Gaan na inhoud

Ena Murray

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Ena Murray
Gebore(1936-12-27)27 Desember 1936
Loxton
Sterf4 Junie 2015 (op 78)[1]
Mosselbaai
NasionaliteitSuid-Afrika
BeroepSkrywer
Bekend virDie mees gelese skrywer in Afrikaans
EggenootBoet Murray
Jaques Mostert

Ena Murray (27 Desember 1936 – 4 Junie 2015) was ’n Afrikaanse skrywer van ontspanningsleesstof, wat meer as 130 boeke in haar loopbaan skryf. Sy is al as "die mees gelese skrywer in Afrikaans" beskryf.

Lewe en werk

[wysig | wysig bron]

Gedurende die 33 jaar wat sy voltyds geskryf het, het 131 titels agter haar naam verskyn. Sy is op die klein Karoodorpie Loxton gebore, as die middelste van drie dogters van die plaaslike geneesheer, dr. Andries Mans, en sy vrou Anna. Sy gaan skool op die laerskool op Loxton en matrikuleer dan op Hoërskool Victoria-Wes. Hierna word sy vir twee jaar ’n verpleegster in Bloemfontein en trou dan in 1959 met Boet Murray, ’n boorkontrakteur van Loxton, waarna sy voltyds skryf. Hierdie huwelik is kinderloos, maar sy het twee miskrame, waarna sy ’n histerektomie ondergaan. In 1979 skei sy en gaan vestig haar later dieselfde jaar op Wildernis naby George. Sy noem haar huis Plekkie in die Son, na aanleiding van haar gewilde roman. Twee jaar later, in 1981, trou sy met die landboukundige Jacques Mostert (wat sy op ’n toe-oë-afspraak ontmoet) in Hoekwil se kerkie. Die egpaar vestig hulle in Ena se huis, maar na tien jaar verhuis hulle in 1991 na die aftreeoord Santos Haven in Mosselbaai. Hulle besit ook ’n huis op Kanonpunt, naby Mosselbaai, waar hulle naweke uitspan. Sy het drie stiefkinders as resultaat van haar tweede huwelik.

Sy het bekendheid verwerf hoofsaaklik deur haar liefdesverhale, maar sy het ook speur- , spioenasie- en avontuurverhale die lig laat sien en daardeur 'n wye veld van lesers bereik. Ook 'n paar geestelike boeke en 'n digbundel het uit haar pen verskyn.

Sy is al bestempel as "die mees gelese skrywer in Afrikaans". In 'n opname deur Radio Sonder Grense en Tafelberg Uitgewers is sy aangewys as die gewildste skrywer in Afrikaans.[2] Haar boeke verskyn ook in grootdruk en is deur die Pioeniersskool te Worcester en deur Bandhulp vir Blindes in braille en band opgeneem.

Weens die sukses van haar boeke stig sy in 1980 haar eie uitgewery, Ena Murray Boeke, waar sy sommige van haar romans publiseer. Haar vennoot in hierdie onderneming is Johnny Bohnen van Pinetown in Natal en die uitgewery is in Durban in Natal gesetel. Nadat sy artritis opdoen, hou sy in 1996 op met skryf. In 2007 word Alzheimers se siekte by Jacques gediagnoseer, waarna hulle na die versorgingsoord van Santos Haven oorskuif. Ena skenk in 2012 R10 000 aan die Erfenisstigting ter ondersteuning van die Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) in Bloemfontein. Wanneer longkanker by haar gediagnoseer word, besluit sy om geen behandeling daarvoor te ontvang nie. Sy is vroegoggend Donderdag 4 Junie 2015 in haar slaap by die Santos Haven-aftreeoord in Mosselbaai oorlede.

Skryfwerk

[wysig | wysig bron]

Op laerskool is sy die beste opstelskrywer in haar klas en is sy al bewus van die begeerte om stories te skryf. Reeds op veertienjarige ouderdom skryf sy die kort novelle “Minnaars van die glimmende simitar”, wat in 1960 as haar eerste vervolgverhaal deur Rooi Rose gepubliseer word. Dit is so gewild dat sy ’n vervolg hierop skryf, naamlik “Die rowerprins van El Marco”. In 1960 verskyn haar eerste roman, “Lise” en hierna skryf sy meer as 130 boeke. Twee daarvan word ook verfilm, naamlik “Vrou uit die nag” (oor ’n vrou wat in die nag in die klein dorpie Saailaagte in die Vrystaat aankom en oor dwelmgebruik die skindertonge aan die praat sit) en “Plekkie in die son” (oor ’n jong vrou in ’n inrigting vir melaatses wat deur haar familie in die steek gelaat word). “Maanlig oor die Amasone” verwerf die eerste prys in ’n landswye vervolgverhaalwedstryd wat Rooi Rose uitgeskryf het. “Reënboog van koraal” word op skole voorgeskryf. Sy word op haar kruin bestempel as die mees gelese skrywer in Afrikaans en op ’n opname deur Radio Sonder Grense en Tafelberg Uitgewers word sy aangewys as die gewildste skrywer in Afrikaans. Baie van haar boeke word in grootdruk uitgegee en sommige word deur die Pionierskool (die skool vir gesiggestremdes in Worcester) en Bandhulp vir Blindes op band opgeneem, terwyl sommige boeke ook in braille oorgesit is. Sy doen navorsing oor al die plekke waar haar boeke afspeel om die verhaal so lewensgetrou moontlik te maak. So bly sy byvoorbeeld ’n rukkie saam met die melaatses in Wesfort naby Danville in Pretoria om inligting in te win vir haar roman oor melaatsheid, “Plekkie in die son”. Haar verhale word vooraf fyn beplan met ’n raamwerk wat die intrige uiteensit, voordat sy begin skryf. Sy het met die loop van jare ook meer aktueel begin skryf en die boek “Sê vir pappa” handel byvoorbeeld oor ’n pedofiel, terwyl sy ook die kleurkwessie behandel. Haar mediese kennis kom in vele verhale tot uiting. In haar boek “Dae van ons nietigheid” kom Kongokoors ter sprake en sy ontvang daarna ’n brief van ’n verpleegster wat sê dat sy kort nadat sy die boek gelees het, ’n pasiënt wat in ’n kritieke toestand was korrek gediagnoseer het na aanleiding van Ena se beskrywing van die siekte. Veral nadat sy in 1993 weens artritis ophou skryf, word haar boeke gereeld herdruk en word dit ook in grootdruk formaat, in braille en in omnibusse uitgegee. Benewens romans skryf sy ook verskeie geestelike boeke, veral dagstukke, waaronder “Daaglikse gesprek met Ena Murray” en “’n Stil oomblik saam met Ena Murray”. Sy skryf ook die digbundel “Roosknop vir ’n engel” met die gedig “Aan ’n fetus in ’n bottel” wat haar hartseer oor haar miskrame beskryf.

