Örebro
| Örebro | |
|---|---|
 | |
 Arma | |
| İl | Närke ili |
| Bölge | Närke |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 42.96 km² |
| Nüfus (2019) | |
| • Toplam | 155.989 |
| • Yoğunluk | 2287/km² |
| Zaman dilimi | UTC+01.00 |
Resmî site orebro.se | |
Örebro, İsveç'in güney kuşağında bulunan bir kenttir. Şehir, Göller Yöresi'nde, Svartån Nehri'nin Hjälmaren Gölü'ne döküldüğü yerde yer alır.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]
Örebro, 1404 yılında kent konumuna alınan bir yerleşimdir. Kentin adı kum yığınının üzerindeki köprü anlamına gelmektedir. Orta Çağ'da bölgede önemli bir ticaret kenti olarak tanınan Örebro'nun adı tarihi yazıtlarda 13. yüzyıla kadar rastlanabilmektedir. Kentte o günlerde yapılan ve hâlen ayakta olan kilise tarih boyunca birkaç kez yeniden onarılmıştır. Kentte Svartån kıyısında bulunan Örebro Kalesi, uzun yıllar boyunca kentin merkezi olarak anıldı. Bu kale, Birger Jarl yardımcılığında 13. yüzyılda inşa edildi ve 1560'lardaki kral Gustav Vasa döneminde genişletildi.
19. yüzyıla kadar bir ticaret kenti olmasına rağmen Örebro, hep küçük bir kasaba olarak kaldı. Ancak bu yüzyıldan sonra ayakkabı üreticiliğinin merkezi olan kent, ivmeli bir artış gösterdi ve günümüzde 100,000'e yakın bir nüfusu elde etti.
Coğrafya ve İklim
[değiştir | kaynağı değiştir]Svartån Nehri'nin Hjälmaren Gölü'ne döküldüğü yerde kurulan Örebro, tipik bir İskandinav iklimine sahiptir. Kentte yıl içinde en yüksek ortalama sıcaklık Temmuz-Ağustos döneminde görülür. Bu iki aydaki ortalama sıcaklık 22 °C'dir. Kışları aşırı soğuklara rastlanmayan kentte aynı şekilde en düşük ortalama sıcaklık aralık-ocak-şubat döneminde görülmekte olup, yaklaşık -4 °C kadardır. Kente yıllık olarak 604 mm yağış düşer ve bunların yaklaşık 94 mm kadarı sadece Temmuz ayında düşer.[2]
 Örebro (2002–2020) iklimi 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 10,2 | 12,4 | 18,8 | 26,9 | 29,0 | 34,0 | 33,3 | 36,0 | 26,8 | 20,2 | 18,1 | 13,1 | 36,0 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 0,8 | 1,4 | 5,6 | 12,3 | 17,4 | 21,3 | 23,4 | 22,0 | 17,4 | 10,5 | 5,6 | 2,6 | 11,7 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | −2,1 | −1,7 | 1,4 | 6,7 | 11,6 | 15,5 | 17,9 | 16,6 | 12,6 | 6,8 | 3,0 | −0,1 | 9,2 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −5 | −4,8 | −2,8 | 1,0 | 5,7 | 9,7 | 12,3 | 11,2 | 7,7 | 3,1 | 0,3 | −2,8 | 5,4 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −29,6 | −30 | −28 | −14,5 | −5,6 | −1,2 | 2,5 | 0,0 | −5,7 | −12,8 | −19,5 | −26,6 | −30 |
| Ortalama yağış (mm) | 50,5 | 38,2 | 33,1 | 32,6 | 61,7 | 61,4 | 81,0 | 82,1 | 54,9 | 68,1 | 60,2 | 54,5 | 678,3 |
| Kaynak: İsveç Meteoroloji Enstitüsü[3] | |||||||||||||
İlgi çeken yerler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Örebro'nun eski kent merkezi Wadköping, yine Svartån Nehri kıyılarında yer alır. Bu merkezde 18 ve 19. yüzyıllardan kalma tarihi ahşap evler, müzeler ve sergiler mevcuttur. Kentin Svampen (Mantar) adı verilen su kulesi, manzarası için tercih edilen bir mekandır. 1958 yılında bu kuleye çok benzeyen bir yapı Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da yapıldı.
