2. Selanikliler

Selaniklilere İkinci Mektup (Grekçe: Επιστολή προς Θεσσαλονικέῖς β') ya da Pavlus'un Selaniklilere İkinci Mektup'u Yunanca Kutsal Yazıların (Yeni Ahit) bir kitabıdır. Sadece 2. Selanikliler olarak da adlandırılmaktadır. Bu mektup elçi Pavlus'un değişik cemaatlere ya da kişilere yazdığı 14 mektubun biridir. Pavlus bu mektubu Selanik şehrinde oturan Hristiyanlara yazdı.

Hitap edilen cemaat

Selanik, Pavlus'un M.S. 50 civarında bir Hristiyan cemaati kurduğu Makedonya'nın ana liman kentidir. Şehrin şu anki adı Saloniki'dir (veya Selanik). Büyük İskender'in bir başkomutanı olan Kassandros tarafından tahrip edilen o bölgedeki 26 kasabadan biri “Therme” ("Sıcak Pınar") idi ve yerine Kassandros M.Ö. 316 veya 315 yıllarında Selanik inşa etti. Ona Büyük İskender'in kız kardeşi olan karısının adını (Thessaloniki) verdi.

Bu yeni şehir, Chalkidike yarımadasının batı tarafında, Thermaik Körfezi'nde (şimdi Selanik Körfezi olarak adlandırılır) yer almaktaydı ve kuzeye Tuna'ya ve Adriyatik Denizi'ne kadar yüzlerce kilometre giden bir ordu yolunun (Via Egnatia) kesişme noktasıydı.

Makedonya, M.Ö. 2. yüzyılın ortalarından önce dört bölgeye ayrıldı ve Selanik ikinci bölgenin başkentiydi. Birkaç yıl sonra Makedonya bir Roma eyaleti oldu ve Selanik eyalet hükûmetinin merkezi oldu. Elçi Pavlus ve Silas, Philippi'nin yaklaşık 120 km batısındaki bu şehre geldiklerinde, burası önemli ve gelişen bir metropoldü.

Selanik'teki cemaat Yahudi asıllı Hristiyanlardan ve Hristiyanlığı benimsemiş olan Yunanlardan oluşuyordu (Elçilerin İşleri 17:4).

Yazar

Kutsal Kitap'ın tanıklığı

Elçi Pavlus'un onlara mektuplar yazdığı cemaatler

İsa'nın elçisi Pavlus kendini şu sözlerle mektubun yazarı olarak tanıtır: „Pavlus, Silvanus ve Timoteos’tan, Babamız Tanrı ve Efendimiz İsa Mesih’le birlik içinde olan Selanik cemaatine, …“ (2. Selanikliler 1:1; 3:17).

Pavlus, Benyamin kabilesinden olan bir Yahudi olarak Tarsus şehrinde doğdu (Filipililer 3:5; Elçilerin İşleri 21:39; 22:3). Anababası Yahudiliğin bir mezhebi olan Ferisilere ait idiler (Elçilerin İşleri 23:6; Filipililer 3:5). Doğumundan beri Roma'nın vatandaşlığına sahipti (Elçilerin İşleri 22:28). Çadırcı olarak geçimini sağladı (Elçilerin İşleri 18:3). Yeruşalim'de tahsili bir Ferisi olan Gamaliel tarafından öğretildi (Elçilerin İşleri 22:3). En az iki dil -İbranice ve Yunanca- konuşabildi (Elçilerin İşleri 21:37-40).

Pavlus, oradaki Hristiyanları tutuklu olarak Yeruşalim'e getirebilmek için Şam'a giderken olağanüstü bir görünüşte gökteki İsa'dan elçisi olarak seçildi (Elçilerin İşleri 9:1-16; Efesoslular 1:1). Çocukluğundan beri o iki isme sahipti: İbranice ismi Saul ve Romalı ismi Pavlus. Özellikle Yahudi olmayan insanlara iyi haberi duyurmak için görevlendirildiğinden dolayı Romalı ismini kullandı (Elçilerin İşleri 9:15; Galatyalılar 2:7, 8).