Ena skryf hoofsaaklik liefdesverhale. “Bloeisels in die ryp” (1968) is die weeskind Renske Conradie se verhaal. Sy is onvoorbereid vir die lewe se ontnugterings en word die slagoffer van Desmond, met wie sy ’n verhouding begin. By Desmond se broer, die bekende advokaat Brand Laubscher, probeer sy Desmond se adres kry sodat hy met haar kan trou. Brand vertel haar dat sy die vyfde meisie is wat hom nader met dieselfde versoek. Na haar vertrek kan Brand haar nie uit sy gedagtes kry nie. Wanneer Charmain van Rhijn in “Die geleende bruid” (1969) een aand aankom op die spogplaas Berg-en-Dal, die erfplaas van die Van Rhijns, heers daar ’n feestelike atmosfeer. Die opgewekte stemming onder die vooraanstaande gaste word egter gedemp wanneer Charmain aankondig dat sy mevrou Van Rhijn is, want hulle is juis daar om Arnold van Rhijn (haar man) se verlowing aan Esther te vier. Arnold se broer Ewert gee voor dat Charmain sy vrou is en sy moet daagliks aanskou hoedat Arnold en Esther reëlings tref vir hulle voorgenome huwelik, terwyl sy die agterdog van Ewert en Arnold se niggie Francis van Rhijn moet trotseer. Die vriendelike en liefdevolle moeder Van Rhijn stel alles in werking om haar te laat tuis voel, maar die ou dame ly aan ’n verswakte hart en mag onder geen omstandigheid ontstel word nie. “As die wiel draai” (1972) se tema is die val van ’n hooghartige man, wat daarna as werknemer in stede as werkgewer sy weg moet vind. In “Bring dan jou offer” (1972) moet Ninon na haar pa se skielike dood dringend werk kry, maar sy het nie kwalifikasies nie. Sy kry ’n nederige pos as kelnerin by ’n groot winkelgroep, waar sy onmiddellik ’n vyand maak van een van die vennote. Hierdie vennoot se seun raak verlief op haar. Haar ma word ernstig siek en benodig ’n duur operasie wat net in Amerika gedoen kan word. Sy sal enigiets offer om dit te bewerkstellig. “Vrou uit die nag” (1973) word verfilm deur Carfo. Saailaagte is ’n stil dorpie in die Vrystaat, maar alles verander wanneer Naomi Louw een nag daar aankom. Sy wil net vlug en vergeet en die predikant en sy dogter Betsie vind dit moeilik om haar guns te wen. Hierdie verhaal is die eerste keer dat ’n Afrikaanse skrywer die dwelmprobleem ook op die platteland uitbeeld. “Waar die wilde besembos bloei” (1973) word ook verfilm. In “Weerklank van ons liefde” (1974) vind dokter Rudolf van der Merwe se amper-verloofde, Catherine Huysamen, ’n vreemde vrou met Rudolf se slaapklere aan in Rudolf se bed in sy woonstel. Rudolf sweer hy weet van geen sout of water nie en Madie, soos hy die vrou noem, verstaan nie hoekom haar man nie meer liefdevol teenoor haar optree nie. Sy was in ’n motorongeluk en ly vir baie weke aan geheueverlies. In hierdie tyd gee Rudolf voor dat hulle getroud is, maar dit skep allerlei probleme. In “Rabbedoe van Rietkuil” (1975) kry Wynand Hechter van die plaas Rietkuil ’n verrassing wanneer sy nuwe plaasvoorman Nic Bezuidenhout, opdaag. Sy is ’n vrou, Nicolette Bezuidenhout, en nie die man wat hy verwag het nie. Wynand het ’n harde liefdesknou agter die rug want Melodie het sy broer bo hom verkies en hy wil nie ’n vrou op sy plaas hê nie. Nicolette sê dat sy alles kan doen wat enige man kan doen, dat sy skriftelik aangestel is en dat sy nie van plan is om weg te loop of afgedank te word nog voordat sy behoorlik begin werk het nie. Wynand dreig dat sy ’n man se werk sal doen, of trap. “Wewenaar van Groene Weide” (1975) is die verhaal van miljoenêr Rocco de la Harpe en sy agtienjarige niggie, Jeanette, wat al die jare nog te veel geld en te min slae gekry het, en van Manda Maree, die joernaliste wat vir ’n ruk die probleme-rubriek van ’n tydskrif moet oorneem. Manda gee ewe hulpvaardig raad wanneer sy per brief daarvoor gevra word, maar word op ’n dag deur ’n jong, woedende man gekonfronteer. Dan is daar nog Steve Bekker, die groot vlieg in Rocco de la Harpe se salf omdat hy weet dat die jongman bloot in Jeanette belangstel omdat sy eendag ryk gaan erf.

Die drie boeke in die Hammanshof-sage is “Luidende simbale” (1975), “Dieplood” (1978) en “Groter liefde as dit” (1979). Hierdie reeks dra die boodskap dat die mens nie net vir homself kan lewe nie en dat jy sonder liefde arm is, al besit jy ook die wêreld. Die luidende simbale is beskrywend van die mense wat nie liefde ken nie. Die mense van Hammanshof is betrokke in verskeie skandale, maar hulle loon wag. “Dieplood” was ’n gewilde vervolgverhaal in Huisgenoot voordat dit as boek gepubliseer is. In “Groter liefde as dit” is Ben Woudberg en Dawid Booysen sulke groot vriende dat niks of niemand tussen hulle kon kom nie. Toe verskyn Hepsibah de Villiers, die pragtige dogter van die nuwe skoolhoof, op die toneel, en omdat die twee vriende se smaak in alle opsigte presies dieselfde was, het hulle albei vir Hepsibah liefgekry. Hepsibah word vir albei lief maar kan slegs met een trou. Skaars ’n week na hul troue moes Hepsibah se man en sy vriend hul vir grensdiens aanmeld. Saam het hulle vertrek, maar net een sou terugkeer en die een wat teruggekeer het dra ’n verskriklike las met hom saam.

In “My afgemete deel” (1976) beland Hydre Koch in die strik van ’n getroude man en raak sy betrokke by ’n ongure hofsaak. “Die pad terug huis toe” (1977) is Karina se verhaal. Sy het haar tuisdorp verlaat en haar as gesogte model ten volle in die stadslewe ingewerp, sodat sy vir haar moeder ’n vreemdeling geword het en haar jeugvriend, De Waal, se beeld reeds vir haar vervaag het. Na ’n ernstige motorongeluk is sy blind en verlam en is sy verplig om terug te gaan huis toe, na haar moeder en De Waal toe, want hulle was die enigste mense in die hele wêreld wat werklik vir haar omgegee het. Haar moeder is egter oud en nie gesond nie en De Waal is verloof aan ’n ander meisie. “Waters van Siloa” (1980) vertel van Kara se wanhoop wanneer Molly en Daphne ontvoer word. In “Die oujongnooi van Polkadraai” (1981) verhoed Anker Aggenbag sy dogter Chantel om haar sangtalent te ontwikkel, omdat dit sy oorlede vrou slegs rampspoed gebring het en gelei het tot die verlamming van hulle jongste kind, Dries. Silpe Stander word egter tydelik aangestel as huishoudster op die plaas en sy laat nie met haar mors nie. Mignon Preller is in “Regters oor gister” (1982) ’n sorgvrye student, totdat haar beste vriendin uitvind dat sy ’n aangenome kind is. Gelukkig weet Mignon dat haar ouers haar eie is, maar dan ontdek sy dat Fred en Anita Preller twintig jaar tevore ’n verkeerde besluit oor haar lewe geneem het en hierdie fout het nou ’n groot impak op almal. Die ernstigste vraag is of Mignon wel mag lief wees vir die man wat sy intussen lief gekry het. “Die gesin Verduin” (1983) word eers as vervolgverhaal in ’n tydskrif gepubliseer. Die gesin is eintlik ’n klomp vreemdelinge wat saam onder een dak woon en dieselfde van het. Aan die hoof van die gesin staan Rolf, as die simbool van gesag, mag en gepaardgaande korrupsie, wat elkeen van sy kinders se lot met geld wil bepaal. Noort, sy oudste seun, moet Verduin en Kie oorneem. Simon, wat ’n skrywer wil word, moet die hoofrekenmeester wees. Selfs sy skoondogter manipuleer hy om haar te dwing om haar vervreemde man ’n erfgenaam te gee. Dan slaan die noodlot toe, wat selfs Rolf nie kan manipuleer nie.

