İçeriğe atla

Düzce

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bu sayfa Düzce ilinin şehir merkezini anlatmaktadır. İl için Düzce (il) sayfasına bakınız.
Düzce
Şehir
ÜlkeTürkiye
BölgeKaradeniz Bölgesi
İlDüzce
İdare
 • Belediye başkanıFaruk Özlü (AK Parti)
Yüzölçümü
 • Toplam739.1 km²
Rakım160 m
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu
81000
Alan kodu0380
Plaka kodu81

Düzce, Türkiye'nin Düzce ilinin merkezi olan şehirdir.

Coğrafya ve iklim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Karadeniz iklimi etkisindedir. Genellikle yağışlıdır.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

MÖ I.binde Batı Karadeniz'de bulunan koloni kentlerden biri Diospolis (Akçakoca), bir diğeri Hypios Nehri (Melen) yakınlarında bulunan ikinci bir kent Hypia'dır.

Düzce ilinin de içinde bulunduğu bölge Herodot, Xenophon ve Strabon gibi Antik Çağ yazarlarına göre MÖ 1200-700 yılları arasında Trakyalı halkların yurdu olarak bilinmektedir. MÖ 6. yüzyılda Pers hükümdarı Darius tarafından Paflagonya, Frigya, Mariandinler ve Suriye ile birlikte Düzce'nin de içinde bulunduğu bölge 3. Satraplık Bölgesi haline getirilmiştir. Makedon Kralı Büyük İskender tarafından MÖ 334 yılından sonra imparatorluğun sınırları içine alınan bölge, Kralın MÖ 323'te Babil'de ölümü üzerine imparatorluğun generalleri arasında bölünmesi sonucunda da Bithynia Krallığı'na dahil edilmiştir.

Bithynia, Anadolu'nun kuzeybatısında bugünkü Kocaeli Yarımadası'nın yer aldığı Antik bir bölgedir. Kuzeyinde Karadeniz, Doğuda Filyos Nehri (Billaios), batı ve güneybatıda Antik Phrygia Epictetus ile çevrilidir. Bölgede bugün Kocaeli, İznik, Yalova, Bursa, Bilecik, Sakarya, Düzce, Bolu ve Zonguldak illeri yer alır. Khalkedon (Kadıköy), Nikomedia (İzmit), Astakos (Başiskele), Kios-Prusias ad Mare (Gemlik), Apameia/Myrleia (Mudanya), Prusa ad Olympium (Bursa), Nikaia (İznik), Bithynion-Claudiupolis (Bolu), Herakleia (Karadeniz Ereğli), Otroia (Yenişehir), Modrene (Mudurnu), Malagina (Mekece), Agrilion (Bilecik), Kabaia (Geyve), Thynias-Apollonia (Kefken Adası), Dia-Diospolis (Akçakoca) ve Prusias ad Hypium (Konuralp) Antik kentleri bulunmaktadır. Düzce il sınırları içerisinde yer alan Prusias ad Hypium ve Diapolis Antik kentlerinde Helenistik ve Roma Dönemlerinin derin izlerini taşıyan arkeolojik veriler bulunmaktadır. Bu kentlerden biri olan Dia-Diapolis, MÖ I.binde Karadeniz sahillerinde oluşturulan koloni kentlerden biridir.

"Bir Kıyı Kenti Akçakoca" kitabına göre "Bithynialılar, Romalılar Döneminde Dia veya Diapolis olarak tanınan Akçakoca'nın hangi ilk çağ yerleşim bölgesinde ve ne zaman kurulduğu kesin olarak bilinmemektedir. XIII. Yüzyılda 1204 tarihinde 4. Haçlı orduları İstanbul'a geldiler. Kudüs yerine İstanbul'u işgal ederek Bizans İmparatorluğu topraklarını bölüştüler. Latin İmparatorluğu'nu kurdular, Düzce ve Havalisinin bu dönemde Latin İmparatorluğu hakimiyetinde olduğu düşünülmektedir. İznik İmparatorluğunun İstabul'u ele geçirmesiyle İznik İmparatorluğu Hakimiyetinde olan Düzce ve Havalisi tekrar 1323 yılına kadar Bizans Egemenliğine girdi, Akçakoca bölgesine Bizansın egemen olduğu bu dönemde fiilen Cenevizlilerin eline geçtiği sanılmaktadır."[1]

