doirmi
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje latén « dormīre » (« dormire ») (minme sinse) çou ki dene on mot avou l’ cawete d’ infinitif « -i » des viebes.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /dwaʀ.ˈmi/ /dwɛʀ.ˈmi/ /dwaʀ.ˈmy/ /dwaːʀ.ˈmy/ /dwaːʀ.ˈme/ /doːʀ.ˈmi/ /duːʀ.ˈmi/ /doːʀ.ˈmy/ /duːʀ.ˈmy/ /daːʀ.ˈmy/ (betchfessî oi) (36 prononçaedjes)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /dwaʀ.ˈmi/
- Ricepeures : doir·mi
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | doime |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | doirmoz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | doirmans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | doimnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | doimrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | doirmeu |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | doime |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | doirmou |
Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
doirmi (v. sins coplemint)
- (mot d’ fiziolodjeye) esse dins èn estat normå di rpoize, la kel consyince ni rote pus.
- C' est l' anuti. Asteure, dji va distinde li tchandele eyet doirmi, po fini — Lorint Hendschel, So l’ Anuti.
- (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « avou ») (sessouwalité) fé l' ake di môpliyaedje.
- Avou kibén d’ femes avoz vs dedja doirmou, vos, tchantchès ? — Paul-Henri Thomsin, ratourtnant Tchantchès, c'èst po rîre, 2023, p.18 (fråze rifondowe).
Ratourneures
[candjî]- doirmi come ene sokete, doirmi come on taesson, doirmi come on sodoirmant.
- doirmi come ene pire.
- Lu est todi la, ki doime come ene pire — Édouard Remouchamps, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «w:Li savtî», 77-143 (fråze rifondowe).
- mete doirmi: mete les efants å lét.
- Li prumire rintrêye […] fjha segne a l' ôte do vni mete li ptite doirmi. — Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.20 (fråze rifondowe).
- Dj' a respondou: « Valet
Mi les djins m' ratindèt.
Fwais les schieles, mete ls efants doirmi
Et sortot, n' t' è fwais nén por mi» — Camille Gaspard (fråze rifondowe).
- ni doirmi ki d’ èn ouy.
- Coco n' a seur doirmou k' d' èn ouy.
Ca tote li nute, il a dåvyî.
Repetant timpesse : « N' est ç' nén ouy » ? — Martin Lejeune, “ Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.152, « One surprîse » (fråze rifondowe).
- Coco n' a seur doirmou k' d' èn ouy.
Parintaedje
[candjî]- doirmeu, doirmeuse, doimresse, doirmant, doirmåd
- doirmaedje, doirmåjhe
- edoirmi
- sodoirmant
- si fordoirmi, fordoirmaedje
Sinonimeye
[candjî]Mots vijhéns
[candjî]Dizotrins mots
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]esse les ouys clôs sins consyince, tot si rpoizant
Waitîz eto
[candjî]Lijhoz l’ årtike doirmaedje so Wikipedia
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon vinant do latén
- Viebes del cénkinme troke do walon avou l' cawete -i
- Mots avou l' betchfessî oi
- Mots avou 36 prononçaedjes
- Mots do walon di deus pîs
- Viebes do walon
- Viebes do walon ki s' codjowèt come siervi
- Motlî do walon pol fiziolodjeye
- Motlî do walon pol seke
- Mots do walon avou des ratourneures