Örebro Üniversitesi, İsveç'in en yenilerinden biri olup, yakın zamanda högskola adı verilen daha alt düzeydeki bir eğitim kurumuydu. 1999 yılında kurulan bu kurumun 1,100 çalışanı ve 14,070 öğrencisi bulunmaktadır. Yine kentteki Gustavsvik adlı su parkı, İskandinavya'daki en büyük su parkıdır. Bu park kentin bir kilometre güneyinde bulunur ve yılda 700,000 kişi tarafından ziyaret edilir.
Örebro doğumlular
[değiştir | kaynağı değiştir]Medya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hjalmar Bergman – yazar
- Fares Fares – aktör
- Josef Fares – film yönetmeni
- Peter Flack – komedyen
- Ernst Kirchsteiger – televizyoncu
- Jan-Peter Lahall – fotoğrafçı, yazar
- Karl Axel Pehrson – sanatçı
- Mary Stävin – eski Miss World, aktris
- Cajsa Warg – aşçı
Müzik
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ulla Billquist – şarkıcı
- Jens Bogren – yapımcı
- Jussi Björling – opera sanatçısı
- Lolita Pop – rock grubu
- Millencolin – punk rock grubu
- Nasum – grindcore grubu
- Path Of No Return – hardcore metal grubu
- Nina Persson – The Cardigans grubunun solisti
- Mats Ronander – rock müzisyeni
- Dan Swanö – Edge of Sanity grubunun solisti
- Witchcraft – doom metal grubu
- Dead Man – psychadelic rock/folk rock grubu
- Spetsnaz – EBM electronic grubu
- Nadja Flood - Rednex eski üyesi şarkıcı
Siyaset
[değiştir | kaynağı değiştir]- Henry Allard – meclis sözcüsü 1969–1979
- Leni Björklund – savunma bakanı 2002–2006
- Engelbrekt Engelbrektsson – ayaklanmacı, İsveç'in ilk rikshövitsmanı (1390s–1436)
- Erik Agabus Nilsson – savunma bakanı 1917–1920
- Sten Tolgfors – savunma bakanı 2007–
Din
[değiştir | kaynağı değiştir]- John Ongman – papaz
- Laurentius Petri – İsveç'in ilk Luteran piskoposu
- Olaus Petri – reformcu
Bilim
[değiştir | kaynağı değiştir]- Manne Siegbahn – Nobel ödüllü fizikçi
- Gunnar A. Sjögren – Saab tasarımcısı
- Jonas Wenström – mucit, mühendis
Spor
[değiştir | kaynağı değiştir]- Peter Andersson – hokey oyuncusu
- Christian Berglund – hokey oyuncusu
- Orvar Bergmark – eski futbolcu
- Stig Blomqvist – ralli sürücüsü
- Emra Tahirovic – futbolcu
- Hasse Borg – eski futbolcu
- Magnus Erlingmark – eski futbolcu
- Richard Göransson – yarış şoförü
- Thomas Nordahl – eski futbolcu
- Ronnie Peterson – yarış şoförü
- Johan Röjler – buz patencisi
- Timmy (Battousai) Skoog – karateci
Spor
[değiştir | kaynağı değiştir]Futbol
[değiştir | kaynağı değiştir]Voleybol
[değiştir | kaynağı değiştir]Buz hokeyi
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerikan Futbolu
[değiştir | kaynağı değiştir]Kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]İsveç Oda Orkestrası (Svenska Kammarorkestern) kentteki önemli bir müzik etkinliğidir. Yine Millencolin adlı rock grubu da şehirde kurulmuştur. Grubun albümlerinden olan Pennybridge Pioneers ismindeki Pennybridge, kentin adının İngilizceye çevrilmesiyle verilmiştir.
Kardeş kentler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Tätorternas landareal, folkmängd och invånare per km2 2000 och 2005" (xls) (İsveççe). Statistics Sweden. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2009.
- ^ "Weather Information for Örebro". World Weather Information Service. 18 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2009.
- ^ "Meteorological observations". İsveç Meteoroloji Enstitüsü. 5 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2019.
- ^ "Twin Cities". The City of Łódź Office.
and Lehçe © 2007 UMŁ. 9 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2008.
- ^ Vänorter - [1] 27 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Örebro6 Mayıs 1997 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Resmî site