Hamdi BİNGÖREN, Müstakil Bolu Sancağı Salnamesi sayfa 214'te "Nahiye merkezinde kitaphane yoktur. Asar-ı Attika'dan üç hamam ile Cenevizliler tarafından kalmış olduğu anlaşılan sahili bahirde mürtefi bir hisar vardır." Evliya ÇELEBİ, Seyahatname cilt: 2, sayfa 443'te "Çarşı içinde kiremitli ve emsalsiz bir mescidi vardır. Başka mescitleri ve kırk adet dükkânı vardır. Deniz kıyısında yetmiş adet mahzenleri vardır ki hepsi kereste ve çam tahtaları ile doludur."

Bir diğer kent Prusias ad Hypium, MÖ I.binde Hypios nehir kenarında bir tepe üzerinde kurulan kent Nehirden dolayı Hypia, sonraki dönemlerde Kieros olarak anıldığı bilinmektedir. Antik Çağ yazarlarından Memnon'a göre Bithynia Kralı I.Prusias'ın (MÖ 237-192) Kioros kentini zapt ederek Herakleialılar'dan aldığını ve kentin adını Prusias Pros Hypios olarak değiştirildiğinden söz etmektedir. Roma Dönemi'nde Latin Kültürünün etkisinde kalarak Prusias ad Hypium adını alan kent, yoğun imar faaliyetleri neticesinde kent merkezinde sosyal yapılar oluşturulmuş ve sanat eserleri ile süslenmiştir. Atlı Kapı, Surlar, Su Kemerleri, Roma Köprüsü, Tiyatro, Helenistik ve Roma Dönemi'nden kalmış önemli kültür varlıklarıdır.

Bölgede MÖ 297'de I. Zipoites tarafından kurulan Bithynia Krallığı son kral IV. Nicomedes'in vasiyeti üzerine MÖ 74 yılında Roma İmparatorluğu'na devredilmiştir. Roma İmparatorluğu'nun MS 395'te ikiye bölünmesiyle bölge Doğu Roma İmparatorluğu sınırları içerisinde kalmıştır. Helenistik ve Roma Dönemi'nde refah içinde yaşamış bölge Doğu Roma İmparatorluğu Döneminde durgun bir döneme girerek varlığını sürdürmüştür. İlimizde bulunan iki Antik kentten günümüze Doğu Roma İmparatorluğu Dönemi'nden Ceneviz Kalesi dışında önemli kültürel varlıklar ulaşmamıştır.

Osmanlı İmparatorluğu Dönemi'nde Orhan Gazi'nin komutanlarından Akçakoca Bey tarafından 1319 yılında Akçakoca, 1323 yılında Konuralp Bey tarafından Konuralp İslam coğrafyasına katılmıştır. Fetih yapan beylerin adıyla anılan kentlerin giderek artan bir öneme haiz olduğu, yönetsel alanda değişiklikler geçirdiği Yrd. Doç. Dr. Zeynel ÖZLÜ'nün "Batı Karadeniz’de Antik Bir Kent" adlı kitabının 23. Sayfasında söz edilmektedir.

Konuralp, 31 Mart 2014 tarihi itibarıyla tüzel kişiliği kaldırılarak Düzce Merkez ilçesinin mahallerine dönüştürülmüştür. 1881[2] yılında belediye olan Düzce ise 9 Aralık 1999 tarihinde Türkiye'nin 81. ili olmuştur.[3]

