Yevgeniy Dragunov
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ijevskda[1] (boshqa maʼlumotlarga koʻra, Votkinskda) dizayner va partiya xodimi Fyodor Vladimirovich Dragunov va oʻqituvchi Zinaida Konstantinovna Dragunova (nee Sokovikova) oilasida tugʻilgan.
1934-yilda oʻrta maktabni tugatgach, u Ijevsk sanoat texnikumiga oʻqishga kiradi, 1938-yilda uni texnolog malakasi bilan tugatadi[1], texnikumni tugatgandan soʻng, u Ijmashda zaxira 28-sonli doʻkon texnologi sifatida ishlab chiqarishda sohasida ishlaydi[2] .
1939-yilda Armiya safiga xizmatga chaqirilgan. Xizmatni polkning qurol-aslahani taʼmirlash ustaxonasida oʻtagan. Urush yillarida xizmati boʻyicha katta qurolsoz unvonigacha koʻtarilgan. Uning qoʻlida Sovet Armiyasi hamda xorijiy mamlakatlar oʻqotar qurollarining minglab jangovar namunalari taʼmirdan chiqqan.
SVD tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Urushdan soʻng Dragunov jonajon zavodiga qaytib, bosh konstruktor lavozimiga tayinlangan va institutning sirtqi boʻlimiga oʻqishga kirgan. 1940-chi yillar oxiri 1950-chi yillar boshlarida Dragunov 1891-yil naʼmunasidagi miltiq negizida bir qancha sport miltiqlari ishlab chiqadi. 1958-yilda Dragunovga yangi yarimavtomat merganlik miltigʻini ishlab chiqish vazifasi topshiriladi. Yevgeniy Fyodorovich ushbu loyiha ustida olib borgan murakkab ishlari natijasida Dragunov merganlik miltigʻi (SVD)ni ishlab chiqadi. Dragunov merganlik miltigʻi turli tekshiruv va sinovlardan oʻtgan. Qurol kuchli konstruktor va muhandislar oʻrtasidagi tanlovda gʻalaba qozonadi va 1963-yilda sobiq SSSR davlati Qurolli Kuchlarining qurol-aslaha tarkibiga qabul qilinib, armiya merganlarining shtat birligidagi quroliga aylanadi.
Ushbu qurol Dragunov hayoti davomida ishlab chiqqan oʻqotar qurolarning birinchisi ham, oxirgisi ham emas edi.
- 7,62 millimetrli SVD Dragunov merganlik miltigʻi zamonaviy mergan quroli hisoblanib, turli paydo boʻluvchi, harakatlanuvchi, ochiq va niqoblangan yakka nishonlarni yoʻq qilish uchun moʻljallangan;
- Merganlik miltigʻidan eng unumli oʻt ochish 800 metrgacha boʻlgan masofalarda roʻy beradi;
- Optik moʻljalga olish moslamasi bilan nishonga olib otish masofasi — 1300 metr, ochiq moʻljalga olish moslamasi bilan nishonga olib otish masofasi esa — 1200 metr;
- Koʻkrak qiyofali nishonga qarata toʻgʻridan — toʻgʻri yoʻnaltirilib oʻt ochish masofasi — 430 metr;
- Yuguruvchi nishonga qarata esa — 640 metr;
- Jangovar oʻt ochish tezligi — bir daqiqada 30 donagacha oʻq;
- Merganlik miltigʻining nayza — pichoqsiz, optik moʻljalga olish moslamasi, toʻldirilmagan magazin va qoʻndoq yuzi bilan birgalikdagi ogʻirligi — 4,3 kg;
Merganlik miltigʻidan oʻt ochish uchun oddiy, yorituvchi va zirhyorar — yondiruvchi oʻqli miltiq patronlari yoki merganlik miltigʻi patronlari qoʻllanadi. Merganlik miltigʻidan yakka tarzda oʻq uziladi. Oʻt ochish mobaynida patronlar uzatiluvi, sigʻimi 10 dona patronli qutisimon magazindan amalga oshiriladi.
Ishlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Hammasi boʻlib Evgeniy Dragunov 27 ga yaqin turli xil oʻt ochish konstruksiyalarini yaratgan, masalan:
- MS-74
- S-49
- TSV-1
- SV-55 Zenit
- SV-56 Zenit 2
- MSV-55
- MSV-56 Tayga
- MSV-59
- Batalion 7-2
- PP-91 Kedr
- AM-17 (kichik oʻlchamli avtomat)
Mukofotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- "Shon-sharaf belgisi" ordeni[1], medallar bilan taqdirlangan.
- Lenin mukofoti laureati (1964)[1].
- Rossiya Federatsiyasi Prezidentining 1998-yil 6-iyundagi 657-sonli farmoni bilan Dragunov sport va ov qurollari kolleksiyasi uchun Davlat mukofoti bilan taqdirlandi.
- Izjevskning faxriy fuqarosi (2011, vafotidan keyin)[3].
Xotirasi uchun qilingan ishlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- 1997-yilda Izhevsk merining farmoni bilan shaharning Leninskiy tumanidagi koʻchalardan biri Gunsmith Dragunov koʻchasi deb oʻzgartirildi[4].
- 2014-yilda Е. Ф. Драгунова Е. Ф. Драгунова Е. Ф. Драгунова Izhevsk sanoat kollejiga tayinlangan[5].
- 2019-yil 12-oktabrda Ijevskda Е. Ф. Драгунова nomidagi istirohat bogʻi ochildi. Е. Ф. Драгунова Е. Ф. Драгунова[6].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Туганаев 2008.
- ↑ Шумилов 2007.
- ↑ „Драгунов Евгений Фёдорович“. izh.ru. Информационно-аналитическоe управление Администрации города Ижевска. 25-mart 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23-fevral 2020-yil.
- ↑ „Драгунов Евгений Федорович“. Информационный сайт по Ижевску, Удмуртской Республике. 8-mart 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-mart 2018-yil.
- ↑ „Ижевскому индустриальному техникуму присвоили имя оружейника Драгунова“. Новости Ижевска (8-iyul 2014-yil). 8-mart 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-mart 2018-yil.
- ↑ Анастасия Захарова. „Сквер Оружейника Драгунова открыли в Ижевске“ (ruscha). Сетевое издание IZHLIFE. ООО «Радио - Инвест» (12-oktabr 2019-yil). 13-noyabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-noyabr 2019-yil.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Udmurtskaya Respublika : Ensiklopediya / gl. red. V. V. Tuganaev. — 2-e izd., ispr. i dop. — Ijevsk : Izdatelstvo „Udmurtiya“, 2008. — 768 s. — 2200 ekz. — ISBN 978-5-7659-0486-2.
- Ponomaryov Yu. Konstruktor SVD (rus.) // jurnal „Kalashnikov“. — 2000. — № 1. — S. 24—25.
- Dragunov M. Sleduya prinsipam (rus.) // jurnal „Kalashnikov“. — 2015. — № 3. — S. 8—11.
- Lovi A. Tri Dragunova (rus.) // Orujie : jurnal. — 2000. — № 07. — S. 2—11. — ISSN 1728-9203.
- Bolotin D.N. Istoriya razvitiya sovetskogo strelkovogo orujiya (rus.) // Orujie : kniga. — 1995.
- Шумилов Е. Ф.. . ISBN 5-8980-091-X.
- Kalistratov A. „I puley vernoy bez promaxa byom…“ // Armeyskiy sbornik. — 2020. — № 6. — S.187-194.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Evgeniy Fedorovich Dragunov armplace.ru saytida
- E. F. Dragunovning tarjimai holi (Wayback Machine saytida 24-avgust 2011-yil sanasida arxivlangan) -dagi Arxivnaya kopiya
- Dragunov Evgeniy Fedorovich — Qurol entsiklopediyasi
- Dragunov Evgeniy Fedorovich Kalashnikov konserni veb-saytida