Biodiversiteit
Biodiversiteit of biologiese diversiteit is die verskeidenheid van lewensvorme op Aarde en die hele spektrum van gene, spesies, ekostelsels en landskappe is daarby inbegrepe. Dit sluit 'n ongelooflike aantal soorte plante, diere en organismes in. Biodiversiteit is egter ook veel meer as dit. Dit omvat ook genetiese wisselwerking tussen spesies, verskeidenheid van spesies en lewensvorme, diversiteit van verwante spesies en interaksie tussen hulle, en ekologiese prosesse. Biodiversiteit is die natuur se manier om onder andere 'n ontsaglike genepoel daar te stel wat kan help om versteurings in ekostelsels te verwerk en te bowe te kom. Dit speel 'n onmisbare rol in die vorming, beskerming en instandhouding van grond, die regulering van die klimaat, asook die instandhouding van ekologiese prosesse en lewensonderhoudende stelsels. Die aarde se suurstof-, voedsel- en watervoorraad, benewens gunstige klimaat, bestuiwing, vrugbaarheid van grond en hersirkulering van afvalprodukte word aldus deur biodiversiteit onderskraag.[1] Dit is danksy biodiversiteit dat voedsel, klerasie, medisyne, skuiling en behuising verkry kan word, en dit is biodiversiteit wat die hoeksteen van toerismebedrywe vorm.
Die aarde se biodiversiteit
[wysig | wysig bron]Daar is al 1,75 miljoen spesies geklassifiseer, maar kenners vermoed dat daar omtrent 100 miljoen kan wees. Die volgende getalle gee 'n idee van die aarde se biodiversiteit:
| Klas | Aantal |
|---|---|
| Insekte en miriapode (duisend- en veelpotiges) | 963 000 |
| Plante | 270 000 |
| Fungi en ligene (swamme, paddastoele, ens.) | 100 000 |
| Protozoa en alge | 80 000 |
| Kloukaakagtiges (spinnekoppe en skerpioene) | 75 000 |
| Molluske | 70 000 |
| Skaaldiere | 40 000 |
| Nematode wurms (haakwurms en draadwurms) | 25 000 |
| Visse | 22 000 |
| Platwurms (slakwurms en lintwurms) | 20 000 |
| Gesegmenteerde of ringwurms (erdwurms en bloedsuiers) | 12 000 |
| Reptiele en amfibieë | 10 500 |
| Voëls | 10 000 |
| Kwalle, korale en anemone | 10 000 |
| Sponse | 10 150 |
| Soogdiere | 4 500 |
| Bakterieë | 4 000 |
| Ander organismes | 10 000 |
Vermindering van biodiversiteit
[wysig | wysig bron]
Kommer word uitgespreek dat die mens in die aangesig van biodiversiteitsverliese geen beduidende aanpassing aan sy gedrag maak nie, en biodiversiteit dikwels as 'n onuitputbare hulpbron beskou.[1] Suid-Afrika beskik oor omtrent 10% van die wêreld se plant-, voël- en diersoorte. Die plantegroei van die land bestaan uit sowat 22 000 soorte, waaronder dié van die bekende en unieke fynbosbioom. Die fynbos-plantegroeigebied huisves ongeveer 8 000 plantspesies, waarvan 70% endemies is. Sedert 1652 is ongeveer 46% van die droë woud, 62% van die grasvlaktes, 50% van die wortelboommoerasse, en 90% van die renosterveld in Suid-Afrika reeds uitgewis. Die meeste van hierdie uitwissing het in die laaste eeu plaasgevind.
Wêreldwyd word daar gevrees dat 'n verdere derde van die aarde se biodiversiteit binne die volgende 20 tot 30 jaar uitgewis sal word. Die mens se aktiwiteite plaas toenemende druk op die oorblywende ekostelsels deur dit te verander en te fragmenteer of te vernietig. Dit bring verlies aan habitat mee en veroorsaak dat spesies uitsterf en die genepoel van die aarde inkrimp. Meer as 11 000 bekende plant- en dierspesies verkeer wêreldwyd op die rand van uitwissing. In reënwoude verdwyn daar elke jaar ongeveer 27 000 spesies (hoofsaaklik insekte en plante). Die gebiede waar biodiversiteit die vinnigste afneem, is in die armer, dig bevolkte dele van die wêreld soos Suid-Amerika (veral Brasilië), Sentraal-Afrika (veral in die Demokratiese Republiek van die Kongo) en Oos-Asië (in lande soos Indonesië en China). Die regering van die Demokratiese Republiek van die Kongo (DRK) betaal vir hul burgeroorlog van die afgelope aantal jare deur aan Zimbabwe en ander Afrikalande die regte te verkoop om die reënwoude af te kap en die produkte daarvan te verkoop. In ruil daarvoor verskaf lande soos Zimbabwe daarna soldate aan die DRK-regering.
Bewaring van biodiversiteit
[wysig | wysig bron]Ten einde biodiversiteit te bewaar, sal die wêreld se oorblywende kerngebiede van groot diversiteit (sogenaamde hotspots) geïdentifiseer, gedokumenteer en beskerm moet word. Daar is reeds 24 ekologieryke gebiede geïdentifiseer wat 50% van alle landlewende spesies op aarde bevat (op net 2% van die aardoppervlak). Bewaringsaksies sal egter in samewerking met gemeenskappe wat binne of langs hierdie gebiede woon, onderneem moet word (en hulle sal voordeel daaruit moet put), anders sal dit verlore gaan. Die bewaring van biodiversiteit is grondliggend aan die sukses van die proses van ontwikkeling. Dit gaan nie bloot om die beskerming van die natuurlewe in natuurreservate nie. Dit gaan ook oor die behoud van die aarde se natuurlike stelsels wat lewensondersteunende stelsels vir die mens is, en die genetiese rykdom waarvan die mens afhanklik is in die nimmereindige stryd om gewasse en lewende hawe te verbeter.
Bronne
[wysig | wysig bron]- Sosiale Wetenskappe: Bateleur-paneel, Bateleur-boeke, Eerste uitgawe
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 Dugmore, Heather (7 April 2021). "Calling all creatives: Biodiversity needs a global advertising campaign". Environment. mg.co.za. Mail & Guardian. Besoek op 9 April 2021.