Na elf jaar in die stad keer Hannelore “Terug na Kolkbaai” (1983). Die dorpie het baie verander, maar baie van die mense wat sy as jong meisie geken het, is nog daar. Dit sluit haar jeugliefde, Oloff Bernhardi, in. Sy het destyds van hom weggevlug stad toe en na hulle herontmoeting is dit duidelik dat sy die botsing tussen hulle nie sal kan voorkom nie. In “Verworpe silwer” (1983) ontmoet Santie en Louis Mocke mekaar op die strand en na ’n halsoorkop romanse is sy mevrou Mocke, sonder om te weet wat vir haar wag. Op Eloffsdal kom sy agter dat Louis ’n groot erfporsie ontvang het omdat hy getrou het. Louis se broer, Darius, vertrou nie die vrede nie omdat hy glo Santie het oor die erfporsie met Louis getrou en sy word die speelbal in die broers se rusie. Om alles te kroon bly sy saam met haar man in Darius se weelderige huis. Dan tref ’n groot ramp die dorp en die inwoners moet ’n keuse maak oor wat hulle te doen staan. In “As die lied verstil” (1984) is Chrissie doodgelukkig by Ouma in die klein, eenvoudige huisie op Dennedal. Hier speel sy klavier, luister na haar plate en is vry om onbereikbare drome te droom. Dan maak sy kennis met Ferdi en James, en skielik lyk dit asof haar drome tog vervul kan word. Sy moet egter bereid wees om opofferings te maak wat haar wegneem van Ouma en Dennedal en haar hele lewe drasties sal verander. “Op pad na Kanaän” (1984) speel af in die inrigting Môrestond, opgerig vir mense wat deur die lewe geknou is en nou die kans kry om met hulp te besin oor die foute wat hulle gemaak het en ’n nuwe lewe aan te pak. Pauli van der Merwe vlug hierheen wanneer sy uitvind dat haar man iemand anders bemin. Sy is egter nie ’n pasiënt nie, maar ’n verpleegster. “As die wind daaroor gaan” (1985) speel af in die tyd van militêre diensplig in Suid-Afrika. Die agtienjarige Nickey Buys kom agter dat sy swanger is net nadat haar skoolvriend, Terence, grens toe vertrek. Haar moeder sterf kort daarna en Terence word vermis na ’n landmynontploffing. Terence se pa Christian is bereid om te help en met haar te trou. “En die wind het gaan lê” (1985) is die vervolg hierop, waar Nickey en Christian se huwelikslewe taamlik onstuimig is. Dan hoor hulle dat Terence nie gesterf het nie en op pad is terug huis toe.

Midas Hammond het in “Die dieper droom” (1986) nooit aan die dood gedink in sy plesierstad vol dobbelsale en nagklubs nie. Na ’n hartaanval besin hy hom en wonder wie sy rykdom en Babel gaan beheer wanneer hy sterf. Êrens in sy verlede was daar twee kinders, maar hy weet nie waar hulle is nie. So begin sy soektog na Sean en Zia Hammond. In “Verwonde jare” (1986) word Daniel Pohl ’n gevangenisstraf van tien jaar opgelê vir ’n misdaad wat hy nie gepleeg het nie. Die getuienis teen hom is so verdoemend dat selfs sy vrou en sy oudste dogter, Delia, glo dat hy skuldig is. Dis net sy twee jongste kinders, Maryke en Johan, wat oortuig is dat hulle pa nooit so ’n gemene daad sou pleeg nie. Die verhaal van die Retiefs van Paradys word vertel in “Huise van klei” en die opvolg, “Soekers na die son”. In “Huise van klei” (1987) is Elsa se ma nie tevrede om die vrou van ’n plaasbestuurder te wees nie en skei sy van die sukkelaar Jan Vermaak. Sy en Elsa verruil die plaas vir Kaapstad. Hier lok die disko’s en nagklubs Elsa en later die skepe in die hawe, waar sy as sekswerker haar liefde vir ses jaar lank verkoop aan die een seeman na die ander. Die straatwerkers Elske en Vegter help haar om tot bekering te kom. Haar moeder sterf en Elsa keer terug na Paradys, maar word deur die eienaar, Nols Retief, weggejaag nadat hy deur sy seun Helgard uitvind van haar verlede. Elsa is egter bestem om terug te kom wanneer die Retiefs, vasgevang deur ontrouheid, alkoholisme en dwelmmisbruik, haar nodig kry. In “Soekers na die son” (1988) lê vir klein Nols Retief ’n mooi toekoms voor, want hy sou eendag die spogplaas Paradys erf. Hier sou hy en Hantie Hefer ná hul huwelik vir hulle ’n lewe saam opbou. Ná oupa Nols se dood vind hy uit dat die erfplaas na die jonger kleinseun Janneman toe gaan, want klein Nols is nie werklik ’n Retief nie. Hy is ’n aangenome kind, ’n buite-egtelike kind – en hulle weet nie eens wie of wat sy pa was nie. Helgard en Elsa Retief was egter bereid om hom te aanvaar en op die ander plaas, Ou Werwe, kan hy tog ook vir hom ’n mooi toekoms bou. Die Hefers sien egter nie meer kans vir die verbintenis nie. Hulle verbied die huwelik, en toe Hantie haar teen hulle verset, verbied hulle haar die huis. In hierdie moeilike tyd is Isabé die enigste ligpunt in pa Helgard en stiefma Elsa se lewens, maar ook sy worstel met ’n probleem. “Sê groete vir pappa” (1990) is ’n sensitiewe verhaal oor maatskaplike probleme. Reino Vos, hoof van die kinderhuis Sonop, glo dat daar nie probleemkinders is nie, net kinders wat baie liefde nodig het. Hy was voorheen predikant op ’n ander dorp toe sy mooi jong vrou hom skielik verlaat het en weggeloop het met die hoofdiaken. Die huismoeder is Rita Venter, wie se man met mevrou Chrisma Vos weggeloop het. Hulle vind troos in mekaar se geselskap en in hulle toewyding aan die stukkende kinders wat hulle versorg. Daar is byvoorbeeld Madelyn le Roux, wat met niemand praat nie, geen aanraking verduur nie en net by haar pa wat sy nooit geken het nie in die hemel wil wees. Wanneer Reino haar alkoholis moeder gaan opsoek raak baie sekerhede weer onseker, ook wat sy gevoelens vir Rita betref. Dan word drie van die meisies ontvoer. In “Oase van geluk” (1991) het Isolde Celliers en haar jonger suster Martina net vir mekaar na hul ouers se dood. Martina raak verlief en kom pleit dan dat Isolde haar en haar geliefde uit ’n groot penarie moet help. So beland Isolde onder die voorwendsel dat sy Martina is, op die pragtige Karooplaas Rocklands waar Zak Coetzenbergh met ’n ysere wil en ’n seekoeisambok regeer. Hy is die eerste man wat nie vir rooi hare en ’n onafhanklike persoonlikheid skrik nie. “Die vrou in die spieël” (1992) is Anna Maria Magdalena van der Merwe se verhaal, as dit is wie sy is. Niks is egter bekend nie, sy herken nie eens die beeld van haar eie gesig in die spieël nie. Dan stap dr. Lochner Botha haar wêreld binne en neem haar na Friedesheim, sy Bosveldplaas. Is hy werklik haar neef, soos hy beweer? Lochner weier om oor die verlede te praat sodat sy haar geheue kan probeer herwin en dan verbied hy haar om na die buurplaas te gaan waar ’n filmspan aan ’n rolprent werk.

