Chữ Gupta
| Chữ Gupta (Chữ Brahmi muộn) | |
|---|---|
 Bản khắc hang động Gopika của Anantavarman, bằng tiếng Phạn và sử dụng chữ Gupta. Hang Barabar, thế kỷ thứ 5 hoặc thứ 6. | |
| Thể loại | |
Thời kỳ | Dấu hiệu ban đầu: Thế kỷ 1 CE [1], Dạng hoàn thiện: cỡ từ 400-? |
| Hướng viết | Trái sang phải  |
| Các ngôn ngữ | Sanskrit |
| Hệ chữ viết liên quan | |
Nguồn gốc | Chữ Proto-Sinai[a]
|
Hậu duệ | Chữ Sharada Chữ Tất Đàm Chữ Tạng |
Anh em | Chữ Pallava Chữ Kadamba |
[a] Giả thuyết chữ Brahmi có nguồn gốc từ Semit chưa được thống nhất | |
Chữ Gupta, đôi khi được gọi là chữ Gupta Brahmi hoặc chữ Brahmi muộn [2], được sử dụng để viết tiếng Phạn và được liên kết với Đế chế Gupta của Ấn Độ, thời kỳ thịnh vượng vật chất và phát triển khoa học và tôn giáo lớn. Chữ Gupta là hậu duệ của chữ Brahmi và đã phát sinh các chữ Nagari, chữ Sharada và chữ Tất Đàm. Chính những chữ này đã tạo ra nhiều dạng chữ quan trọng nhất của Ấn Độ, bao gồm chữ Devanagari là chữ viết phổ biến nhất được sử dụng để viết tiếng Phạn từ thế kỷ 19, chữ Gurmukhi cho tiếng Punjab, chữ Bengal và chữ Tạng.
Nguồn gốc và phân loại
[sửa | sửa mã nguồn]Chữ Gupta được lấy từ chữ Ashokan Brahmi, và là một liên kết quan trọng giữa Brahmi và hầu hết các chữ Brahmic khác, một họ gồm các chữ cái hoặc abugida. Điều này có nghĩa là trong khi chỉ có các âm vị phụ âm có các ký hiệu riêng biệt, các nguyên âm được đánh dấu bằng dấu phụ, với /a/ là cách phát âm ngụ ý khi không có dấu phụ. Trên thực tế chữ Gupta hoạt động chính xác giống như tiền thân và hậu duệ của nó, và chỉ có hình dạng và hình thức của đồ thị và dấu phụ là khác nhau.
Qua thế kỷ thứ 4 các chữ cái bắt đầu có những hình thức khó hiểu và đối xứng hơn, là kết quả của mong muốn viết nhanh hơn và thẩm mỹ hơn. Điều này cũng có nghĩa là chữ trở nên khác biệt hơn trong Đế chế, với các biến thể khu vực được phân loại thành ba, bốn hoặc năm loại [3][4]. Tuy nhiên phân loại chắc chắn thì không thể rõ ràng, bởi vì ngay cả trên một dòng chữ duy nhất, có thể có sự khác biệt trong cách viết một biểu tượng cụ thể. Theo nghĩa này thuật ngữ "chữ Gupta" nên được sử dụng để chỉ bất kỳ hình thức viết nào có nguồn gốc từ thời kỳ Gupta, mặc dù có thể thiếu sự thống nhất trong các dạng chữ.
Tham khảo
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ Gazetteer of the Bombay Presidency, tr. 30, tại Google Books, Rudradaman’s inscription from 1st through 4th century CE found in Gujarat, India, Stanford University Archives, pages 30–45
- ^ Sharma, Ram. 'Brahmi Script' . Delhi: BR Publishing Corp, 2002
- ^ Srivastava, Anupama. 'The Development of Imperial Gupta Brahmi Script' . New Delhi: Ramanand, 1998
- ^ Fischer, Steven Roger. 'A History of Writing' . UK: Reaktion, 2004
Liên kết ngoài
[sửa | sửa mã nguồn] |
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Chữ Gupta. |
- The Gupta Alphabet (tiếng Tây Ban Nha)
- AncientScripts.com entry on the Gupta Script
- Ye, Shao-Yong. (2009). An easten variety of the post-Gupta script: Akṣara List of the Manuscripts of the Mūlamadhyamakakārikā and Buddhapālita’s Commentary (ca. 550–650 CE). Research Institute of Sanskrit Manuscripts & Buddhist Literature, Peking University.