Kontent qismiga oʻtish

Suvaydo

Koordinatalari: 32°42′45″N 36°34′00″E / 32.71250°N 36.56667°E / 32.71250; 36.56667
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Suvaydo

ٱلسُّوَيْدَاء
Shahar
32°42′45″N 36°34′00″E / 32.71250°N 36.56667°E / 32.71250; 36.56667
Mamlakat Suriya
muhofaza Suvaydo
okrug Suvaydo
Hukumat
 • Voliy Bassam Mamduh Parsik[1]
Markazi balandligi 1080 m
Rasmiy til(lar)i arab tili
Aholisi
 (2004)
73,641[2]
Vaqt mintaqasi UTC+3
Telefon kodi +963
Suvaydo xaritada
Suvaydo
Suvaydo

Suvaydo (arabcha: السويداء) — Suriyaning janubi-gʻarbiy qismidagi shahar. Suvaydo muhofazasining maʼmuriy markazi.

Qadimgi va oʻrta asrlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Shahar maydoni

Shaharga nabatiylar Suada nomi bilan asos solgan. Ellinlar davrida va Rim imperiyasida sharob homiysi boʻlgan xudo Dionis sharafiga Dionisias Soada (qadimgi yunoncha: Dionisos) nomi bilan mashhur boʻlgan: shahar qadimiy mashhur vino ishlab chiqaruvchi mintaqada joylashgan.

Eramizning 149-yilida nabatiylarning taʼsiri kamayganidan soʻng, oʻsha paytdagi Kole-Suriyaning ellenizatsiyasining tezlashishi natijasida janubga toʻplanganidan keyin Dionisiy nomi sobiq nabatiy nomni almashtirdi.

Dionisiy agorasi
Kichik cherkovning arkasi
As-Suvaydoda pravoslav Pasxa bayrami

Dionisiy Rimning Arabia Petraea provinsiyasining bir qismi boʻlib, 180—185-yillar orasida Kommod hukmronligi davrida civitas huquqlarini olgan.

Xudo Dionisga nabatiylarning Dusharaga bagʻishlangan ibodatxonasida sigʻinishgan. Mahalliy va ellin xudolariga sigʻinishni birlashtirishning bunday amaliyoti ellinistik Suriyada keng tarqalgan edi.

Bu nom Vizantiya imperiyasi davrida, shahar Gʻassoniylar taʼsirida boʻlgan paytda ham qoʻllangan. Dionisiy oʻsha paytda Busrodan kelgan suffragan yepiskopi bilan yeparxiya edi. Bu haqda Ieroklning Sinekdemida eslatib oʻtilgan. Musulmonlarning ilk istilolaridan keyin shahar 629-yilda arablarning Rashidun xalifaligi tomonidan bosib olindi va titulli kafedraga aylandi[3].

Yoqut Hamaviy 1220-yillarda As-Suvaydo „Hauran viloyatidagi qishloq“ ekanligini taʼkidlagan[4].

Usmonli davri

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1516-yilda shahar va unga tutash hudud Usmonlilar imperiyasi tomonidan Mamluklar sultonligidan tortib olindi. 1596-yilda As-Suvaydo Majdal Savda nomi bilan Usmonlilarning soliq registrlarida Hauran sanjagʻining Bani Nasiyya nohiyasi tarkibiga kiritldi. Unda 5 xoʻjalik va 5 nafar boʻydoq yashagan, hammasi musulmon. Qishloq aholisi turli qishloq xoʻjaligi mahsulotlari, jumladan, bugʻdoy, arpa, yozgi ekinlar, echki va/yoki asalari uyalari uchun „vaqtinchalik daromadlar“dan tashqari 20% miqdorida qatʼiy belgilangan soliq stavkasini toʻlagan, jami 6125 aqcha. Daromadning 3/4 qismi vaqfga ketgan[5].

Soʻnggi paytlarda Suvaydoning qadimgi Dionisiy ekanligini birinchi marta Uilyam Ueddington aniqlagan.

19-asrda ziyoratchilar hozirda vayron boʻlgan Hamrat maqbarasini yozib olishgan, u miloddan avvalgi 1-asrga oid soʻnggi ellinistik maqbaradir[6].

Zamonaviy davri

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shahar Suriya fuqarolar urushi davrida Suriya hukumati tomonidan ushlab turilgan va nisbatan kam janglar kuzatilgan. 2012-yil 28-oktyabrda xavfsizlik kuchlari shaharda ommaviy hibsga olish kampaniyasini boshladi[7].

  1. „President al-Assad issues decrees on appointing new governors for eight Syrian provinces“. Syrian Arab News Agency (2022-yil 20-iyul). 2022-yil 20-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 15-avgust.
  2. „<meta HTTP-equiv="Content-Type" content="text/HTML; charset=iso-8859-1"/> NameBright - Coming Soon“. www.cbssyr.org. 2019-yil 16-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 15-yanvar.
  3. „Catholic Encyclopedia: Dionysias“. Newadvent.org (1909-yil 1-may). 2000-yil 16-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 20-iyun.
  4. Le Strange, G. (Guy). Palestine under the Moslems; a description of Syria and the Holy Land from A.D. 650 to 1500. Translated from the works of the mediaeval Arab geographers, Robarts - University of Toronto, London A.P. Watt, 1890 — 540-bet. 
  5. Hütteroth and Abdulfattah, 1977, p. 218.
  6. „4. The Development of Hellenistic Monumental Tombs outside Asia Minor“, 4. The Development of Hellenistic Monumental Tombs outside Asia Minor (inglizcha), University of Toronto Press, 148–150-bet, 1990-04-01, doi:10.3138/9781442677340-007, ISBN 978-1-4426-7734-0, qaraldi: 2024-02-07
  7. „At least 30 people killed in clashes, most of them in Damascus“. Al Jazeera Blogs. 2014-yil 25-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 25-oktyabr.