İçeriğe atla

Hochstift

Vikipedi, özgür ansiklopedi
18. yüzyılın sonlarında Hochstifte ve piskoposluklar

Hochstift (çoğul: Almanca: Hochstifte) terimi Kutsal Roma İmparatorluğu'nda, bir piskoposun hem dini hem de dünyevi lider olarak yönettiği daha geniş bir bölgeye karşılık olarak kullanılıyordu. Bu yapıda, piskopos aynı zamanda bir prens (prens-piskopos) statüsündeydi.[1] Prens-piskoposluk ( Almanca: Fürstbistum veya basitçe Almanca: Bistum) ve dini prenslik terimleri Almanca: Hochstift ile eş anlamlıdır. Almanca: Erzstift ve Almanca: Kurerzstift kelimeleri sırasıyla bir prens-başpiskopos ve bir seçmen-başpiskopos tarafından yönetilen bölgeye (prens-başpiskoposluk) atıfta bulunurken, Almanca: Stift ise bir imparatorluk başrahibi veya başrahibesi ya da bir prens-başrahip veya başrahibe tarafından yönetilen bölgeye atıfta bulunur. Almanca: Stift aynı zamanda sıklıkla herhangi bir tür dini prensliğe atıfta bulunmak için de kullanılıyordu.

Adlandırılması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Das Stift [çoğul: "die Stifte" veya bazı bölgelerde "die Stifter"] veya Hollandaca'da "het sticht" (kelime anlamıyla "bağış"), orijinal anlamında, bir kurulu (Katolik kanon hukuku) ve ona ait kiliseyi (Stiftskirche, yani kurul kilisesi) ve bu kilisenin rahipler topluluğunu (Stiftsherr[en]) veya rahibeler topluluğunu (Stiftsfrau[en]) desteklemek için kullanılan gelirleri sağlayan, bağışlanmış veya başka yollarla elde edilmiş mülk fonunu ifade eder.[2] Eğer 'Stift' bir katedral'in özel kurulunu (yani bir katedral bölümünü) desteklemek için kullanılan bir fon ise, bu 'Stift' genellikle 'das Domstift' (yani katedral bağış [fonu]) olarak adlandırılırdı.

"Hochstift", hoch ("yüksek") kelimesiyle oluşturulmuş bir bileşik kelimedir ve bir prens-piskoposluk için kullanılır. Kelimenin tam anlamı "yüksek [statülü kilise] bağışı [mülk fonu]" demektir.[3] Oysa Erz… ("arch[i]...") ile bir bileşik olan Erzstift, bir prens-başpiskoposluğa karşılık gelen ifadeydi.[4] Aynı anda başpiskoposluk olan Köln (Kurköln), Mainz (Kurmainz) ve Trier (Kurtrier) adlı üç prens elektörlüğü için karşılık gelen terim Kurerzstift (elektör-başpiskoposluk)'tir. Bölge olarak Stift'e ilişkin sıfat stiftisch'tir (bir prens-piskoposlukla ilgili olan; prens-piskoposluk ile alakalı).[5] Günümüzde, bileşik bir terim olarak 'Stift' kelimesi, genellikle öncül bileşik olarak kullanıldığında bağlayıcı 's' harfini alır.[6] Tıpkı; Stiftsadel (bir prens-piskoposluğun vasal asaleti), Stiftsamtmann (=bir Stift'in yetkilisi[6]), Stiftsmann (çoğul: Stiftsleute; =bir Stift malikanesinin vassal kiracısı[7]), Stiftssasse (=bir prens-piskoposluğun tebaası/sakini), Stiftsstände (=bir bölge olarak bir prens-piskoposluğun mülkleri[8]) veya Stiftstag (bir prens-piskoposluğun mülklerinin diyeti[8]) örnekleri gibi.

Belirli prens-piskoposluklar genellikle 'Hochstift/Erzstift X' şeklinde adlandırılırdı. Örneğin, 'Hochstift Augsburg' veya 'Erzstift Bremen' gibi. Burada 'stiftbremisch' terimi Bremen Prens-Başpiskoposlugu'na ait veya onunla ilgili anlamına gelirken, 'stadtbremisch' terimi Bremen şehrine ait veya onunla ilgili anlamına gelirdi. Buna karşılık, manevi varlıklar olan piskoposluk bölgeleri, Almanca'da 'Bistum' (piskoposluk, "diocese") veya 'Erzbistum' (başpiskoposluk, "archdiocese") olarak adlandırılır. 'Hochstift/Erzstift' ile 'Bistum/Erzbistum' arasındaki fark, yazarlar için her zaman net değildir. Bu nedenle, akademik olmayan metinlerde 'Hochstift' veya 'Erzstift' terimleri sıklıkla yanlış bir şekilde basitçe piskoposluk bölgesi/piskoposluk veya başpiskoposluk bölgesi/başpiskoposluk olarak çevrilmektedir.

Tarihi

[değiştir | kaynağı değiştir]
18. yüzyılın sonlarında iki prens-piskoposluk ( Hochstifte )
Münster Prens-Piskoposluğu (arması sol tarafta) ve Hollanda'nın Overijssel eyaletinin bölgelerini sınırlayan, 1766'dan kalma taş işaret

Almanca: Hochstift, genellikle Orta Çağ'da kral/imparatorun bağışları, yerel lordların vasiyetleri veya satın alma yoluyla elde edilen topraklardan oluşuyordu. Çoğunlukla bitişik olmayan parçalardan oluşuyordu ve bunların bir kısmı piskoposun piskopos bölgesinin dışında bulunabiliyordu. Bir piskoposluk manevi bir bölgesel yetki alanı olsa da, bir prens-piskoposluk veya Almanca: Hochstift, seküler bir bölgesel yetki alanı ve Kutsal Roma İmparatoru tarafından yaratılıp verilen bir derebeylikti. Dini ve dünyevi olmak üzere ikili bir işlevi yerine getiren prens-piskoposlar, dolayısıyla iki farklı yasal dayanağa ve iki yargı yetkisine tabiydi. İki işlev arasındaki ilişki kısmen 1122 tarihli Worms Konkordatosu tarafından yönetiliyordu. Bir dizi Hochstifte 1180 yılında Saksonya Dükalığı'nın kısmen dağılmasının ardından kurulmuştu.

