Gaan na inhoud

Dennis Gabor

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Dennis Gabor
Geboortenaam Günszberg Dénes
Gebore 5 Junie 1900
Boedapest, Hongarye
Oorlede 9 Februarie 1979 (op 78)
Londen, Engeland
Burgerskap Hongaars / Brits
Vakgebied Elektriese ingenieur en fisikus
Bekend vir holografie
Toekennings Nobelprys vir fisika (1971)

Dennis Gabor CBE FRS [1] (Hongaars: Gábor Desnes, 5 Junie 1900 – 9 Februarie 1979) was 'n Hongaarse-Britse[2] elektriese ingenieur en fisikus, bekend vir die uitvinding van holografie, waarvoor hy later die Nobelprys vir fisika van 1971 ontvang het.[3][4][5][6][7][8] Gábor Desnes College in Boedapest, Hongarye, is vernoem na hom ter ere van sy werk.

Lewe en loopbaan

[wysig | wysig bron]

Gabor is gebore as Günszberg Dénes, in 'n Joodse familie in Boedapest, Hongarye. In 1918 het sy familie bekeer na die Lutherse geloof.[9] Dennis was die eersgebore seun van Günszberg Bernát en Jakobovits Adél. Ten spyte van 'n godsdienstige agtergrond het godsdiens in sy latere lewe 'n klein rol gespeel en hy het homself as agnosties beskou.[10] In 1902 het die familie toestemming gekry om hul van van Günszberg na Gábor te verander. Hy het tydens die Eerste Wêreldoorlog in die Hongaarse artillerie in Noord-Italië gedien.[11] Hy het in 1918 begin studeer aan die Universiteit van Boedapest en later in Duitsland, aan die Charlottenburg Tegniese Universiteit in Berlyn, nou bekend as die Tegniese Universiteit van Berlyn.[12] Aan die begin van sy loopbaan het hy die eienskappe van hoëspanning elektriese transmissielyne ontleed deur gebruik te maak van katode-straal-ossiloskope, wat gelei het tot sy belangstelling in elektronoptika.[12] Gabor het die fundamentele prosesse van die ossiloskoop bestudeer, wat gelei het tot ander elektron-straal toestelle soos elektronmikroskope en TV-buise. Hy het uiteindelik in 1927 sy PhD-tesis oor Recording of Transients in Electric Circuits with the Cathode Ray Oscillograph geskryf en op plasma-lampe gewerk.[12]

In 1933 het Gabor gevlug uit Nazi-Duitsland, waar hy as 'n Jood beskou is, en is uitgenooi na Brittanje om by die ontwikkelingsafdeling van die Britse Thomson-Houston-maatskappy in Rugby, Warwickshire, te werk. Tydens sy tyd in Rugby ontmoet hy Marjorie Louise Butler, en hulle het in 1936 getroud. Hy het in 1946 'n Britse burger geword [13] en het hy by British Thomson-Houston gewerk, waar hy in 1947 holografie uitgevind het. Hy het geëksperimenteer met 'n sterk gefiltreerde kwikboog ligbron.[12] Die vroegste hologram is egter eers in 1964 gerealiseer na aanleiding van die 1960-uitvinding van die laser, die eerste koherente ligbron. Daarna is holografie kommersieel beskikbaar.

Gabor se navorsing het gefokus op elektron-insette en uitsette, wat hom gelei het tot die uitvinding van re-holografie.[12] Die basiese idee was dat vir die perfekte optiese beelding, die totaal van al die inligting gebruik moet word; nie net die amplitude, soos by gewone optiese beeldskepping nie, maar ook die fase. Op hierdie wyse kan 'n volledige holo-ruimtelike prentjie verkry word.[12] Gabor het sy teorieë van re-holografie in 'n reeks koerante tussen 1946 en 1951 gepubliseer.[12]

Gabor het ook ondersoek ingestel na hoe mense kommunikeer en hoor; Die resultaat van sy ondersoek was die teorie van korrelagtig sintese, hoewel die Griekse komponis Iannis Xenakis beweer dat hy eintlik die eerste uitvinder van hierdie sintese tegniek was.[14] Gabor se werk in hierdie en verwante gebiede was fundamenteel in die ontwikkeling van tydfrekwensie-analise.

In 1948 het Gabor van Rugby na Imperial College London verhuis en in 1958 professor in Toegepaste Fisika tot sy aftrede in 1967. Sy intreerede op 3 Maart 1959, 'Elektroniese uitvindings en die impak daarvan op beskawing', het inspirasie gegee vir Norbert Wiener se behandeling van self-reproduksie masjiene in die voorlaaste hoofstuk in die 1961-uitgawe van sy boek Cybernetics.

