Mağusa Surları
| Mağusa Surları | |
|---|---|
| Gazimağusa, Kıbrıs | |
 San Luca Burcu | |
 Mağusa surlarının haritası | |
| Koordinatlar | 35°7′41.2″K 33°56′6.8″D / 35.128111°K 33.935222°D |
| Tip | Sur |
| Yapı bilgisi | |
| Bugünkü durumu | Halen ayakta |
| Yapı tarihçesi | |
| İnşa | 15.-16. yüzyıllar |
| İnşa ettiren | Kıbrıs Krallığı |
| Muharebe/savaşlar | Mağusa Kuşatması |
Mağusa surları, Kıbrıs adasının kuzeyindeki Gazimağusa şehrini çevreleyen surlardır. 14. yüzyılda Lüzinyan Kıbrıs Krallığı tarafından inşa edilen surlar, 1571'de Osmanlı'nın adayı feth etmesinden önce de 15. ve 16. yüzyıllarda Venedikliler tarafından yenilenmiştir. Osmanlı Ağustos 1571'de adayı fethederken surlar 11 ay süren Mağusa Kuşatması'na dayanmıştır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]
Ortaçağ dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]13. yüzyılda Mağusa Limanı bir kule ile korunuyordu. Bundan önce de korunma amaçlı diğer yapılar yapıldığı tahmin edilmektedir.[1] 14. yüzyılda Lüzinyanlar şehri ve limanı korumak amacı ile Othello Kulesi'ni inşa etmişlerdir.[2] Mağusa 1373'te Cenevizliler'in yönetimine ardından da 1489'da adanın tümü ile beraber Venedik Cumhuriyeti'nın eline geçmiştir.[3]
Venedikliler dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Mağusa, Venedikliler'in yönetiminde resmen bir askeri üs konumundaydı.[4] Otello Kulesi yenilenmiş ve tüm şehri çevreleyen surların inşaasına başlanmıştı.[3] Surların tasarımı çeşitli askeri mühendisler tarafından yapılmıştı. Bu mühendislerin içinde Michele Sanmicheli ve kuzeni Giovanni Girolamo da vardı. Giovanni, Mağusa'ya 1550'lerde gelmiş ve daha sonra Avrupa ve Amerika'daki birçok surun prototipi olarak görev gören Martinengo Tabyası (Tophane)'nı tasarlamıştı.[5] Giovanni 1559'da Mağusa'da surların inşaası devam ederken hayatını yitirmiştir.[6]
Dördüncü Osmanlı-Venedik Savaşı 1570'te başlamış ve Osmanlı bir ay içinde Lefkoşa da dahil olmak üzere adanın çoğunu ele geçirmiştir. 15 Eylül'de Osmanlı askerleri Venedikliler'in adadaki tek gücü kalan Mağusa'yı çevrelemiş ve Mağusa Kuşatması'nı başlatmıştır. Şehir Ağustos 1571'e kadar dayanmış ve ardından Venedikliler teslim olmuştur. Teslim olurken şartlarda anlaşılmış olmasına ve şehirdeki halkın tahliyesine başlanmasına rağmen Lala Mustafa Paşa şehirdeki bazı Müslüman esirlerin öldürüldüğünü öğrenmiştir. Bunun sonucunda Venedik komutanı Marco Antonio Bragadin'i diri bir şekilde parçalatıp derisini yüzdürmüştür. Şehirde kalan Hristiyanları da katlettirmiştir.[7]
Osmanlı döneminden günümüze
[değiştir | kaynağı değiştir]Osmanlı döneminde surlar tamir ettirilse[8] de büyük bir değişikliğe uğramamıştır. Osmanlı yönetiminin ilerleyen yıllarında Mağusa surların dışına doğru genişlemeye başlamış, İngiliz döneminde bu genişleme hızla artmıştır.[4]
Günümüzde surlar iyi bir şekilde ayakta durmasına rağmen,[9] surların içindeki eski binaların durumu kötüdür.[10][11] Geçmiş yıllarda surların içinde eğlence mekanlarının açılması, turistik olarak da gelişmesine yol açmıştır.
Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]Mağusa surları, kara tarafında kayadan oyulmuş bir hendekle çevrili bir sur ve deniz tarafında bir limandan oluşur. 14. ve 16. yüzyıllar arasında Hospitalier Şövalyeleri tarafından inşa edilen Rodos surları gibi, Mağusa surları da ortaçağ surları ile erken modern dönemin burçlu surları arasındaki geçişi göstermektedir.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Hill, George (23 Eylül 2010). A History of Cyprus (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN 978-1-108-02063-3.
- ^ "Othello's Tower and Citadel - Famagusta, North Cyprus". www.cypnet.co.uk. 16 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2024.
- ^ a b "Caterina's Bequest - The Walls of Famagusta". romeartlover.tripod.com. 13 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2024.
- ^ a b "Story of a Town | Gazimağusa Belediyesi | Kıbrıs | Haberler | Festival | Projeler | Kültür ve Sanat". web.archive.org. 6 Nisan 2016. 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2024.
- ^ a b Walsh, Michael J. K.; Coureas, Nicholas; Edbury, Peter W. (2012). Medieval and Renaissance Famagusta: Studies in Architecture, Art and History (İngilizce). Ashgate Publishing, Ltd. ISBN 978-1-4094-3557-0.
- ^ "The Venetian Period in Cyprus - Fortification of Cyprus". cypnet.co.uk. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2024.
- ^ "Famagusta Municipality". web.archive.org. 24 Eylül 2015. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2024.
- ^ Elevating and Safeguarding Culture Using Tools of the Information Society: Dusty traces of the Muslim culture (İngilizce). Earthlab. ISBN 978-960-233-187-3.
- ^ http://www.ceu.edu/sites/default/files/attachment/event/8936/tilman-luedke-abstract.pdf 13 Eylül 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [yalın URL]
- ^ Magazine, Smithsonian; Starkweather, Helen. "Endangered Site: Famagusta Walled City, Cyprus". Smithsonian Magazine (İngilizce). 13 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2024.
- ^ http://www.wmf.org/sites/default/files/wmf_publication/Famagusta-Report-World-Monuments-Fund.pdf 12 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [yalın URL]