İçeriğe atla

I. Karl

Vikipedi, özgür ansiklopedi
I. Karl
Avusturya Kralı I. Charles
Avusturya İmparatoru
Macaristan Kralı
Hüküm süresi21 Kasım 1916 - 12 Kasım 1918
(1 yıl, 11 ay ve 22 gün)
Taç giymesi30 Aralık 1916, Budapeşte
Önce gelenFranz Joseph
Sonra gelenMonarşi kaldırıldı
Habsburg-Lorraine Hanedanı'nın başı
Hüküm süresi21 Kasım 1916 - 1 Nisan 1922
Sonra gelenOtto von Habsburg
Doğum17 Ağustos 1887(1887-08-17)
Persenbeug-Gottsdorf, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu
Ölüm1 Nisan 1922 (34 yaşında)
Funchal, Madeira, Portekiz
Eş(ler)i
Çocuk(lar)ıOtto von Habsburg
Tam adı
Karl Franz Josef Ludwig Hubert Georg Otto Maria
HanedanHabsburg-Lorraine Hanedanı
BabasıArşidük Otto
AnnesiMaria Josepha (Saksonya)
DiniKatolik Kilisesi
İmza

I. Karl veya I. Charles (Karl Franz Joseph Ludwig Hubert Georg Otto Maria; 17 Ağustos 1887 – 1 Nisan 1922) Avusturya'nın son imparatoru, Macaristan'ın son kralı, (Macarca: IV. Károly) Bohemya Krallığı'nın son kralı, (Çekçe: Karel III.) ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun dağılmasından önce Habsburg-Lorraine Hanedanı'na ait son hükümdar.

Hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]
I. Karl'ın çocukluğu, 1889.

Avusturya Arşidükü Arşidük Otto ve Saksonya Prensesi Maria Josepha'nın oğlu olan Charles, 1914'te amcası Arşidük Franz Ferdinand'a yapılan Saraybosna Suikastı ile öldürüldükten sonra İmparator Franz Joseph'in varisi oldu. 1911'de Bourbon-Parma Hanedanı'ndan Prenses Zita ile evlendi.[1][2]

I. Karl ve Zita'nın düğünü, 21 Ekim 1911.

Karl, Franz Joseph'in ölümünden sonra Kasım 1916'da tahta çıktı. Avusturya-Macaristan'ın I. Dünya Savaşı'ndan çıkışını müzakere etmek için gizli girişimlerde bulundu, ancak başarısız oldu. Karl'ın imparatorluğu federal bir birliğe dönüştürerek koruma niyetine rağmen, Avusturya-Macaristan hızla çözünmeye doğru yöneldi; Çekoslovakya, Sloven, Hırvat ve Sırp Devleti ilan edildi ve Macaristan, Ekim 1918'in sonuna kadar Avusturya ile monarşik ilişkilerini durdurduğunu açıkladı. 11 Kasım 1918 Ateşkesi'nin ardından Karl'ın devlet işlerinden çekilmesi istendi, ancak feragat etmedi.[3] Ertesi gün Alman-Avusturya Cumhuriyeti ilan edildi ve Nisan 1919'da Avusturya Parlamentosu tarafından resmi olarak tahttan indirildi ve İsviçre'ye sürüldü.[4]

Karl hayatının geri kalan yıllarını monarşiyi restore etmek ve tahta yeniden çıkmak için harcadı. 1921'de Macar tahtını geri almak için iki girişimde bulundu; Her ikisi de Macaristan'ın naibi Miklós Horthy'nin desteğinin olmaması nedeniyle başarısız oldu.

Ölümü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Charles ikinci kez Portekiz adası Madeira'ya sürüldü ve kısa süre sonra hastalandı. 1922'de solunum yetmezliğinden öldü. 2004 yılında Papa II. Ioannes Paulus tarafından aziz ilan edilen Karl, Katolik Kilisesi tarafından Avusturya'nın Kutsanmış Karl'ı olarak bilinir.[5]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ EB1922; Pribram, Alfred Francis
  2. ^ Brook-Shepherd, G. (1991). The Last Empress: The Life and Times of Zita of Austria-Hungary, 1892–1989. New York: HarperCollins. ISBN 9780002158619. 
  3. ^ (Hrvatska) Krunidbena zavjernica Karla IV. hrvatskom Saboru 28. prosinca 1916. (sa grbom Dalmacije, Hrvatske, Slavonije i Rijeke iznad teksta), str. 1.-4. Hrvatski Državni Arhiv./ENG. (Croatian) Coronation oath of Karl IV to Croatian Sabor (parliament), 28 December 1916. (with coat of arms of Dalmatia, Croatia, Slavonia and Rijeka above the text), p.1-4 Croatian State Archives
  4. ^ Edward P. Keleher, "Emperor Karl and the Sixtus Affair: Politico-Nationalist Repercussions in the Reich German and Austro-German Camps, and the Disintegration of Habsburg Austria, 1916-1918." East European Quarterly 26.2 (1992): 163+.
  5. ^ "Blessed Karl of Austria". Emperorcharles.org. 17 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2018. 

Daha fazlası

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Bogle, James and Joanna (5 Eylül 2005). A Heart for Europe: The Lives of Emperor Charles and Empress Zita of Austria-Hungary. Gracewing Publishing. ISBN 978-0852441732. 
  • G. Brook-Shepherd, The Last Empress: The Life & Times of Zita of Austria-Hungary, 1892–1989, 1991. 0-00-215861-2.
  • Hopwood, Robert F. "The Conflict between Count Czernin and Emperor Charles in 1918." Austrian History Yearbook 4 (1968): 28-43.
  • Bernhard A. Macek, Kaiser Karl I. Der letzte Kaiser Österreichs. Ein biografischer Bilderbogen, Sutton Erfurt, 2012. 978-3-9540-0076-0.
  • Mason, John W. The Dissolution of the Austro-Hungarian Empire, 1867-1918 (Routledge, 2014).
  • Valiani, Leo. The End of Austria-Hungary (London: Secker & Warburg, 1973).
  • PRECLÍK, Vratislav. Masaryk a legie (Masaryk and legions), váz. kniha, 219 str., vydalo nakladatelství Paris Karviná, Žižkova 2379 (734 01 Karviná) ve spolupráci s Masarykovým demokratickým hnutím (in association of Masaryk Democratic Movement), 2019, ISBN 978-80-87173-47-3, s. 28-30, s.84, s. 131, s. 166

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Karl I of Austria ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=I._Karl&oldid=32940014" sayfasından alınmıştır