“En die klippe sal uitroep” (1993) is distriksverpleegster Miempie Rust se verhaal. Sy stop Emile de Jongh van La Rhone, die spogplaas van die omgewing, se attensies, omdat sy nie belangstel daarin om nog een van sy kortstondige metgeselle te word nie. Miempie het ’n oop hart vir die nood van die plaaswerkers en sy skroom nie om betrokke te raak en om haar sê oor die toestand op sommige plase te sê nie. Dit maak haar soms ongewild. Emile gaan nie sommer tou opgooi nie en sy buurman, Manie Bredenkamp, stel ook belang in Miempie. “Sonneblomstraat 7” (1993) is die eenvoudige baksteenhuisie van tant Bes wat elke dag vir talle mans, vroue en kinders van die mindergegoede voorstad Jan Hofmeyr etes verskaf. Die ryk Niel Cloete beland weens bedrog in die gevangenis en sy vrou Wanya is so ontsteld dat sy haar toevlug op ’n aand na drank neem en ’n straatkind doodry. As gevolg daarvan moet sy ’n vonnis van vyftien maande gemeenskapsdiens by tant Bes, onder toesig van Roelof Rossouw, die maatskaplike werker, uitdien. Hier leer Wanya wat onselfsugtigheid, selfopoffering, ware vriendskap en naasteliefde is. Met die hulp en onderskraging van Roelof vind sy vir die eerste keer in haar lewe ware sielsgeluk. Die versperrings tussen hulle is egter onoorbrugbaar, so lyk dit, want Roelof het self groot verdriet in sy lewe.

Baie van haar verhale speel in eksotiese landstreke af. Hoewel Ena Murray nooit self oorsee was nie, doen sy indringende navorsing oor die plekke waar haar boeke afspeel. Om die plek te bepaal waar die verhaal moet afspeel, neem sy ’n aardbol en met haar oë gesluit druk sy op die kaart. “Zuleka Bordeaux” (1965) is ’n seerowerverhaal. Die trotse Zuleka Bordeaux vergesel haar jonger suster, Suzanne, op die skip die Neptunus na Batavia. Op pad word die skip deur die Seeleeu, seerowerskip van kaptein Juan Costeaux, tot oorgawe gedwing en die oorlewende gevangenes op Madagaskar aan wal gesit. Wanneer Zuleka eindelik weer in Frankryk terug is, koop sy self ’n skip, die Bordeaux, waarmee sy die oseane invaar om haar op Juan te wreek. “Maanlig oor die Amasone” (1966) wen ’n eerste prys in ’n landwye vervolgverhaalwedstryd van Rooi Rose. Dit vertel van Annalie wat na haar pa en verloofde in die Amasone gaan soek, waar sy ’n gemaskerde oerwoudman ontmoet. Sy wil wegkom van die oerwoud en van hom af, maar die beskawing is ver en sonder hom is sy alleen teen die mensvretende plante en die gevreesde vroue van die Amasone. “Die glimmende simitar” (1969) is die eerste roman wat sy skryf, al is dit nie die eerste een wat gepubliseer is nie. Rianne maak ’n belofte aan haar moeder op haar sterfbed dat sy na haar verlore broer sal gaan soek. Hy is egter iewers in die sandduine van Arabië en hier stel ’n sjeik belang daarin om haar deel van sy harem te maak. “Reënboog van koraal” (1972) speel af op ’n eksotiese eiland. Estelle bevind haar hier nadat haar identiese tweelingsuster haar versoek het om haar voor te doen as iemand anders. Die sonderlinge eiland atmosfeer word as agtergrond gebruik vir die lotgevalle van die Albrechts, die Turners en Estelle. Die geheimsinnigheid wat James Turner se duikongeluk omhul, Hilda se vyandiggesindheid en Chris se kil houding versomber die idilliese eilandbestaan. Wanneer Hilda in die kake van ’n klemskulp beland, bereik die spanning sy hoogtepunt, maar dit veroorsaak ook die keerpunt in Estelle se lewe. In “Hartklop van Hawaii” (1973) bevind Kara Malherbe en haar medewenners van die skoonheidswedstryd hulle op die landgoed van die magnaat Rupert Sinclair in Hawaii. Dit is dieselfde plek waarvandaan die Amerikaanse miljoenêrsdogter Vrilette Karl spoorloos verdwyn het. In “Waar die wilde besembos bloei” (1973) het Melinda Maree ’n wrok teen haar moeder wat haar vader en vir haar op agtjarige ouderdom verlaat het vir haar loopbaan as filmster. Wanneer haar vader se gesondheid geleidelik verswak en sy verlange na sy vrou hom uitmergel, besluit sy om na Engeland te gaan en hierdie selfsugtige vrou tot verantwoording te roep. Sy beland op die Kanariese Eilande waar sy verneem dat haar moeder, die beroemde aktrise Ursula Liesching, reeds aan ’n veel jonger Spaanse Markies verloof is. Melinda se verblyf op Tenerife in die fabelagtige hotel, Casita del Labrador, wat aan die Spaanse Markies Lorenzo la Blanca behoort, verander haar hele lewe. In “Agter die masker” (1974) sluit vier mense hulle studentetyd saam af, min wetende hoe inmekaargevleg hulle toekoms sou wees. Tania en Ken was vir mekaar bedoel, so het dit gelyk. Aan die ander kant bemin Kempen vir Tania en Lorna koester ’n hopelose liefde vir Ken. In ’n motorongeluk word Tania grusaam vermink en haar skoonheid geskend, sodat sy voortaan ’n sluier-masker oor haar gesig dra en in afsondering lewe. Kempen se ernstige beserings laat hom byna ’n been verloor en hy sou voortaan mank wees. Lorna kry haar hartsverlange om met Ken te trou, maar die resultaat is nie wat sy altyd gedroom het nie. Die verhaal gee ’n beeld van die skade wat verwyt, selfverwyt en skuldlaste in mense se lewens kan aanrig, maar bring ook hoop. “Waar die nagtegaal sing” (1974) is die verhaal van ’n jong meisie wat haar wil ontferm oor haar oorlede suster se twee kinders, maar hiervoor moet sy Spanje toe gaan. Sy is nie voorbereid wat op haar wag by die Middeleeuse kasteel onder die heerskappy van Ramiro y Dominguez nie. In “Vreemdeling in Eden” (1975) moet die negentienjarige Karlien Steenkamp vinnig trou om klein Essie te behou, want na haar suster en swaer se ongeluk is Essie al bloedverwant wat sy het. Julius Schreuder, die skatryk sakeman van Seychelle, soek ook dringend vrou. Wanneer Karlien op die Seychelle aankom, vind sy uit dat hierdie idilliese eiland nie ’n paradys is nie.