Katedral bölümünün kanonları (kurallar bütünü) tarafından seçilen ve çoğunlukla yüksek soylulara ait olan prens-piskopos, tipik olarak imparatorluk yakınlığının tadını çıkarıyordu; kendi prensliği üzerinde, dük veya uçbeyi gibi herhangi bir seküler prensin kendi prensliği üzerinde sahip olduğu otoritenin aynısını kullanıyordu. İmparatorluk Meclisi'nde sandalyesi ve oy hakkı vardı.

Orta Çağ'ın sonlarında 40'ı aşan Hochstifte sayısı (başpiskoposluklar dahil) 18. yüzyılın sonlarında 26'ya düşmüştü. 1356 Altın Boğa kararnameleri ile Fulda Prenslik Manastırı'nın 1752'de piskoposluğa dönüştürülmesi arasında geçen yaklaşık dört yüzyıl boyunca yenisi oluşmadı. Geriye kalan tüm Hochstifte bölgesel otoriteleri 19. yüzyılın ilk yıllarında Napolyon Savaşları sırasında sekülerleştirildi ve 1806'da Kutsal Roma İmparatorluğu'nun dağılması sırasında sadece Breslau bölgesel otoritesi kaldı. O da, 1810'da Prusya tarafından kaldırıldı.

Hochstiften Listesi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Prens-Piskopos

Aşağıda belirtilen başlangıç tarihleri, bölgesel otoritenin ilk belgelenmiş kazanımını göstermektedir. Bu tarihler genellikle piskoposluk bölgesinin kuruluşundan çok daha sonradır.

Prens-Başpiskoposluğu

[değiştir | kaynağı değiştir]

Prens-Piskoposluğu

[değiştir | kaynağı değiştir]

Chiemsee, Gurk, Lavant ve Seckau gibi bazı Avusturya ve Bavyera piskoposluklarının bölgesel yetkileri yoktu ve bu nedenle İmparatorluk diyetlerine katılmış olmalarına rağmen listeye dahil edilmediler.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Hochstift. The lands ruled by a bishop as a prince (as opposed to his diocese). In the case of an archbishop: Erzstift. In the case of a prelate: Stift. Joachim Whaley, Germany and the Holy Roman Empire, Oxford University Press, 2012, volume 2, Glossary of German terms and other terms.
  2. ^ Victor Dollmayr, Friedrich Krüer, Heinrich Meyer and Walter Paetzel, Deutsches Wörterbuch (started by the Brothers Grimm): 33 vols. (1854–1971), vol. 18 'Stehung–Stitzig', Leipzig: Hirzel, 1941, cols. 2870seq., reprint: Munich: Deutscher Taschenbuch Verlag (dtv; No. 5945), 1984. 3-423-05945-1.
  3. ^ Jacob Grimm and Wilhelm Grimm, Deutsches Wörterbuch: 33 vols. (1854–1871), vol. 10 'H–Juzen', Leipzig: Hirzel, 1877, col. 1634, reprint: Munich: Deutscher Taschenbuch Verlag (dtv; No. 5945), 1984. 3-423-05945-1.
  4. ^ Jacob Grimm and Wilhelm Grimm, Deutsches Wörterbuch: 33 vols. (1854–1971), vol. 3 'E–Forsche', Leipzig: Hirzel, 1862, col. 1099, reprint: Munich: Deutscher Taschenbuch Verlag (dtv; No. 5945), 1984. 3-423-05945-1.
  5. ^ Victor Dollmayr, Friedrich Krüer, Heinrich Meyer and Walter Paetzel, Deutsches Wörterbuch (started by the Brothers Grimm): 33 vols. (1854–1971), vol. 18 'Stehung–Stitzig', Leipzig: Hirzel, 1941, col. 2896, reprint: Munich: Deutscher Taschenbuch Verlag (dtv; No. 5945), 1984. 3-423-05945-1.
  6. ^ a b Victor Dollmayr, Friedrich Krüer, Heinrich Meyer and Walter Paetzel, Deutsches Wörterbuch (started by the Brothers Grimm): 33 vols. (1854–1971), vol. 18 'Stehung–Stitzig', Leipzig: Hirzel, 1941, col. 2874, reprint: Munich: Deutscher Taschenbuch Verlag (dtv; No. 5945), 1984. 3-423-05945-1.
  7. ^ Victor Dollmayr, Friedrich Krüer, Heinrich Meyer and Walter Paetzel, Deutsches Wörterbuch (started by the Brothers Grimm): 33 vols. (1854–1971), vol. 18 'Stehung–Stitzig', Leipzig: Hirzel, 1941, cols. 2897seq., reprint: Munich: Deutscher Taschenbuch Verlag (dtv; No. 5945), 1984. 3-423-05945-1.
  8. ^ a b Victor Dollmayr, Friedrich Krüer, Heinrich Meyer and Walter Paetzel, Deutsches Wörterbuch (started by the Brothers Grimm): 33 vols. (1854–1971), vol. 18 'Stehung–Stitzig', Leipzig: Hirzel, 1941, col. 2900, reprint: Munich: Deutscher Taschenbuch Verlag (dtv; No. 5945), 1984. 3-423-05945-1.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hochstift&oldid=33562397" sayfasından alınmıştır