Bukellarion
| |||||||||||||||||||
Bukellarion Thema (Yunanca: Βουκελλάριον θέμα), daha layıkıyla Bukellarion'ların Theması (Yunanca: θέμα Βουκελλαρίων, thema Boukellariōn) olarak bilinir, Kuzey Küçük Asya'da (modern Türkiye) Bizans İmparatorluğu theması (askeri-sivil vilayet). 8. yüzyıl ortasında antik Paflagonya bölgesinin büyük kısmı ile Galatia ve Frigya'nın bazı bölgelerinden oluşturulmuştur.[1]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Thema, Opsikion Kontu Artabasdos isyanının bastırılmasının ardından İmparator V. Konstantinos (h. 741-775) tarafından 743'ten bir süre sonra ve 767'den önce kuruldu. İmparatorun Opsikion themasının gücünü azaltma politikasının bir parçası olarak Optimatoi ile birlikte yeni thema olarak oluşturuldular.[2][3][4] Themanın adı, genellikle özel olarak askere alınmış koruma birlikleri olarak bulunan Got veya Roma kökenli seçkin süvari birlikleri olan geç Roma Ordusunun Bucellarii birliklerinin isminden türetilmiştir. 7. yüzyılın başlarında, Opsikion kara kuvvetinde seçkin bir tümen oluşturdular ve tam bir thema olmadan önce bir domestikos yönetimine girdiler.[1][5] Stratigos ilk defa 767 yılında kaydedilmiştir, bu da themanın oluşturulması için bir terminus post quem sağlar. Karargahı, Opsikion önceki başkenti Ankara idi ve yıllık maaşı 30 pound altınla ikinci kademe Stratigos seviyesindeydi. Arap coğrafyacılara göre, yaklaşık 8.000 askere komuta ediyordu.[1] Bukellarion Stratigos saray protokol sırası, orta seviyedeki spatharios ile yüksek protospatharios arasında uzanıyordu ve 10. yüzyılda daha yüksek patrikios tek bir oluşumu vardı. Claudiopolis, themanın tourma birliğinin onaylanmış tek üssüdür.[4] Başlangıçta bir süvari theması (thema kaballarikon) olmasına rağmen, Bukellarion ve sonraki Paflagonya theması, Karadeniz'de aktif olan küçük bir filoyu da içeriyordu. Bu donanma birliğinin komutanı olan "Bukellarion ve Paflagonya'nın katepano'su", 10. yüzyıla ait bir mühürde mevcuttur. Ancak kanıtlar, 10. yüzyıl filosunun savaş gemilerinden değil ticari ve nakliye gemilerinden oluştuğuna işaret etmektedir.[4][6]
Başlangıçta thema Karadeniz kıyılarından Orta Anadolu platosuna kadar uzanıyordu, batıda Opsikion kalanı ile oluşturulan Optimatoi, güneyde Anatolikon ve doğuda Armeniakon ile sınırdaştı.[4] 9. yüzyılda, ancak, muhtemelen c. 820'de, themanın kuzeydoğu yarısı ayrıldı ve belki de Armeniakon themasından bir miktar toprakla yeni Paflagonya theması oluşturuldu. Yeni Kappadokia'nın (Tuz Gölü çevresin) ve Harsianon'un (Kızılırmak'ın doğusu) themalarının bir bölümünü oluşturmak için sekiz güney ve güneydoğu banda kaydırılarak, İmparator VI. Leon (h. 886-912) döneminde kapsamı daha da azaltıldı.[1][4] 9. yüzyılda iki kasaba ve on üç kaleden oluşurken, 10. yüzyılda beş kasaba kaydedilmiştir.[1][4] Thema, 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi sonrası Selçuklu Hanedanının eline geçti.[1] Bukellarion ismi ise 1263 yılına kadar Bizans kaynaklarında coğrafi bir isim olarak kalmıştır.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ a b c d e f ODB, "Boukellarion" (C. Foss), pp. 316-317.
- ^ Lounghis 1996, ss. 28-32.
- ^ Treadgold 1995, ss. 29, 71.
- ^ a b c d e f g Gyftopoulou & Velentzas 2005.
- ^ Lounghis 1996, ss. 31-33.
- ^ Lounghis 1996, ss. 29-30.
- Genel
- Gyftopoulou, Sofia; Velentzas, Georgios (24 Mayıs 2005). "Theme of Boukellarion (Βουκελλαρίων Θέμα)". Encyclopedia of the Hellenic World, Asia Minor (İngilizce). Foundation of the Hellenic World. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2009.
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- Lounghis, T. C. (1996). "The Decline of the Opsikian Domesticates and the Rise of the Domesticate of the Scholae". Byzantine Symmeikta, 10. ss. 27-36. ISSN 1105-1639. 21 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2016.
- Pertusi, A. (1952). Constantino Porfirogenito: De Thematibus (İtalyanca). Rome, Italy: Biblioteca Apostolica Vaticana.
- Treadgold, Warren T. (1995). Byzantium and Its Army, 284-1081 (İngilizce). Stanford, California: Stanford University Press. ISBN 0-8047-3163-2.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Haldon, John (1999). Warfare, State and Society in the Byzantine World, 565-1204 (İngilizce). Londra: UCL Press. ISBN 1-85728-495-X.