Tuzla (tuz üretimi)
Tuzla, deniz suyundan veya diğer tuzlu sulardan tuz çıkarmak için tasarlanmış sığ bir yapay tuz tavasıdır. Tuzlalar sığ ve büyüktür çünkü bu şekilde güneş ışığının deniz suyuna ulaşması daha kolay olmaktadır. Doğal tuz tavaları da suyun buharlaşması ve geride tuz bırakmasıyla oluşan jeolojik oluşumlardır. Bahamalar'daki Büyük Inagua'da veya Mogadişu'nun birkaç kilometre güneyindeki Jasiira'da bulunan, deniz suyunun tutulduğu ve güneşte buharlaşmaya bırakıldığı göletler gibi tuzlalar, doğal hâllerinden çok az farklıdır.
Deniz suyu veya salamura, tuzlanın büyük havuzlarına beslenir. Su, doğal buharlaşma yoluyla çekilirek arta kalan tuzun hasat edilmesine olanak verir.
Tuzlalar, aynı zamanda tehlikedeki türleri de içerebilecek birçok su kuşu türü için verimli bir dinlenme ve beslenme alanıdır.[1] Tuzla havuzları genellikle bentlerle ayrılır. Tuzlalar, tuz havuzu, tuzla havuzu, tuz tavası veya tuzla tavası olarak da adlandırılabilir.
| Su tuzluluğu |
|---|
 |
| Tuzluluk seviyeleri |
|
Tatlı su (< %0,05) Acı su (%0,05-%3) Tuzlu su (%3-%5) Salamura (> %5'ten maks. %26-%28'e) |
| Su kütleleri |
Örnekler
[değiştir | kaynağı değiştir]Dünyadaki kayda değer tuzlalara örnekler aşağıda sıralanmıştır:
- Guérande Tuzlaları, Loire-Atlantique, Fransa. Bu tuzlalarda üretilen tuzlar, Avrupa'da koruma altına alınmıştır ve coğrafi işaretlidir.
- Cáhuil tuzlaları, O'Higgins Bölgesi, Şili.
- Cusco Bölgesi'ndeki Salineras de Maras, Peru.
- Portekiz'deki Alcácer do Sal, Comporta ve Castro Marim tuzlaları.
- El Caracol güneş buharlaştırıcısı, Meksika, Meksiko'nun banliyölerinde bulunur.
- Slovenya, Adriyatik Denizi'nin kuzey ucundaki Sečovlje ve Strunjan tuzlaları.
- Amerika Birleşik Devletleri'ndeki San Francisco Körfezi tuzlaları, daha önce Charleston Slough dahil Cargill tarafından işletiliyordu,[2][3][3][4] Cargill bölgedeki tuz üretimini durdurdu ve bu tuzlaların çoğu artık doğal hâllerine geri getiriliyor.
- Batı Şeria, İsrail ve Ürdün'deki Ölü Deniz tuzlaları.
- Salina, Malta'daki tuz havuzları. Köyün adı Maltaca'da tuzla anlamına gelir.
- Batı Avustralya'daki Port Hedland, Dampier, Lake McLeod, Useless Loop ve Onslow tuzlaları.
- Sarı Duvarlar, Malahide, İrlanda; 1770'den 1837'ye kadar faaliyet gösterdi.[5]
- Yeni Zelanda'daki Grassmere Gölü.
- Sicilya'daki antik tuzlalar Marsala ve Trapani. Fenike döneminden beri burada tuz üretlimektedir ve yakınlardaki Mozia'da arkeolojik kanıtlar hâlâ mevcuttur.
- Apulia, İtalya'daki Margherita di Savoia Tabiat Koruma Alanı. Antik çağlardan beri bilinen, Avrupa'nın en büyük tuzlalarından biridir. Flamingolar genellikle bölgede yuva yaparlar.
- Büyük Inagua adasında Morton Salt'un sahibi olduğu tuzlalar.
- Baleni'nin Tsonga kadınları tarafından Küçük Letaba Nehri'nde sürdürülen tuz hasadı, Güney Afrika, Limpopo.[6]
II. Dünya Savaşı'na kadar Mısır'da İskenderiye yakınlarındaki deniz suyundan özel bir şekilde tuz çıkarılıyordu. Direkler tuzlaların üzerine yerleştiriliyor ve üstleri birkaç metre deniz suyuyla kaplanıyordu. Zamanla deniz suyu buharlaşıyor ve kalan tuz, hasadın daha kolayca yapıldığı direğin üstünde kalıyordu.[7]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
-
Hindistan, Tamil Nadu'da bir tuzlada çalışan işçi.
-
Arjantin'deki bir lityum madenindeki tuz buharlaştırma havuzları. Bu salar'daki salamura, lityum açısından zengindir ve maden işletmesi, salamurayı havuzlar içinde yoğunlaştırır.
-
Salinas de Janubio'daki Lanzarote Adası'ndaki modern tuzlalar
-
Atacama Çölü'ndeki güneşle buharlaştırma havuzları
-
İspanya, Añana Tuz Vadisi'ndeki güneşle buharlaştırma havuzları
-
İspanya, Añana Tuz Vadisi'ndeki güneşle buharlaştırma havuzları
-
Hırvatistan, Pag'daki tuzlalar
-
Arjantin'den bir kürek ve tuz yığını fotoğrafı
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Athearn, Nicole D.; Takekawa, John Y.; and Shinn, Joel M. (2009) Avian response to early tidal salt marsh restoration at former commercial salt evaporation ponds in San Francisco Bay, California, USA 9 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Natural Resources and Environmental Issues: Vol. 15, Article 14.
- ^ Napa Salt Pond Complex 19 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Bay Institute
- ^ a b Salt ponds, South San Francisco Bay 14 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NASA Earth Observatory
- ^ "Cargill Salt - San Francisco Bay". 7 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2011.
- ^ "The Salt Works". 19 Temmuz 2011. 23 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Baleni Cultural Camp". African Ivory Route. Transfrontier Parks Destinations. 6 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2019.
- ^ Salt, Grown On Sticks Harvested From Sea, Popular Science, March 1933
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- NASA page on salt ponds 14 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Information on the San Francisco Bay salt ponds 19 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Interactive satellite view
- "Salt, Grown On Sticks Harvested From Sea" Popular Science, March 1933
