Eleanor Rosch
Eleanor Rosch | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Eleanor Rosch 1938 |
| Eğitim | Harvard (Doktora) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Bilişsel Bilim, Psikoloji, Felsefe |
| Çalıştığı kurumlar | University of California, Berkeley, Brown University, Connecticut College |
Eleanor Rosch (Eskiden Eleanor Rosch Heider[1], 1938)[2] Berkeley'deki California Üniversitesinde çalışan Amerikalı bilişsel psikoloji profesörüdür.[3] Rosch kategorizasyon üzerine yaptığı çalışmalarla ve özellikle bilişsel psikoloji alanını derinden etkileyen prototip teorisiyle tanınır.
Rosch, anlamsal kategorizasyon, kavramların zihinsel temsili ve dilbilim gibi konularda kapsamlı çalışmalar yürütmüştür.[4] Araştırma alanları arasında biliş, kavramlar, nedensellik, düşünme, bellek, kültürlerarası çalışmalar ve din psikolojisi yer almaktadır. Din psikolojisi alanındaki yakın tarihli çalışmaları ile Budizmin sonuçlarını ve Batı dinlerinin modern psikoloji için düşünsel yönlerini göstermeye çalışmıştır.
İlk yılları ve Eğitim Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Rosch, İngiltere'de İngilizce öğretmeni bir baba ve mülteci bir Rus annenin kızı olarak New York' ta doğmuştur.[5] Felsefe tezini Reed College'da Wittgenstein üzerine yazmış ve söylediğine göre bu durum onu felsefe okumaktan kurtarmıştır.
Okuldan sonra, Portland'da birkaç seneliğine sosyal hizmet uzmanı olarak görev yapmış ve daha sonra o zamanki Sosyal İlişkiler Departmanında klinik psikoloji okumak için Harvard'a dönmüştür. Devamında kategori oluşumu ile ilgili paradigma değiştiren tezini Roger Brown danışmanlığında sunmuştur. Brown Üniversitesi ve Connecticut Kolejindeki kısa görevlerinden sonra Rosch, 1971'de Berkeley'deki California Üniversitesinin Psikoloji Bölümüne katılmıştır.[6]
Alan Çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Rosch, 1970'lerde Papua Yeni Gine'deki Dani halkı ile (Eski eşi Karl Heider ile birlikte) yaptığı saha deneylerinden, insanların günlük bir nesneyi veya deneyimi kategorilendirirken, kategorilerin soyut tanımlarına, bir kategoriyi en iyi temsil eden nesne veya deneyim olarak düşündükleri şeye yani prototipine kıyasla daha az güvendikleri sonucuna varmıştır.[7]
Ayrıca Rosch'un çalışması, Dani dilinin İngilizcedeki renklere karşılık kelimeler içermemesine rağmen (Dani dili, bütün renkleri "açık, parlak" veya "koyu, soğuk" kategorisine ayıran, yalnızca iki renk niteliği kelimesi içermekte), Dani halkının nesneleri renklere göre kategorize edebildiğini göstermiştir. Temel nesnelerin kültürel farklılıkların da ötesinde olduğunu ve bu tür nesnelerin zihinsel olarak temsil edilme şeklini şekillendiren psikolojik bir çıktı olduğunu savunmuştur. Farklı kültürlerdeki insanların, kategorilerin prototipleri farklılık gösterse bile, prototip kullanarak nesneleri kategorize etme eğiliminde oldukları sonucuna varmıştır.[1]
Rosch, bu prototip (sandalye) ve ikincil terimlere (uzun siyah deri sandalye) dayalı olarak nesnelerin taksonomik analizine ilişkin çok sayıda bilimsel çalışmaya katkıda bulunmuştur. Ayrıca ikincil terimlerin aşırı kullanımının züppelik ve elitizm tutumuna bağlanabileceği sonucuna varmıştır.[8]
Rosch'un çalışmaları, nesne kategorizasyonlarına dayanarak bilgisayarlara insanların anında algıladığı ve yorumladığı temel sahneleri tanımayı öğretmek üzerine çalışan, bilgisayar görüşü ve derin öğrenme araştırmacısı Aude Oliva tarafından sık sık referans alınmıştır.[9]
Yayınları
[değiştir | kaynağı değiştir]Kitapları
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1978 (with Lloyd, B., eds). Cognition and Categorization. Hillsdale NJ: Lawrence Erlbaum Associates.[10]
- 1991 (with Francisco Varela and Evan F. Thompson). The Embodied Mind. MIT Press.
Kitap Bölümleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1973, "On the Internal Structure of Perceptual and Semantic Categories." In T. Moore (ed.), Cognitive Development and the Acquisition of Language, New York: Academic Press, 1973.