Kutsal Kitap bilginlerinin görüşleri

Pavlus'un yazarlığı hakkındaki şüpheler ilk olarak 19. yüzyılın başında dile getirildi. William Wrede, Selanikliler'e 2. mektubun edebi anlamla Selaniklilere yazılan 1. mektuba bağlı olduğunu ve bu nedenle Pavlus tarafından yazılmadığını kanıtlamaya çalışan ilk kişiydi. Yazarlık hakkındaki görüşler şu anda bölünmüş durumda; örneğin Werner Georg Kümmel, sık sık dile getirilen endişelerin "gerçekliği konusunda şüpheye yer” bırakmadıklarını düşündü.

Andreas Lindemann'a göre 2. Selanikliler 2:2'deki sözler („Tanrı’nın gününün geldiğini iddia eden … bizden geldiği sanılan bir mektupla zihniniz hemen karışmasın …“) Selaniklilere yazılan iki mektubun ayrı yazarlar tarafından yazıldığını gösteriyor.

Bu görüş ise objektif bakılınca doğru olamaz; çünkü 2. Selanikliler 2:2'de birinci mektup söz konusu değildir. Pavlus, birinci mektubunda Tanrı'nın gününün gelecekte olduğunu gösteriyor (1. Selanikliler 5:1, 2).

Tarih ve Yer

Kutsal Kitap'ın tanıklığı

Pavlus, ikinci vaizlik turu esnasında (M.S. 49-52) Silas ve Timoteos ile birlikte Filipi'den gelerek Selanik'e geldi. Pavlus, Selanik sinagogunda üç Sebt günü vaaz verdi ve sonuç olarak, bazı Yahudiler ve çok sayıda Yunan din adamı, Pavlus, Silas ve Timoteos'a inanıp onlara katıldılar, "aralarında bulunan nüfuzlu kadınların sayısı da az değildi." Pavlus ve arkadaşların Selanik'te ne kadar kaldıkları bilinmemekle birlikte, onların geçimini sağlayacak iş bulması için yeterince uzun sürdü.

Bir süre sonra Pavlus'un mesajını reddeden Selanikli Yahudiler, pazar meydanından yanlarında aylaklar alarak bir kalabalık oluşturdular ve Pavlus'un misafir olarak yaşadığı Yason'un evine baskın düzenlediler. Ama orada olmadığını öğrendiklerinde, Yason'u ve diğer inananları şehir yöneticilerine sürüklediler.

Selanikli kardeşler güvenlik nedeniyle gece Pavlus ve Silas'ı Veriya'ya gönderdi. Ancak, Yahudilerin Selanik'ten gelip kitleleri kışkırtmasıyla kısa sürede zorluklar ortaya çıktı, bu yüzden Pavlus yine gizlice ayrılmak zorunda kaldı ve Atina'ya yolculuk etti. Silas ve Timoteos ise Veriya'da kaldılar (Elçilerin İşleri 17:10-15). Sonra Pavlus Korintos'a gitti (Elçilerin İşleri 18:1).

Selanik'ten ayrıldıktan bir yıldan az bir süre sonra Pavlus Korintos'taydı. Silas ve Timoteos'u Selanik'teki cemaati cesaretlendirmek için onlara göndermişti ve dönüşlerinden sonra Silas ve Timoteos'un iyi raporunu almıştı (Elçilerin İşleri 18:5, 11) Pavlus, Korintos'ta bir buçuk yıl kaldı ve Selanikliler'e yazdığı mektuplarını buradan yazdı.

Mektubu yazdığı zaman Silas ve Timoteos Pavlus'la birlikteydi (2. Selanikliler 1:1). Bu nedenle mektuplar Korintos'tan gönderilmiş olmalı, çünkü Pavlus'un ikinci misyonerlik yolculuğu sırasında bu üç adamın Korintos'ta kaldıktan sonra tekrar birlikte çalıştıkları hiçbir yerde söylenmiyor (Elçilerin İşleri 18:5). Elçi Pavlus, görünüşe göre M.S. 50 sonbaharında Korintos'tayken Selanikliler'e yazılan ilk mektubu muhtemelen o zamanda yazılmıştır (Elçilerin İşleri 18:11) ve ikincisini kısa bir zamandan sonra gönderdi.