In “Tahiti, verre land” (1976) is Weda Henkel privaat verpleegster vir Eugenie Levaux op die luukse Franse boot onderweg na Tahiti. Beide het ’n ogie op die comte Louis de Bougainville. In “Eiland in die son” (1979) stort die ligte vliegtuig waarin Willemien is, op die eiland in die tropiese oerwoud neer. Sy is saam met ’n vreemdeling en ’n miljoenêrsvrou en saam moet hulle probeer oorlewe. Olga en haar suster Namein is in “Koning van die Kanaku” (1980) totaal vervreemd van mekaar as gevolg van hul ouers se egskeiding toe hulle nog jong kinders was. Olga het by haar vader agtergebly en Namein is saam met haar moeder oorsee Na Olga se vader se dood kry sy ’n onverwagse brief van haar onbekende suster wat haar uitnooi na haar huwelik in Guiana in die Noorde van Suid-Amerika. Op die lughawe word Olga verwelkom deur die aanstaande bruidegom, Pablo de Quero, wat half-Spaans en half Rooi Indiaan is. Olga is onmiddellik aangetrokke tot hom, maar vind tot haar verbasing uit dat Namein nie opgewonde is oor die huwelik nie.[3] “Die spookvrou van Santa Catalina” (1980) speel af in die laaste helfte van die sewentiende eeu en Spanje en Engeland is in ’n oorlog gewikkel. Juanita de Ramiro, kasteeldogter van Cadiz, neem as seekaptein verantwoordelikheid dat haar vader se vragskepe veiligheid bereik. Spoedig word sy die legendariese “spookvrou”, wat deur elke seeman gevrees word. Die dag toe sy De Gramont voor sy bemanning verneder, verloor sy egter beheer oor haar hart en haar lewe.[3] “’n Bruid vir graaf Debussy” (1982) word aanvanklik onder die skuilnaam Helena Fouché in Leserskring se reeks verhale oor liefde uitgegee, maar by herdruk verskyn dit onder haar eie naam. Dit is die verhaal van die Franse edelman Jean-Paul Debussy wat op dertig nog nie getroud is nie. Sy pa dwing hom dan om binne ’n maand te trou anders onterf hy hom, want hy wil ’n erfgenaam hê. In ’n stormnag in ’n herberg ontmoet hy vir Simone Claudel, maar ’n misverstand dryf hulle weer uitmekaar. In “Sluiers van wierook” (1984) gaan Ida Herbst saam met haar pa na die woestynstad Riaad om ’n span geoloë te vergesel in hulle soektog na water in die woestyn. Haar pad kruis met dié van Georg Bolger, alias Al-Amin, die vertroueling van die sjeiks, en prins Ibrahim. Dan word haar vriendin ontvoer. “Die wit koningin” (1984) is gebaseer op die lewe van lady Alice Wycliffe. Sy word groot in die agterstrate van Londen, maar beland dan in die Sahara-woestyn, waar sy die “wit koningin” word van ’n stam woestyn-Arabiere wat met die Franse Vreemdelegioen bots. Hierdie verhaal is op ware feite gegrond.

“Señor die seerower” (1987) is ’n moderne seerowersverhaal wat op ’n idilliese eiland afspeel. Andrea Smit was ’n verpleegster en haar pa Dries ’n dromer, immer op soek na ’n verborge skat iewers. Dries bring vir Andrea saam op soek na ’n seerowerskat op ’n idilliese eiland naby Costa Rica. Op San José, die hoofstad van Puerto Rico, maak hulle kennis met die man namens wie Dries eintlik die skat moet soek: die adellike Alonso Juan Benito de Vitoria. Hy en Andrea is dadelik haaks. Hulle gaan na die eiland Kokos, waar die skat eeue lank reeds versteek is en hulle ander lede van Alonso se familie ontmoet. “Appelbloeisels en jasmyn” is ’n roman oor die Comore-eilande en “Erf dan my drome” is die vervolg daarop. In “Appelbloeisels en jasmyn” (1989) tel Erika na ’n liefdesteleurstelling ’n bottel langs die see op met ’n adres in die Comore daarin. Sy skryf ’n lang brief aan die vreemdeling om haar hart aan iemand uit te stort na haar liefdesteleurstelling, sonder om ’n antwoord te verwag. Sy kry egter ’n onverwagse foonoproep en maak so kennis met Philippe de la Buscagne. Gou beland sy op ’n eksotiese eiland, in ’n Oosterse paleis van ’n huis en ontmoet die mooiste man wat sy nog gesien het. “Erf dan my drome” (1989) vertel van Erika se huwelik met Philippe de la Buscagne, direkteur van ’n groot hotelgroep. Haar verlamde neef, Jean-Paul, word op haar aandrang aangestel as hotelbestuurder. Sy gaan help vir Jean-Paul met ’n krisis by sy hotel, wat tot verwydering lei tussen haar en Philippe. Dan verskyn Philippe se vorige verloofde, Jacqueline, ook op die toneel.

Verskeie van haar verhale het ’n mediese agtergrond. “Plekkie in die son” (1971) vertel die verhaal van die jong vrou Karen Viljoen wat melaats word en dit enkele maande na die geboorte van haar seuntjie ontdek. Sy word dan uit haar geborge wêreld ontruk en in ’n oord vir melaatses geplaas, waar haar naasbestaandes haar verstoot. Hierdie verhaal word ook in ’n suksesvolle rolprent omskep. “Die Kluisenaar van Abendruhe” (1971) is die verhaal van Magriet Marais en haar niggie Thero van Zyl. Magriet is ’n doodgewone tikster, terwyl Thero gewoond is aan die gemak en weelde wat ’n oorvloed geld kan bring en ook daaraan gewoond is om in alles haar sin te kry. Thero se gesondheid laat egter veel te wense oor en Magriet word gevra om haar niggie na die afgesonderde hospitaal Abendruhe te vergesel vir behandeling onder die bekwame dr. Emile Fraser. Hier vind hulle dat die kluisenaar-dokter Fraser nie teenpraat van enigiemand duld nie, selfs nie Thero nie. Nadat hy Thero ondersoek het, hoor die twee niggies die nuus dat hulle dalk selfs vir maande genoodsaak sal wees om by die eensame hospitaal in die berge te bly. Thero vind die eksentrieke dr. Fraser ’n interessante prooi en besluit om haar tyd in afsondering te verwyl om hom aan die hoek te probeer kry, terwyl Magriet haar afstand hou en betrokke raak by die ander mense. In “Skaduwees van gister” (1974) gaan kruip Anmar Cloete op Kruisrivier weg nadat haar verloofde, Clive Coertse, haar op die vooraand van hulle huwelik gelos het om met Louise te trou. Op Kruisrivier leef sy slegs vir haar hospitaal, waar sy as matrone regeer en haar hand op elke afdeling hou. Ou Dokter word egter so siek dat hy nooit weer sal kan praktiseer nie. Dokter Paul van Druten neem oor as Superintendent en verwittig haar onmiddellik dat hulle sonder haar in die teater kan klaarkom en hy ignoreer al haar reëls en regulasies. Om sake te vererger kom vestig Clive Coertse en sy vrou hulle ook daar, waar Clive gaan deel in die vennootskap met die ander drie dokters. Anmar moet wegkom, maar Paul van Druten skeur haar bedankingsbrief op en beweer dat die tyd daarvoor nog nie ryp is nie. In “Onrus op Oshakati” (1975) gaan dokter Linda Maartens na die veraf geleë sendinghospitaal in Oshakati in Suidwes-Afrika om van haar verlede en skokkende hofsaak weg te kom. Die superintendent, Louw Hoffmann, is ’n verstokte vrouehater wat weier om te glo dat ’n vrou opgewasse is vir die taak. Dan verskyn die geheimsinnige Garth Jackson en ander mense, wat veel meer van haar weet as wat sy ooit vermoed het, ook op die toneel. “Sluiers van die nag” (1976) is die verhaal van verpleegster Maryke Linde, wat deur haar pasiënte as die Engel van die Lig bestempel word. “Die uurglas loop leeg” (1986) het suster Karien Saayman as hoofkarakter. Dokter Arnold Lutz is die eerste man wat deur haar pantser dring, maar hy is steeds getroud met die verlamde Odelia, al was hulle huwelik reeds op die rotse voor haar ongeluk. Hannes Eksteen, die welvarende boer van Franskraal, laat haar besef hoe gevaarlik haar vriendskap met Arnold is en sy trou met Hannes, al het sy hom nie lief nie. ’n Jaar later word Hannes in ’n fratsongeluk feitlik in twee gekloof en weet sy hoe dit voel om in ’n verminkte huwelik vasgevang te wees. Haar paadjie kruis ook nou vir die eerste keer weer met dié van Arnold Lutz.

