 1400 bladsye.

Sommige is van dieselfde tipe as die antieke epitoom, soos verskeie epitome van die Summa Theologiae van Thomas Aquinas, oorspronklik geskryf as 'n inleidende handboek in teologie en nou toeganklik vir baie min, behalwe vir geleerdes in teologie en Aristoteliaanse filosofie. Baie epitome word vandag gepubliseer onder die algemene titel "Die Gids tot ...", soos Die Oxford Gids tot Aristoteles, of "'n Oorsig van ...", of "gidse," soos 'n Oorsig van die gedagtes van Immanuel Kant, Hoe om Hans Urs von Balthasar te lees, of, in sommige gevalle, as 'n inleiding, in gevalle soos 'n Bekendstelling aan Søren Kierkegaard of 'n Baie kort inleiding tot die Nuwe Testament (baie filosofiese "inleidings" en "gidse" deel die epitoom-vorm, anders as algemene "inleidings" tot 'n studieveld).

Voorbeelde van epitome van verlore werke

• Sextus Julius Africanus en Eusebius se epitome van Manetho se Aegyptiaca
• Xiphilinus se opsomming van die vermiste gedeeltes van Dio Cassius se Romeinse geskiedenis
• Marcus Iunianus Iustinus se verkorte weergawe van die Filippiese Geskiedenis deur Pompeius Trogus, een van die hoofbronne vir die lewe van Alexander die Grote
• Die epitoom van Boek IV van Pseudo-Apollodorus se Bibliotheca [Biblioteek], 'n omvattende en uitgebreide ensiklopedie van die Griekse mitologie
• Libro de los Epítomes, 'n 2000-bladsy volume wat Ferdinand Columbus (Hernando Colón) se 16de eeuse versameling van meer as 15,000 boeke opsom

Bronne

• "Epitome". Encyclopædia Britannica (11de). (1911). Cambridge University Press.