- 1974, Linguistic relativity. In: E. Silverstein (ed.) Human Communication: Theoretical Perspectives, Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
- 1977, "Human Categorization" in Warren, Neil, ed., Advances in Cross-Cultural Psychology 1: 1-72. Academic Press.
- 1983, "Prototype classification and logical classification: The two systems" in Scholnick, E., New Trends in Cognitive Representation: Challenges to Piaget's Theory. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates: 73-86
Makaleler
[değiştir | kaynağı değiştir]Kategorizasyon ve Prototip Teorisi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Rosch, E.H. (1973). "Natural categories". Cognitive Psychology. 4 (3): 328-50. doi:10.1016/0010-0285(73)90017-0.
- Rosch, R.H. (1975). "Cognitive reference points". Cognitive Psychology. 7 (4): 532-47. doi:10.1016/0010-0285(75)90021-3.
- 1975, "Cognitive representation of semantic categories," Journal of Experimental Psychology 104(3): 192-233.
- Rosch, E.H.; Mervis, C.B.; Gray, W.D.; Johnson, D.M.; Boyes-Braem, P. (1976). "Basic objects in natural categories". Cognitive Psychology. 8 (3): 382-439. CiteSeerX 10.1.1.149.3392 $2. doi:10.1016/0010-0285(76)90013-X.
- Mervis, C.B.; Rosch, E. (1981). "Categorization of Natural Objects". Annual Review of Psychology. 32: 89-113. doi:10.1146/annurev.ps.32.020181.000513.
Din Psikolojisi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Eleanor Rosch (2002). "How to catch James's mystic germ: Religious experience, Buddhist meditation and psychology". Journal of Consciousness Studies. 9 (9–10): 37-56. ISSN 1355-8250. 13 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2021.
- Eleanor Rosch (2003). "The basis of compassion: Western science in dialog with the Dalai Lama". PsycCRITIQUES. 48 (3): 330-332. doi:10.1037/000807. ISSN 1554-0138.
- Eleanor Rosch (2007). "More than mindfulness: When you have a tiger by the tail, let it eat you". Psychological Inquiry. 18 (4): 258-264. doi:10.1080/10478400701598371. ISSN 1047-840X.
- Eleanor Rosch & Eman Fallah (2007). "Science and religion, Dalai Lama style". PsycCRITIQUES. 52 (20): np. doi:10.1037/a0007895. ISSN 1554-0138.
Ödüller ve Takdirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Rosch, Bilişsel Bilimler Derneği'nin bir üyesidir.[11] Dalai Lama ile birkaç tartışmada arabuluculuk yapmıştır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kategorizasyon
- Bilişsel bilim
- Somutlaşmış zihin
- Grand Valley Dani dili
- Interobject
- Prototip teorisi
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Natural Categories", Cognitive Psychology, Vol. 4, No. 3, (May 1973), p. 328.
- ^ "Eleanor Rosch - School of Information Science - Hall of Fame". 15 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2021.
- ^ "Eleanor Rosch, MIT Press website". 16 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2021.
- ^ Rosch (September 1975). "Cognitive representations of Semantic Categories". Journal of Experimental Psychology: General. 104 (3): 192-233. doi:10.1037/0096-3445.104.3.192.
- ^ "Dialog on Leadership: Professor Eleanor Rosch Interview". www.iwp.jku.at. 25 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2018.
- ^ Heider (October 1971). "Information Processing and the Modification of an 'Impulsive Conceptual Tempo'". Child Development. 42 (4): 1276-81. doi:10.2307/1127811. PMID 5157116.
- ^ Heider (April 1972). "The structure of the color space in naming and memory for two languages". Cognitive Psychology. 3 (2): 337-354. doi:10.1016/0010-0285(72)90011-4.
- ^ Cognition and Categorization. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum. 1978. ss. 1-25.
- ^ GREENE, M; OLIVA, A (Mart 2009). "Recognition of natural scenes from global properties: Seeing the forest without representing the trees". Cognitive Psychology. 58 (2): 137-176. doi:10.1016/j.cogpsych.2008.06.001. ISSN 0010-0285.
- ^ Rosch, Eleanor (1978). Cognition and Categorization. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum. ss. 1-25.
- ^ "Fellows | Cognitive Science Society". www.cognitivesciencesociety.org (İngilizce). 26 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2018.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Faculty page for Eleanor Rosch 1 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at the Department of Psychology at the University of California, Berkeley
- Eleanor Rosch's web page on Pitt's Information Science Hall of Fame 15 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