“Ter wille van ons drome” (1987) is die voorspel vir “Kinders van KIS” (1988). KIS beteken kunsmatige inseminasie per onbekende skenker. Vier kinderlose vroue wil kinders hê en sien in hierdie metode ’n uitkoms, maar hulle eggenotes reageer verskillend, terwyl hulle ook worstel met die etiese kwessies van hierdie metode. Die drie boeke van die Meissner-sage is “Die Meissner-kliniek”, “Dokter Julene” en “Die ongebore uur”. “Die Meissner-kliniek” (1990) stel die leser bekend aan die stigter van die eksklusiewe privaat kliniek, dr. Albert Meissner, en sy bekwame span dokters, wat baie lojaal is aan hom. Die orde word egter verstoor wanneer ’n nuwe trolliejoggie daar begin werk, ’n jong meisie wat lyk asof sy nog op skool hoort. Min weet die personeel dat sy ’n gekwalifiseerde pediater is en die kleindogter van Albert. Elke Meissner het jare lank gestudeer om haar doel te verwesenlik om deel te word van die span dokters wat haar oupa in sy beroemde kliniek opgebou het. Haar moeder het haar egter gewaarsku dat haar oupa haar nie sal aanvaar nie, want hy het sy nageslag uit sy lewe gedryf. As Elke by die Meissner-kliniek instap, word sy gekonfronteer deur Julene Meissner, Albert Meissner se “enigste kleindogter”. Elke besef daar is ’n bedrogspul aan die gang, maar Albert lê ernstig siek ná ’n hartaanval en hulle durf dit nie waag om hom met die waarheid te konfronteer nie. In “Dokter Julene” (1991) verlaat Julene die kliniek om by haar biologiese pa in Switserland aan te sluit. Hy en sy vrou weet egter nie van haar bestaan nie. Oorhaastig aanvaar sy dan ’n pos as persoonlike geneesheer van ’n bedorwe meisie in Turkye. Inge Buchner, die agterkleindogter van Albert Meissner, het in “Die ongebore uur” (1992) die ambisie om weer ’n dokter Meissner aan die hoof van die kliniek te sien. Sy sit haar studie in Duitsland voort, waar die oorspronklike Meissners vandaan kom.

Ena skryf ook spanningsverhale. “Gasheer van Drakeneiland” (1965) is ’n verhaal van spanning op ’n eensame landgoed. In “Satan van Zimbabwe” (1972) gebeur eienaardige dinge op die vakansieplaas by die Zimbabwe-ruïne. Vlermuise val mense aan en die Satan van Zimbabwe eis nog ’n slagoffer. Die karakters moet uitvind wat agter hierdie geheimsinnighede skuil. In “Merk van die skarabee” (1975) koop die lugwaardin Marcel Wiid ’n hangertjie in Kaïro. Dit is ’n replika van die skarabee, ’n Egiptiese kewer wat as heilig beskou word. Sy stuur die hangertjie aan haar suster, Elmarie, in Suid-Afrika. Elmarie verneem kort daarna die tyding dat Marcel spoorloos verdwyn het in Kaïro. Marcel se verloofde, Deon Retief, en Elmarie vertrek uit Suid-Afrika na Kaïro om self na Marcel te gaan soek. Spoedig kom hulle agter dat hulle agtervolg word. Die soektog lei hulle deur die woestyn tot in die hart van die Rooisee-berge waar aanhangers van die geheimsinnige skarabee-kultus hul hoofkwartier het. In “Droster van Doringbaai” (1977) is Doringbaai ’n tipiese vissersdorpie en hier bly die eensame Sebastiaan Stadler saam met sy suster, Cornelia Landman, en haar seun, Eghardt, in ’n groot kasteel. Eghardt behartig tydelik die bestuur van die fabriek en vissersbedryf, terwyl Sebastiaan herstel van ’n operasie. Petra Pelser trek ook in die ou kasteel in om Sebastiaan te verpleeg. Twee nuwelinge kom na Doringbaai, die droster wat uit die niet verskyn en sê hy is Koos van der Merwe, en die skilderes, Zuna Steyl, om wie daar ook ’n geheimsinnigheid kleef. Petra kom agter dat eienaardige ongelukke op die dorpie gebeur en alles dui daarop dat Koos van der Merwe die skuldige is. Sy ontdek ook dat Sebastiaan soms in die nag verdwyn en as sy eenkeer ondersoek instel vind sy haarself meteens ’n gevangene. In die ander deel van die kasteel waar niemand ooit kom nie, word sy nou opgesluit saam met nog ’n vrou. Dit is Eghardt Landman se kranksinnige vrou. “Vlug van die albatros” (1979) speel af op die ongeskonde koraaleilande van die Maledive in die Indiese Oseaan. Die ingenieur Kurt Gerlach wil slegs getroude mense hê om vir hom te werk aan ’n dam op die eilande. Rudy kan die geleentheid nie laat verbygaan nie en oortuig sy suster Nadia om haar as sy vrou voor te doen. Op die Maledive het Nadia met baie onverklaarbare dinge te doen, soos iemand wat ’n giftige slang in haar woonwa bring, sluipende figure wat sy snags sien en masjinerie wat nie wil werk nie, of wat sommer die dieptes instort. Rudy en Nadia leef voortdurend in spanning, want hulle weet nie wanneer hulle geheim ontdek sal word en wat Kurt se reaksie daarop sal wees nie. “Twee paaie na Khuana” (1983) vertel van Anel Bredenkamp se Bosveldplasie Khuana. Sy was altyd onder die indruk dat Khuana nie veel werd is nie, maar toe begin die huurder op die Bosveldplasie en die eienaar van die aangrensende safariplaas mekaar oortref in hul aanbiedinge om dit te koop. Sy gaan kyk self wat aangaan en in die gevaarlike boswêreld aan die grens tref sy allerhande ongerymdhede aan. Daar word met ivoor gesmokkel en onwettig handel gedryf. Anel weet nie wie om te vertrou nie. Die galante Gus Guthrie van die safariplaas is tog sekerlik meer geloofwaardig as die buffelagtige huurder van Khuana, maar tog twyfel sy. In “Tromme van onheil” (1984) lei die antropoloog Verona ’n ekspedisie in ’n reënwoud in Papoea Nieu-Guinee. ’n Lid van die span is Christo, met wie sy jare vantevore byna getrou het, maar wat sy vir sy boesemvriend Laurence verlaat het. Laurence het kort daarna in die woud verdwyn en Christo glo hy lewe nog. Ander lede is Tom, knap hanteerder van vuurwapens, Barney, kenner van edelstene en die sekretaresse, Anka, wat die rol speel van Christo se vrou. Hulle bewegings word deur kannibale dopgehou en snags begin die tromme dreun. Brand Böhm, voorheen van die Weermag, se taak in “Die man met die geel oë” (1985) is om te verseker dat ’n veiligheidsberaad van twaalf staatshoofde êrens in Afrika nie misluk nie. Mislukking sal ’n bloedbad ontketen soos die wêreld nog nie gesien het nie. Dit sou die laaste oorlog wees. Natuurlik is daar magte wat dit probeer bewerkstellig dat die beraad nié sal slaag nie.

