Orientalis

Dat artikel es geschreevn in 't Noordelik West-Vlams.

't Orientalis of d' Orientoalsche ekozôone is êen van de acht ekozôonn an d' ippervlakte van d' eirde. 't Bedekt 't grôotse stik van Zuud- en Zuudôost-Oazje en 't driengt deure toe in de zuudlikke dêeln van Ôost-Oazje.

't Orientalis goa van Afghanistan oovre hêel 't Indiesche Oendre-kontienent en Zuudôost Oazje no 't lêeggeleegn zuudlik China, en oovre Iendoneezje toe an Java, Bali, en Borneo, ten ôostn woavan de Lyne van Wallace ligt, de grenze van d' ekozôone genoamd no Alfred Russel Wallace die den Orientalis schid van d' Australoaziesche ekozôone. 't Orientalis bevat ook de Fieliepienn, 't lêegland van Taiwan, en de Japaneesche Ryukyu-eilandn.

't Mêestndêel van den Orientalis was ôorsproenklik bedekt mê bus, mêesta troopiesche en subtroopiesche natte loofbusschn, mor in Indje en in sommigte stikkn van Zuudôost-Oazje oovreweegn de troopiesche en subtroopiesche drooge loofbusschn. De troopiesche natte busschn van 't Orientalis wordn mêest oovrêerst deur de plantefamielje van de Dipterocarpaceae.

Ekoprovinsjes

Verspreidienge van de vegetoasje-typn in 't *Orientalis*.

't Orientalis wordt deur de Weirld Nateur-Stichtienge (WWF) verdêeld in drie ekoprovinsjes, da zyn eirdrykskundige groepeeriengn van ekostreekn die verschillnde bioomn kunn bevattn, mo sterke biogeografiesche oovrêenkomstn ên, in 't biezoendre ip taksnomoomiesche nivoos oogre of 't sôortnnivoo (geslacht, famielje).

Indiesch Subkontinent

De ekoprovinsje van het Indiesch Subkontinent bedekt 't grotste dêel van Indje, Bangladesh, Nepal, Pakistan, Bhutan, en Sri Lanka. De gebergtn Hindu Kush, Karakoram, Himalaya, en Patkai begrenzn d' ekoprovinsje in 't nôordwestn, nordn, en nôordôostn; die gebergtn wierdn gevormd deur de botsienge van 't nôordwoarts-glydnd Indiesch Subkontinent mêt Oazje te begunn 45 miljoen joarn gelêen. Hindu Kush, Karakoram, en Himalaya zyn e biogeogroafiesche oofd-grenze tusschn de subtropiesche en troopiesche plantn- en bêestnweirld van 't Indiesche Subkontinent en 't Palaearctis mê ze gemoatigd klimoat.

Indochina

De Indochineesche ekoprovinsje besloat 't grotste dêel van 't vaseland van Zuudôost Oazje, mê inbegrip van Birma, Thailand, Laos, Vietnam, en Kambodja, zowêl of de subtroopiesche busschn van zuudlik China.

Soendaland en de Fieliepienn

Malesia is e botoaniesche provinsje die scherledewiep zit ip de grenze tusschn 't Orientalis en 'd Australoaziesche ekozôone. D' ekoprovinsje bevat ook 't Maleiziesch Schiereiland en de westlikke Indoneeziesche eilandn (gekend lik "Soendaland"), de Fieliepienn, d' ôostlikke Indoneeziesche eilandn, en Niew Gwinea. Van den êene kant ê Malesia botoaniesch veele gemêenschapplik, mo verschilln de dêeln ten ôostn en te westn van de Lyne van Wallace veele van mekoar vo de bêestesôortn. Soendaland êt dezeifste bêesteweirld mê 't vasteland van Oazje, mo de landbêestn ip d' eilandn ten ôostn van de Lyne van Wallace zyn te minstn gedêeltlik ofgeleid van sôortn van Austroaliesche ôorspronk, lik de buudlbêestn en struusvooglachtign.

Geschiednisse

De plantn-weirld van 't Orientalis miengelt elementn van d' oede oerkontienentn Lauroazje en Gondwana. Gondwoansche elementn woarn êest ingebrocht deur Indje, da loskwam van Gondwana by benoadrienge 90 mieljoen joarn geleen, en dat ze van Gondwana ofkomstige plantn- en bêestn-weirld no 't nôordn dej goan. De deeze bevatte de visschn-famielje Cichlidae en de bedektzoadign-famieljes Crypteroniaceae en meuglik de Dipterocarpaceae. Indje botste mêt Oazje 30-45 miljoen joarn geleen, en wisslde sôortn uut. Loatre, ot Austroalje-Niew Gwinea no 't nôordn drêef, dej de botsienge van d' Austroaliesche en Aziejoatiesche ploatn d' eilandn van Wallacea ipryzn, die van mekoar geschêen woarn deur smolle deurgangn, die botoaniesche uutwisslienge toelietn tusschn 't Orientalis en d' Australoaziesche ekozôone. Oaziesche reegnbus-plantn, woaroendr Dipterocarpaceae, wuptn van eiland nor eiland deur Wallacea no Niew Gwinea, en verschillnde Gondwoansche plantn-famieljes, woaroendre Podocarpaceae en Araucariaceae, bewoogn no 't Westn van Austroalje-Niew Gwinea no westlik Malesia en Zuudôost-Oazje.

Bêestn-weirld

Twêe ordn van zoogbêestn, de vel-vliegers (Dermoptera) en de boomspitsmuuzn (Scandentia), zyn allêene mo te vienn in d' ekozôone, lik of dat 't gevol is vo de famieljes Craseonycteridae, Diatomyidae, Platacanthomyidae, Tarsiidae en Hylobatidae (giebbons). Grôote zoogbêestn kenmerknd vo 't Orientalis bevattn de luipeird, tygre, woatr-buffle, Oazieschn ooliefant, Indiesche neuzôorn, Javoanschn neuzôorn, Maleische tapier, oerangoetan, en giebbon.

Bladvogels (Chloropseidae)

't Orientalis ê drie endeemiesche veugel-famieljes, de bladveugls (Irenidae), d' Oazjoatiesche boardveugls (Megalaimidae) en de Fieliepiensche boomkruuprs (Rhabdornithidae). Ook kenmerknd zyn de fazantn, pitta’s (Pittidae), timalia's (Timaliidae), en bastoardzêemveugls (Dicaeidae).

Eksterne koppliengn

(en) Web van 't WWF.
(en) Lyste van eko-streekn uut 't Orientalis (WWF).

Mêer ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien ip Indomalaya ip Wikimedia Commons.