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıl Toplam Şehir Kır
Düzce ilçesi (Bolu)
1927[4] 75.363 5.937 69.426
1935[5] 78.220 6.476 71.744
1940[6] 83.958 7.123 76.835
1945[7] 95.541 8.759 86.782
1950[8] 109.436 10.203 99.233
1955[9][a] 107.155 12.612 94.543
1960[10] 121.430 18.344 103.086
1965[11] 136.179 22.274 113.905
1970[12] 146.899 28.209 118.690
1975[13] 158.779 32.129 126.650
1980[14] 182.907 37.858 145.049
1985[15] 199.569 45.077 154.492
1990[16][b] 156.326 61.878 94.448
Düzce merkez ilçesi
2000[17] 159.690 56.649 103.041
2007[18] 183.395 94.637 88.758
2008[19] 186.567 119.410 67.157
2009[20] 192.844 125.240 67.604
2010[21] 197.711 129.118 68.593
2011[22] 203.095 133.551 69.544
2012[23] 207.681 135.557 72.124
2013[24] 209.561 143.018 66.543
2014[25] 214.991 148.061 66.930
2015[26] 219.533 153.504 66.029
2016[26] 228.470 162.897 65.573
2017[26] 235.160 169.111 66.049
2018[26] 240.633 173.838 66.795
2019[26] 247.419 181.184 66.235
2020[26] 249.695 184.040 65.655


Demografi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Düzce, Türkiye'de yaşayan farklı etnik grupları barındıran bir şehirdir. Başlıcaları Gürcüler, Abazalar, Çerkesler, Muhacirler ve Lazlardır.[kaynak belirtilmeli]

Belediye başkanları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlı dönemi

[değiştir | kaynağı değiştir]
№ Şehremini Görev Başlangıcı Görev Bitişi
1 Müderris Ahmet (Arsal) Efendi 1880 1889
2 Nuri (Aksu) Bey 1889 1893
3 Mustafa Alyanak 1893 1897
4 Hacı Halilzade Hakkı Gözaydın 1904 1911
5 Kadızade Ali Bey 1914 1914
6 Kadızade Ali Bey 1919 1922

Cumhuriyet dönemi

[değiştir | kaynağı değiştir]
№ Belediye Başkanı Görev Başlangıcı Görev Bitişi Parti
1 Hacı Hamdi Bey 1922 1924 Cumhuriyet Halk Partisi
2 Hüseyin Remzi Bey 1924 1926
3 Çakmakzade Ahmet Efendi 1926 1927
4 Mehmet Kasapoğlu 1928 1934
5 Nuri Özkasap 1934 1938
6 İsmail Öztürk 1938 1940
7 İsmail Çakman 1940 1946
8 Mehmet Gösterişli 1949 1950
9 Mansur Bayram 1951 1952 Demokrat Parti
10 Mustafa Fırat 1952 1954
11 Necip Kadir Güney 1954 1955
12 Halil Üstüner 1955 1956
13 Afer Tütüncüoğlu 1956 1960
14 Celal Kasapoğlu 1965 1967 Cumhuriyet Halk Partisi
15 Hidayet Gösterişli 1967 1968
16 Süleyman Kuyumcu 1968 1980 Adalet Partisi
17 İsmail Etem Atam 1982 1983 Askerî
(16) Süleyman Kuyumcu 1983 1984
18 Selahattin Olcar 1984 1989 Anavatan Partisi
(16) Süleyman Kuyumcu 1989 1994 Doğru Yol Partisi
19 Ruhi Kurnaz 1994 1998 Refah Partisi
1998 2001 Fazilet Partisi
2001 2004 Saadet Partisi
20 Mehmet Keleş 2004 2009 Adalet ve Kalkınma Partisi
21 İsmail Bayram 2009 2014
(20) Mehmet Keleş 30 Mart 2014 2 Ekim 2017
22 Dursun Ay 2 Ekim 2017 5 Nisan 2019
23 Dr. Faruk Özlü 5 Nisan 2019 Görevde

Kaynak:[27]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Yığılca ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.
  2. ^ Cumaova, Çilimli ve Gölyaka ilçelerinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Düzce Tarihçe". Kültür Portakalı. 15 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "YENİ LOGO BÜYÜK İLGİ GÖRDÜ". duzce.bel.tr. 9 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2022. 
  3. ^ "DÜZCE". İslam Ansiklopedisi. 3 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  5. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  6. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  7. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  8. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  9. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  10. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  11. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  24. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  25. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  26. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Merkez Nüfusu - Düzce". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Düzce Merkez Nüfusu". nufusune.com. 
  27. ^ "Eski Başkanlar". 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Düzce ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Düzce&oldid=33878162" sayfasından alınmıştır