’n Groot aantal verhale speel af in die ou Kaapse tydperk. “Bruid uit die vreemde” (1963) speel af in 1683. Jaqueline de Savoye van Frankryk is bekommerd oor haar broer en besluit om in die koets te klim en hom te gaan soek, maar wanneer sy terugkeer na die kasteel ontdek sy dat haar vader gedurende haar afwesigheid vermoor is. Sy raak oortuig dat dieselfde lot haar broer getref het en verdink vir Etienne de Savoye, wat al vir jare lank beweer dat hy die regmatige aanspraakmaker op haar vader se titel is. Bowendien het hy ook spoorloos verdwyn die dag nadat haar vader vermoor is. Toe ontvang sy ’n brief van haar broer van Kaap de Goede Hoop en sy haas haar daarheen. Sy vind hom, maar raak betrokke in baie moeilike situasies. In “Seile op die Horison” (1972) kom die geheimsinnige markies Claud le Grand in die laaste helfte van die sewentiende eeu met sy ewe geheimsinnige skip, die Borsenburg, in die Kaap aan om vrou te soek. Die goewerneur reël ’n bal waarna al die jong meisies van die Kaap uitgenooi word sodat Claud vir hom ’n vrou kan soek. Die diensmeisie Angelique Viret verteenwoordig haar jong meesteres, Jeanette du Val, in ’n poging om hom om die bos te lei en ’n man vir die onaantreklike Jeanette te kry. In “Anderkant die horison” (1974) kruis die paaie van die staljonge Philippe Fouché en Loanne, dogter van die graaf De Ruelle, kort voor die rewolusie in Frankryk. Sy verneder hom, maar word enkele weke later genoodsaak om sy bevele te gehoorsaam en is verplig om met hom te trou om van die valbyl te ontsnap. Hulle vlug na die Kaap de Goede Hoop, weg van die verwoesting en ook weg van haar verloofde, die comte Louis De la Fay Dupont. Loanne glo dat Philippe haar ouers vermoor het, maar op ’n dag vaar drie skepe Tafelbaai binne en word die sluier oor die verlede oopgetrek. Nicolette de Lille kom in “Paspoort na gevaar” (1975) na die Kaap van Goeie Hoop, min wetende presies hoe avontuurlik dit vir haar sou wees. Sy is ’n fyn opgevoede meisie uit die adelstand, maar moes met een van die ruwe vryburgers trou om uit ’n penarie te kom. Dit sou ’n huwelik net in naam wees en na die troue sou sy terugkeer Frankryk toe. Haar ruwe vryburgerman het egter ander planne. René la Porte beywer hom vir die saak van die vryburgers, maar beskou haar as ’n verraaier en die hele boeregemeenskap verag haar dan na René se inhegtenisneming. Toe maak die geheimsinnige ruiter wat homself die Rooi Vlag genoem het, sy verskyning.[3] “Roep van die naguil” (1981) speel in die Kaap die Goede Hoop af, waar die gemaskerde dief bekend as die Naguil ’n skrikbewind voer. By ’n bal daag hy skielik op en so kruis sy paaie met Marlaine Fouché. Sy trou later met ’n man en vermoed dat hy dalk die geheimsinnige Naguil kan wees.

[wysig | wysig bron]

Baie van haar boeke is op ware gebeurtenisse en mense wat werklik bestaan het en wel nog bestaan gebaseer, en dit is veral hierdie verhale wat bygedra het tot haar gewildheid. Die lesers kon hulle vereenselwig met die karakters en so is twee van haar boeke verfilm. Die eerste was "Vrou uit die nag" deur die destydse Christelike filmmaatskappy Carfo en die baie bekende "Plekkie in die son" wat afspeel in 'n melaatse inrigting.

Sy is baie gesteld op navorsing oor haar onderwerp voordat sy begin skryf. Of dit histories, medies of aardrykskundig van aard is, sy begin nie 'n verhaal voordat sy nie van al haar feite verseker is nie.

Sy het destyds in die melaatse inrigting Westfort net buite Pretoria gaan bly om die nodige navorsing oor "Plekkie in die son" te doen.

Publikasies

[wysig | wysig bron]
Jaar Publikasies
1960 Lisé
1961 Die kleine kring
1962 Die tonnel
1963 Bruid uit die vreemde
Soos ons ook vergewe
1965 Gasheer van Drakeneiland
So leeg die moederhart
Zuleka Bordeaux
1966 Bruid van die Heerengracht
1967 Maanlig oor die Amasone
1968 Koninkryk van Ricardo
Bloeisels in die ryp
1969 Die geleende bruid
Die glimmende simitar
1970 ’n Malva in Vinkelstraat
Altaarvure op Kandavu
Diena van Die Eike
Die geheim van Herculé Cordier
1971 Helder is die nag
Die kluisenaar van Abendruhe
Lied van die campino’s
Die meisie van Klaradynstraat
Plekkie in die son
1972 As die wiel draai
Bring dan jou offer
Reënboog van koraal
Seile op die horison
Soveel blye dae
Tweestryd op Blye Vooruitsig
1973 Baas van Babilon
Hartklop van Hawaii
Heerser van die Quinta
Skynglans van die maan
Vrou uit die nag
Waar die wilde besembos bloei
Weerklank van die liefde
Wewenaar van Groene Weide
1974 Agter die masker
Anderkant die horison
Keerkring van die hart
Martelmars van die noodlot
Ontsluit die grendels
Satan van Zimbabwe
Skaduwees van gister
Waar die nagtegaal sing
1975 Haar grootste offer
Luidende simbale
Die merk van die skarabee
Onrus op Oshakati
Paspoort na gevaar
Rabbedoe van Rietkuil
Vreemdeling in Eden
1976 My afgemete deel
Nuwe horison
Anderkant die horison
Keerkring van die hart
Oos na die son
Die ryper jare
Sluiers van die nag
Tahiti, verre land
’n Vrou soos Salomé
1977 Droster van Doringbaai
Oase van geluk
Die pad terug huis toe
1978 ’n Bruidegom vir Lille
Die despoot van Duiwelskloof
Dieplood
Eensaam op Wegdraai
Môre lê ver
1979 Boeie van goud
Eiland in die son
Groter liefde as dit
Junior in Saal 7
Vlug van die albatros
1980 Kaalvoet Katryntjie
Koning van die Kanaku
’n Malva in Vinkelstraat
Roep van die naguil
Die spookvrou van Santa Catalina
Vyf vir vreugde
Waters van Silóa
1981 Die oujongnooi van Polkadraai
Dieplood
Eensaam op Wegdraai
Môre lê ver
Die reëngod Tlaloc
1982 ’n Bruid vir Graaf Debussy
Regters oor gister
1983 Die gesin Verduin
Terug na Kolkbaai
Twee paaie na Khuana
’n Tyd om te ween
Verworpe silwer
1984 As die lied verstil
Bergwind oor Karma
Liefste Koos
Net na middernag
Op pad na Kanaän
Sluiers van wierook
1985 As die wind daaroor gaan
Die dae van ons nietigheid
Drie vroue-trilogie: ’n Vrou soos Salome; Die ryper jare; Agter die masker
En die verlange bly
En die wind het gaan lê
Gedagtes saam met Ena Murray
Die man met die geel oë
Die mense van Keerboomstraat
Tonge van vuur
1986 Avontuur in die vreemde
Die dieper droom
Ena Murray se verjaardagboekie
Maddie
Met Ena Murray op die lewenspad
Sondes van die vaders
Die uurglas loop leeg
Verwonde jare
1987 Daaglikse gesprek deur Ena Murray (Bybelse dagstukke)