Tarihsel tanıklık ve Kutsal Kitap bilginlerinin görüşleri

Mektup, Muratori Fragmanı gibi Kutsal Kitap'ın sayısız erken kataloglarında doğrudan belirtilmiştir. Bu mektup aynı zamanda hem Irenaeus (M.S. ikinci yüzyıl) hem de diğer ilk yazarlar tarafından alıntılanmıştır. Örneğin ikinci yüzyılda yaşamış İustinos ‘kanun tanımaz [günahkâr] adamdan’ söz ederken belli ki 2. Selanikliler 2:3'e değinmektedir. Kitap 2 numaralı Chester Beatty Papirüsü'nde (${\mathfrak {P}}^{46}$) şu anda bulunmamaktadır; ancak papirüste Birinci Selanikliler'den sonra eksik olan yedi yaprağın ilk ikisinde yer aldığına kuşku yoktur.

W. G. Kümmel Pavlus'un ikinci mektubu muhtemelen 50/51'de Korintos'ta yazıldığını savunuyor. Konstantinos Nikolakopoulos yazılış tarihi olarak 51/52 öneriyor.

Kanon Dizileri ve El Yazmaları

Kartaca Konsili'nden önce (M.S. 397) hazırlanmış dördüncü yüzyıla ait kanon listelerinden birçoğu Yunanca Kutsal Metinlerin günümüzde kabul edilen dizisiyle tamamen uyuşur.

El yazmalarına gelince yazarlar ilk önce papirüs kâğıt olarak kullandılar. Papirüs, aynı adı taşıyan bir su bitkisinden yapılır. Yazıcılar yaklaşık M.S. 4. yüzyıldan itibaren el yazmalarında papirüs yerine genellikle dana, kuzu ya da keçi derisinden yapılan ve daha dayanıklı bir malzeme olan vellum (bir parşömen türü) kullanılmaya başladılar. Bu vellumlardan günümüze dek ulaşan bazıları çok önemli Kutsal Kitap el yazmalarını içerir.

Kanon Dizileri

2. Selanikliler Mektubu Kutsal Kitabın erken kanon dizilerinde geçer:

Kanon Dizileri

	İsim	Yıl (M.S.)
1	Muratori Fragmanı (İtalya)	170
2	İrenaeus (Anadolu)	180
3	İskenderiyeli Clemens	190
4	Tertullianus (Kuzey Afrika)	207
5	Origenes (İskenderiye)	230
6	Eusebios (Filistin)	320
7	Kudüslü Kyrillos	348
8	Cheltenham-Listesi (Kuzey Afrika)	365
9	Athanasios (İskenderiye)	367
10	Epiphanios (Filistin)	368
11	Nazianzoslu Gregorios (Anadolu)	370
12	Amphilokhios (Anadolu)	370
13	Philaster (İtalya)	383
14	Hieronymus (İtalya)	394
15	Augustinus (Kuzey Afrika)	397
16	Kartaca Konsili (Kuzey Afrika)	397

Papirüs El Yazmaları

${\mathfrak {P}}^{30}$; P. Oxy. 1598; Inv. 61

2. Selanikliler Mektubu'nun tümü ya da birkaç ayetleri eski bir Papirüs El Yazmalarında bulunur.

Papirüs El Yazmaları

	Simge	İsim	Tarih (M.S.)	Dil	Bulundukları Yer	İçerik
1	${\mathfrak {P}}^{30}$	P. Oxyrhynchus 1598	3. yüzyıl	Yunanca	Gent (Belçika)	1. Selanikliler 4:12-5:18, 25-28; 2. Selanikliler 1:1, 2; 2:1, 9-11
2	${\mathfrak {P}}^{92}$	PNarmuthis 69.39a/229a	200-400	Yunanca	Kahire (Mısır)	2. Selanikliler 1:4, 5, 11, 12