In 1963 publiseer Gabor Inventing the Future, wat die drie groot bedreigings bespreek wat Gabor beskou het as die grootste bedrygings vir die moderne samelewing naamlik; oorlog, oorbevolking en die era van ontspanning. Die boek bevat die nou bekende uitdrukking dat "die toekoms nie voorspel kan word nie, maar die toekoms kan uitgevind word." Resensent Nigel Calder het die konsep as volg gefraseer: "Die beste manier om die toekoms te voorspel, is om dit uit te vind." Ander soos Alan Kay, Peter Drucker en Forrest Shaklee wat verskillende vorms van die aanhaling gebruik het, is verkeerdelik gekrediteer dat hulle dit oorspronklik gesê het.[15] Sy volgende boek, Innovations: scientific, technological, and social, wat in 1970 gepubliseer is, het uitgebrei oor sommige van die onderwerpe wat hy vroeër aangeraak het. Hy het ook gewys op sy belangstelling in tegnologiese innovasie as meganisme van bevryding en vernietiging. In 1971 was hy die enkel ontvanger van die Nobelprys in fisika met die motivering "vir sy uitvinding en ontwikkeling van die holografiese metode"[16] en het hy die geskiedenis van die ontwikkeling van holografie vanaf 1948 in sy Nobel-lesing aangebied.

79 Queen's Gate, Knightsbridge, SW7 5JU

Terwyl hy 'n groot deel van sy aftrede in Italië in Lavinio naby Rome deurgebring het, bly hy verbind met Imperial College as senior navorsingsgenoot en word hy ook 'n stafwetenskaplike van CBS Laboratories, in Stamford, Connecticut. Daar het hy saam met sy lewenslange vriend, CBS Labs se president, dr. Peter C. Goldmark, saamgewerk in baie nuwe skemas van kommunikasie en vertoning. Een van Imperial College se nuwe lokale in Prince's Gardens, Knightsbridge, word Gabor Hall genoem ter ere van Gabor se bydrae tot die Imperial College. Hy het 'n belangstelling in sosiale analise ontwikkel en The Mature Society: a view of the future gepubliseer in 1972.[17] Hy het ook by die Klub van Rome aangesluit en leiding gebied aan 'n werkgroep wat energiebronne en tegniese verandering bestudeer. Die bevindinge van hierdie groep is in 1978 gepubliseer in die verslag Beyond the Age of Waste in 1978, 'n verslag wat 'n vroeë waarskuwing was vir verskeie kwessies wat eers later wydverspreide aandag geniet het.[18]

Na aanleiding van die vinnige ontwikkeling van lasers en 'n wye verskeidenheid holografiese toepassings (bv. in kuns, inligtingsopberging en die herkenning van patrone), het Gabor erkende sukses en wêreldwye aandag gedurende sy leeftyd behaal.[12] Hy het talle toekennings ontvang buiten die Nobelprys.

Gabor is op 9 Februarie 1979 in 'n verpleeginrigting in Suid-Kensington, Londen, dood. In 2006 is 'n blou gedenkplaat op nommer 79 Queen's Gate in Kensington, waar hy van 1949 tot vroeg in die 1960's gewoon het, geinstaleer.[19]

Persoonlike lewe

[wysig | wysig bron]

Op 8 Augustus 1936 trou hy met Marjorie Louise Butler met wie hy in 'n harmonieuse huwelik gewoon het. Hulle het geen kinders gehad nie.

Toekennings en eerbewyse

[wysig | wysig bron]

Gabor het talle toekennings gewen, waaronder:

  • 1956 – 'n Genoot van die Royal Society (FRS) gekies [1]
  • 1964 – Ere-lid van die Hongaarse Akademie vir Wetenskappe
  • 1964 – D.Sc., Universiteit van Londen
  • 1967 – Young Medalje en Prys, vir voortreflike navorsing op die gebied van optika
  • 1967 – Colombus Toekenning van die Internasionale Instituut vir Kommunikasie, Genua
  • 1968 – Die eerste Albert A. Michelson-medalje van die Franklin Instituut, Philadelphia [20]
  • 1968 – Rumford Medalje van die Royal Society
  • 1970 – Eredoktorsgraad, Universiteit van Southampton
  • 1970 – Medalje van Eer van die Instituut vir Elektriese en Elektroniese Ingenieurs
  • 1970 – Kommandeur van die Orde van die Britse Ryk (CBE)
  • 1971 – Nobelprys vir fisika, vir sy uitvinding en ontwikkeling van die holografiese metode
  • 1971 – Eredoktorsgraad, Stanford Universiteit
  • 1972 – Holweck-prys van die Societe Française de Physique
  • Dennis-Gabor-Straße in Potsdam word genoem tot sy eer en is die plek van die Potsdamer Sentrum vir Tegnologie.
  • 2009 – Imperial College London open Gabor Hall, 'n saal wat in sy eer genoem word

Die Internasionale Vereniging vir Optiese Ingenieurswese (SPIE) bied jaarliks sy Dennis Gabor-toekenning aan, "ter erkenning van uitstaande prestasies in diffraktiewe golffront-tegnologieë, veral dié wat die ontwikkeling van holografie- en metrologie-toepassings verder bevorder."[21]

Die NOVOFER-stigting van die Hongaarse Akademie vir Wetenskappe bied jaarliks sy internasionale Dennis Gabor-toekenning aan, vir uitstaande jong wetenskaplikes wat op die gebied van fisika en toegepaste tegnologie navorsing doen.

