Fırtınabaşı

J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde Fırtınabaşı, (Sindarin Amon Sûl, "Rüzgarlı Tepe") Orta Dünya'nın Eriador bölgesinde önemli bir tepedir. Amon Sûl, Fırtına Tepeleri'nin en güneydeki ve en yüksek noktasıdır. Yüzüklerin Efendisi'nde belirtildiği gibi, bu yerin Orta Dünya tarihinde çok önemli bir konumu vardır. Bu kale, Arthedain krallığının çok önemli bir kalesi ve yedi palantirden birisinin korunduğu yerdi. Fırtınabaşı, birkaç savaşa da ev sahipliği yapmıştır.

Coğrafî ve stratejik konumu

Fırtınabaşı, Büyük Doğu Yolu'nun üzerinde, Bree'nin doğusunda, Shire ve Ayrıkvadi arasında yer alır. Tepe yaklaşık 300 metre (1000 fit) yüksekliktedir ve kilometrelerce öteyi görebilmesi dolayısıyla, Arnor krallığı zamanında bir bu tepeye bir gözcü kulesi inşa edilmişti. Üçüncü Çağ 1409'da Amon Sûl kulesi ve kuleyi çevreleyen bütün askerî binalar, Cadı Kral 'ın orduları tarafından yok edildi. Bununla birlikte, tepeye inşa edilmiş Amon Sûl kulesinden geriye kalan birkaç duvar parçası ayakta kaldı. Fırtınabaşı'nın kuzeyinden giden bir yol, Fırtınabaşı'nın, Fırtına Tepeleri'ndeki diğer kalelere bağlantısını sağlıyordu. Amon Sûl Kulesi, yedi palantirden birinin korunduğu yapılardan biriydi. Diğer altı palantirin korunduğu yerler şunlardır: Elostirion, Annúminas, Osgiliath, Minas Ithil (sonraları Minas Morgul), Orthanc, Minas Anor (sonraları Minas Tirith).

Fırtınabaşı Hobbit romanında hiç geçmez, bununla birlikte Yüzüklerin Efendisi'nde bu tepede tam bir aksiyon yaşanır. Bree'de nazgûllerden kurtulduktan sonra, Yolgezer ve dört hobbit ana yoldan çıkarak, Fırtınabaşı'na kuzeyden ulaştılar. Yolcular, tepede yığılmış bir taş öbeğinin üzerinde, Gandalf tarafından bırakılmış bir not buldular. Tam bu sırada, uzakta Yüzüktayflarının tepeye doğru yaklaştığını gördüler. O gece, Yüzüktayfları tepenin zirvesinin hemen altında yer alan küçük bir vadide, Ayrıkvadi yolcularına saldırdılar. Nazgûl Efendisi, Frodo'yu Morgul bıçağıyla bıçakladı fakat daha sonra grubun diğer üyeleri tarafından Yüzüktayfları uzaklaştırıldı.

Amon Sûl Kulesi

Amon Sûl Kulesi, Fırtınabaşı tepesinde inşa edilmiş bir gözcü kulesidir. Kule, bir zamanlar uzun ve güzel görünümlüydü. Üçüncü Çağ'ın sonlarında kuleden geriye sadece birkaç yarım duvar kalmıştı. İkinci Çağ 3320'de kurulan Arnor Kuzey Krallığı'nın ilk inşa ettiği yapılardan birisi bu kuleydi. Bu dönemde, Númenordan miras kalan yedi palantír (görentaş) Arnor'un ve Gondor'un değişik yerlerine dağıtılmıştı. Kuzeyin en büyük ve en güçlü palantíri (görentaşı) Amon Sûl Kulesi'ne yerleştirilmişti. Amon Sûl Taşı, Gondor'la irtibat kurulmasını sağlayan kuzeyin esas palantiriydi. Palantír; siyah mermerden yapılma yuvarlak bir masanın üzerinde, taş için oyulmuş çökmeye yerleştirilmişti.

İnsanların Yüce Kralı Elendil, Sauron'a karşı kurulan Son İttifak'ın -savaş meydanı- Dagorlad'a hareketinden önce, Amon Sûl kulesinde Elflerin Yüce Kralı Gil-galad'ın ordusunu beklemişti.