Vellum ve Deri El Yazmaları

Kodeks Sinaiticus: Matta 8:28-9:23

2. Selanikliler Mektubu'nun tümü bazı meşhur Vellum ve Deri El Yazmalarında bulunur.

Vellum ve Deri El Yazmaları

	Simge	İsim	Tarih (M.S.)	Dil	Bulundukları Yer
1	א	Kodeks Sinaiticus	4. yüzyıl	Yunanca	Londra (İngiltere)
2	A	Kodeks Alexandrinus	5. yüzyıl	Yunanca	Londra (İngiltere)
3	B	Kodeks Vatikanus 1209	4. yüzyıl	Yunanca	Vatikan Kütüphanesi
4	C	Kodeks Ephraemi Syri reskriptus	5. yüzyıl	Yunanca	Paris (Fransa)
5	DP	Kodeks Claromontanus	6. yüzyıl	Yunanca / Latince	Paris (Fransa)

Bölümleme

Kutsal Kitap'ın bölümlere ve ayetlere bölünmesi orijinal yazarlara geri dönmez, fakat yüzyıllar sonra yararlılık nedenleriyle tanıtıldı. Masoretler, İbranice Kutsal Yazıları ayetlere ayırdı. Daha sonra M.S. 13. yüzyılda bölümler eklendi. 1553'te, Robert Estienne'in Fransızca Kutsal Kitap'ı nihayet mevcut bölüm ve ayet bölümüyle birlikte ilk tam Kutsal Kitap olarak basıldı.

• Bölüm 1: Giriş sözleri (1, 2); Selaniklilerin imanı büyüyor (3-5); itaatsizler yok edilecek (6-10); Pavlus cemaat için dua ediyor (11, 12).
• Bölüm 2: Kanun tanımaz adam (1-12); Selanikliler kararlılığı korusunlar diye öğütleniyor (13-17).
• Bölüm 3: “Bizim için dua etmeyi sürdürün” (1-5); düzensizlik yaratan bir kardeşten sakınmak (6-15); kapanış sözleri (16-18).

İçerik

Selanikliler, zulüm ve sıkıntıya rağmen tahammül ve inanç gösterdikleri için övülürler (1:3-5). İsa güçlü melekleriyle geldiği zaman iyi habere itaatsizlik edenleri yok edecek (1:6-9). Pavlus, Rab İsa'nın adının onlarda yüceltilebilmesi için Selaniklilerin layık görülmesi için dua ediyor (1:11, 12).

Selanikliler, Tanrı'nın gününün çoktan geldiğini söyleyen bir mesaj karşısında tedirgin olmamaları ya da üzülmemeleri konusunda tembihleniyorlar. Önce irtidat gelmeli ve kanunsuz adam ortaya çıkmalıdır; herhangi bir tapınma nesnesinin üzerine çıkacak ve kendisini bir tanrı olarak sunacaktır. İrtidata engel olarak hareket eden elçiler yoldan çekildiğinde, diğer iman kardeşlerini yanıltmaya çalışan kötü kişiler ortaya çıkacaktır (2:3-10).

Düzensizlik yaratan ve kendilerini ilgilendirmeyen işlere karışan kişilerden sakınmaları gerekir. İmanda kuvvetli olanlar onları değişebilecekleri konusunda ciddi bir şekilde kardeş olarak uyarsınlar (3:6-14).

Edebiyat

• Franz Laub: 1. und 2. Thessalonicherbrief. 2. Auflage. Echter, Würzburg 1988, ISBN 3-429-00947-2 (Die Neue Echter Bibel. Kommentar zum Neuen Testament mit der Einheitsübersetzung. Band 13), S. 37–57.
• Peter Stuhlmacher: Biblische Theologie des Neuen Testaments, Bd. 2: Von der Paulusschule bis zur Johannesoffenbarung. (Vandenhoeck & Ruprecht), Göttingen / LLC, Bristol, CT, USA ²2012, zu 2Thess S. 54–59.
• Klaus-Michael Bull, Der 2. Thessalonicherbrief (2Thess) In: Michaela Bauks, Klaus Koenen, Stefan Alkier (Hrsg.): Das wissenschaftliche Bibellexikon im Internet (WiBiLex), Stuttgart 2006 ff.

Ayrıca bakınız

• Yeni Ahit'in Papirüsler Listesi