Die Gabor-medalje word toegeken deur die Royal Society of London vir "erkende onderskeiding van interdissiplinêre werk tussen die lewenswetenskappe met ander dissiplines".[22]

Publikasies

[wysig | wysig bron]
  • The Electron Microscope (1934)
  • Inventing the Future (1963).
  • Innovations: Scientific, Technological, and Social (1970)
  • The Mature Society (1972).
  • Proper Propertities of Science and Technology (1972)
  • Beyond the Age of Waste: A Report to the Club of Rome (1979, met U. Colombo, A. King en R. Galli)

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,0 1,1 Allibone, T. E. (1980). "Dennis Gabor. 5 June 1900 – 9 February 1979". Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. 26: 106. doi:10.1098/rsbm.1980.0004.
  2. ↑ Hubbard, Arthur T. (1995). The Handbook of Surface Imaging and Visualization. CRC Press, Inc. ISBN 0-8493-8911-9.
  3. ↑ Ash, Eric A. (1979). "Dennis Gabor, 1900–1979". Nature. 280 (5721): 431–433. Bibcode:1979Natur.280..431A. doi:10.1038/280431a0. PMID 379651.
  4. ↑ Gabor, Dennis (1944). The electron microscope : Its development, present performance and future possibilities. London. [ISBN ontbreek]
  5. ↑ Gabor, Dennis (1963). Inventing the Future. London : Secker & Warburg. [ISBN ontbreek]
  6. ↑ Gabor, Dennis (1970). Innovations: Scientific, Technological, and Social. London : Oxford University Press. [ISBN ontbreek]
  7. ↑ Gabor, Dennis (1972). The Mature Society. A View of the Future. London : Secker & Warburg. [ISBN ontbreek]
  8. ↑ Gabor, Dennis; and Colombo, Umberto (1978). Beyond the Age of Waste: A Report to the Club of Rome. Oxford : Pergamon Press. [ISBN ontbreek]
  9. ↑ Dennis Gabor Biography. Bookrags.com (2 November 2010). Bekom op 2017-09-07.
  10. ↑ Brigham Narins (2001). Notable Scientists from 1900 to the Present: D-H. Gale Group. p. 797. ISBN 978-0-7876-1753-0. Alhoewel Gabor se familie in 1918 Luthers geword het, het godsdiens in sy lewe 'n klein rol gespeel. Hy het sy kerk affiliasie deur sy volwasse jare gehandhaaf, maar homself as 'n "welwillende agnostikus" beskou.
  11. ↑ Johnston, Sean (2006). "Wavefront Reconstruction and beyond". Holographic Visions. p. 17. ISBN 978-0-19-857122-3. {{cite book}}: Onbekende parameter |chapterurl= geïgnoreer (hulp)
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 12,6 12,7 Bor, Zsolt (1999). "Optics by Hungarians". Fizikai Szemle. 5: 202. Bibcode:1999AcHA....5..202Z. ISSN 0015-3257. Besoek op 5 Junie 2010.
  13. ↑ Wasson, Tyler; Brieger, Gert H. (1987). Nobel Prize Winners: An H. W. Wilson Biographical Dictionary. H. W. Wilson. p. 359. ISBN 0-8242-0756-4.
  14. ↑ Xenakis, Iannis (2001). Formalized Music: Thought and Mathematics in Composition. Vol. 9th (2nd uitg.). Pendragon Pr. pp. preface xiii. ISBN 1-57647-079-2.
  15. ↑ We Cannot Predict the Future, But We Can Invent It. quoteinvestigator.com (27 September 2012).
  16. ↑ "The Nobel Prize in Physics 1971" (in Engels). nobelprize.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 September 2017.
  17. ↑ IEEE Global History Network (2011). "Dennis Gabor" (in Engels). IEEE History Center. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 November 2014. Besoek op 14 Julie 2011.
  18. ↑ Gabor, Dennis; Colombo, Umberto; King, Alexander and Galli, Riccardo. Club of Rome: Beyond the Age of Waste. Pergamon Press. ISBN 0-08-021834-2.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  19. ↑ "Blue Plaque for Dennis Gabor, inventor of Holograms". Government News. 1 Junie 2006. Besoek op 23 November 2013.[dooie skakel]
  20. ↑ "Franklin Laureate Database – Albert A. Michelson Medal Laureates". Franklin Institute. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 April 2012. Besoek op 14 June 2011.
  21. ↑ "Dennis Gabor Award" (in Engels). SPIE. 2010. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Oktober 2015. Besoek op 4 Junie 2010.
  22. ↑ "The Gabor Medal (1989)" (in Engels). Royal Society. 2009. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Maart 2011. Besoek op 4 Junie 2010.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Dennis_Gabor&oldid=2701119"