Huise van klei

Señor die seerower
’n Stil oomblik saam met Ena Murray
Ter wille van ons drome
1988 Kinders van KIS
Soekers na die son
Terug na Eden
1989 Appelbloeisels en jasmyn
Deur Ena Murray se bril
Erf dan my drome
1990 Die Meissner-kliniek
Roosknop vir ’n engel
Sê groete vir pappa
Die sewende somer
Uit die hart van Ena Murray
1991 Dokter Julene
Oase van geluk
Uit Ena Murray se skatkis
Wanneer die nuwe dag breek
1992 Die ongebore uur
Die vrou in die spieël
En die klippe sal uitroep
Sonneblomstraat 7
1995 Wag-‘n-bietjie-bos van die liefde
1996 ’n Tikkie wysheid
Omnibusse
1975 Omnibus: Bruid uit die vreemde; Zuleka Bordeaux; Bruid van die

Heerengracht

1977 Omnibus: Bloeisels in die ryp; So leeg die moederhart; Die geleende bruid
1979 Omnibus 1: Plekkie in die son; Baas van Babilon; Gasheer van Drakeneiland
1980 Omnibus 2: Vrou uit die nag: Skynglans van die maan; Ontsluit die

grendels

1982 Omnibus 3: Seile op die horison; Satan van Zimbabwe; Reënboog van

koraal

1983 Hospitaal omnibus: Haar grootste offer; Nuwe horison; Skaduwees van

gister

Omnibus 4: Die Kluisenaar van Abendruhe; Tweestryd op Blye Vooruitsig;

As die wiel draai; Bring dan jou offer

1984 Omnibus 5: Vreemdeling in Eden; Tahiti, verre land; Hartklop van Hawaii
1985 Omnibus 6: Tonge van vuur; Waar die wilde besembos bloei; Die geheim

van Hercule Cordier

1986 Omnibus 7: Paspoort na gevaar; 'n Bruidegom vir Lille; Martelmars van die

noodlot

1987 Omnibus 8: Heerser van die Quinta; Oos na die son; Merk van die

Skarabee

Omnibus 9: Hammanshof-sage: Luidende simbale; Dieplood; Groter liefde

as dit

Omnibus 9: Hammanshof-sage: Luidende simbale; Dieplood; Groter liefde

as dit

1988 Omnibus 10: Die reëngod Tlaloc; Vlug van die albatros; Koning van die

Kanaku

1989 Omnibus 11: Die spookvrou van Santa Catalina; Roep van die naguil; ’n Bruid

vir graaf Debussy

Omnibus 12: Lied van die campino’s; Altaarvure op Kandavu; Koninkryk van

Ricardo

1990 Omnibus 13: Droster van Doringbaai; Die despoot van Duiwelskloof;

Waters van Silóa; Vyf vir vreugde

1991 Omnibus 14: Die glimmende simitar; Maanlig oor die Amasone; ’n Eiland in

die son

Omnibus 15: Sluiers van die nag; Wewenaar van Groene Weide; Boeie van

goud

1992 Omnibus 16: Onrus op Oshakati; Regters oor gister; Weerklank van die

liefde

Omnibus 17: Rabbedoe van Rietkuil; Waar die nagtegaal sing; My

afgemete deel

1993 Omnibus 18: Diena van Die Eike; Soveel blye dae; Helder is die nag
Omnibus 19: Terug na Kolkbaai; Anderkant die horison; ’n Tyd om te ween
1994 Omnibus 20: Meisie van Klaradynstraat; As die lied verstil; Die pad terug

huis toe

Omnibus 21: Señor die Seerower; Junior In Saal 7; Kaalvoet Katryntjie
1995 Omnibus 22: ’n Vrou soos Salome; Twee paaie na Khuana; Verwonde jare
Omnibus 23: Die ryper jare; En die verlange bly; Die man met die geel oë
1996 Omnibus 24: Agter die masker; Bruid uit die vreemde; Haar grootste

offer

Omnibus 25: Nuwe horison: Bloeisels in die ryp; Zuleka Bordeaux
1997 Omnibus 26: Skaduwees van gister; Die geleende bruid; Bruid van die

Heerengracht

Omnibus 27: So leeg die moederhart; Op pad na Kanaän; Bergwind oor

Karma; Net na middernag

1998 Omnibus 28: Tromme van onheil; Die wit koningin; Sluiers van wierook
Omnibus 29: Die gesin Verduin; Sondes van die vaders
1999 Omnibus 30: As die wind daaroor gaan; En die wind het gaan lê
Omnibus 31: ’n Malva in Vinkelstraat; Lisé; Sê groete vir Pappa
2000 Omnibus 32: Ter wille van ons drome; Kinders van KIS
Omnibus 33: Die dieper droom; Huise van klei; Soekers na die son; Terug

na Eden

2001 Omnibus 34: Appelbloeisels en jasmyn; Erf dan my drome
Omnibus 35: Die vrou in die spieël; Die oujongnooi van Polkadraai; Die

kleine kring

2002 Omnibus 36: Oase van geluk; Wanneer die nuwe dag breek; Môre lê ver
Omnibus 37: Die Meissner-sage: Die Meissner-kliniek; Dokter Julene;

Ongebore uur

2003 Omnibus 38: Die tonnel; Keerkring van die hart; En die klippe sal uitroep
Omnibus 39: Eensaam op Wegdraai; Verworpe silwer; Wag-’n-bietjie bos

van die liefde

Omnibus 40: Sonneblomstraat 7; Die dae van ons nietigheid; Die uurglas

loop leeg

2006 Ena Murray-gunstelinge: Die skrywer se persoonlike keuse: Verwonde

jare; Sê groete vir Pappa; Op pad na Kanaän; Die wit koningin

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Bronnelys

[wysig | wysig bron]

Boeke

[wysig | wysig bron]
  • Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2” Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983
  • Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel I” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe1998

Tydskrifte en koerante

[wysig | wysig bron]
  • Anoniem “Skryfster se goed opgeveil” “Die Volksblad” 9 Julie 1979
  • Brand, Marieke “Koekie, ek het ’n idee vir ’n boek!” “Sarie” 29 September 1993
  • De Jager, Frederik “Generaal van liefde” “Die Burger” 28 Desember 1989
  • De Villiers, I.L. “Bloeisels in die vroegherfs” “Sarie” 3 November 1986
  • Kunsredaksie “ATKV eer geliefde Murray” “Beeld” 30 Desember 2014
  • Louw, George “Dromer van ’n beter wêreld” “Rapport” 7 Junie 2015
  • Prins, Jo en Nel, Jody “Koningin van liefdestories sterf rustig” “Beeld” 5 Junie 2015
  • Sonnekus, P.M. du P. “Kermiswiel-liefde: die romanse-intrige in ’n triviale teks” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 26 no. 2, Mei 1988
  • Van der Merwe, Romi “Die liefde tree nie af” “Rooi Rose” 27 Januarie 1993
  • Van Zyl, Pieter “Agter elke liggie ’n storie” “Huisgenoot” 29 Julie 2004

Internet

[wysig | wysig bron]

Ongepubliseerde dokumente

[wysig | wysig bron]

Murray, Ena “Lewenskets” Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein 25 Januarie 1993

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "Ena Murray oorlede" (in Engels). OFM. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Mei 2020. Besoek op 10 Maart 2017.
  2. ↑ Suid-Afrikaanse Skrywers: Ena Murray
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Roestoff, Amanda “Plus” 22 November 2006
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Ena_Murray&oldid=2622193"