Arnor Krallığı, Üçüncü Çağ 861'de Rhudaur, Cardolan ve Arthedain olmak üzere üçe bölündüğünde Arthedain krallığı, toprakları içinde kalan Amon Sûl kulesini sahiplendi. Amon Sûl Kulesi, bu dönemde Rhûdaur ve Cardolan krallıklarını birbirine bağlayan yola hakim konumda yeni bir stratejik özelliğe büründü. Arthedain yönetimi, kuledeki palantírin korunması için Fırtınabaşı'na özel bir muhafızlık kurumu oluşturdu. Cardolan ve Rhûdaur da bu kuleyi ve içindeki tarihî palantíri istiyordu ve bu yüzden üç krallık arasında bir anlaşmazlık vardı.

Ü.Ç. 1356'da Arthedain kralı I. Argeleb, Amon Sûl'u Rhûdaurlu dağlıların saldırısından korurken öldürüldü. Rhûdaur, Angmarlı Cadı Kral'ın buyruğundaki dağlıların işgaline uğramıştı. Argeleb'in oğlu Arveleg, istilacıları püskürttü ve Fırtına Tepeleri'ni uzun yıllar korumayı başardı. 1409'da Fırtınabaşı büyük bir Angmar ordusu tarafından kuşatıldı. Arveleg bu defa öldürüldü ve Amon Sûl Kulesi yakılıp yıkıldı. Arthedain güçleri, Amon Sûl'daki palantiri, düşman eline geçmekten korudu. Yüzyıllar sonra, Arthedain'in son kralı Arvedui, palantírlerin Cadı Kral'ın eline geçmemesi amacıyla Amon Sûl ve Annúminas palantirlerini bir gemiye koyarak Forochel körfezinden denize açıldı. Gemi kuzeydeki bir buz akıntısına çarparak battı ve son kral Arvedui öldü, palantirler denizde kayboldu. O günden sonra Kuzey Kralları'nın dönemi sona erdi ve Dúnedain Reisleri'nin dönemi başladı.

Bir zamanlar Amon Sûl'un etrafını çevreleyen yapılar, terkedildikten sonra, yıkıldı ve zamanla toprak oldu ve üzerlerini ot kapladı. Gandalf Üçüncü Çağ 3 Ekim 3018'de Fırtınabaşı'na geldiğinde harabelerde Yüzüktayfları tarafından saldırıya kuşatıldı. Burada iki taraf arasında çok şiddetli bir çarpışma oldu. Gandalf, Yüzüktayflarını savuşturdu ve çatışmanın yapıldığı yere bir taş öbeği oluşturarak üzerine bir G rünü çizdi ve yanına da üç çizgi çizdi, böylece Aragorn ve Dört Hobbit, Gandalf'ın 3 Ekim'de burada bulunduğunu anlayacaktı. 6 Ekim'de Fırtınabaşı'na gelen Aragorn ve Dört Hobbit, taş öbeğini gördü. Aragorn, Hobbitlere işaretin anlamını söyledi. Aynı gece, Fırtınabaşı'ndaki küçük dar bir vadide Yüzüktayfları bu defa Aragorn'un kafilesine saldırdı. Angmarlı Cadı Kral, Frodo Baggins'i burada zehirli Morgul bıçağı ile yaraladı. Ardından, Aragorn Yüzüktayflarını püskürttü ve Hobbitlerin yola devam etmesini sağladı.

Uyarlamalar

Ralph Bakshi'nin 1978'de yaptığı Yüzüklerin Efendisi çizgi sinemasında ve 2001-2003 yıllarında Peter Jackson yapımı Yüzüklerin Efendisi film üçlemesinde Fırtınabaşı'na ve Amon Sûl Kulesi'ne (ismi verilerek veya ismi verilmeden) temas eden sahneler yer almıştır.

Kaynakça

• Yüzük Kardeşliği — "A Knife in the Dark", "The Council of Elrond"
• İki Kule "The Palantír,"
• Appendix A of The Lord of the Rings, "The North-kingdom and the Dúnedain"
• Unfinished Tales, "The Palantíri"
• Guide to the Names in The Lord of the Rings
• The Atlas of Middle-earth, which has a detailed map of the hill
• The Complete Tolkien Companion " Amon Sul" or "Weathertop"