İçeriğe atla

Ankaray

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ankaray
Emek istasyonunda bekleyen araç
Genel
SahibiAnkara Büyükşehir Belediyesi
Hizmet alanıAnkara, Türkiye
Taşıma türüHafif raylı sistem
Hat sayısı
  • 1 (işletmede olan)
  • 1 (ihale aşamasında)
İstasyon sayısıİşletmede
A1: 11
İnşa hâlinde
A1: 1
İhale aşamasında
A2: 8
Plan aşamasında
A1: 2
Toplam: 22
Günlük yolcu sayısı96.235 kişi/günlük (2023)[1]
Yıllık yolcu sayısı35.125.695 kişi/yıllık (2023)[1]
MerkezYenimahalle, Ankara, Türkiye
Hizmet
Hizmete giriş30 Ağustos 1996[2]
İşletmeci(ler)EGO Genel Müdürlüğü
Teknik
Sistem uzunluğuİşletmede
A1: 8,527 kilometre (5,298 mi)
İnşa hâlinde
A1: 0,788 kilometre (0,490 mi)
İhale aşamasında
A2: 7,430 kilometre (4,617 mi)
Plan aşamasında
A1: ~5,000 kilometre (3,107 mi)
Hat açıklığıStandart (1435 mm)
Ortalama hız38 km/h

Ankaray, Türkiye'nin başkenti Ankara'da hizmet veren hafif raylı sistemdir.[a] Hizmete girdiği 30 Ağustos 1996 itibarıyla, Ankara'nın ilk, Türkiye'nin -İstanbul'daki M1 hattı'ndan sonra- ikinci hafif raylı sistemidir. Ankaray kelimesi, Ankara ile ray kelimelerinin birleştirilmiş hâlinden oluşmaktadır.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ankara'nın 1990 yılına ait yatırım planında orta kapasiteli bir toplu taşıma hattı inşaatı yer aldı. Planlanan hat Hazine Müsteşarlığı, Devlet Planlama Teşkilatı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve EGO'nun katıldığı ortak toplantıda incelendi ve 1991 yılının sonunda kabul edildi.

Hat Söğütözü'nden başlayıp Kızılay'dan geçerek doğuda Dikimevi'ne varacak şekilde planlandı. Kızılay'da o sırada inşaat halinde olan Batıkent'e giden M1 hattına aktarma yapmak mümkün olacaktı. Ankara'nın artan ulaşım talebini karşılamak amacıyla yapımına 7 Nisan 1992 tarihinde inşaata başlanıldı. Ankaray, 30 Ağustos 1996 tarihinde tamamlanarak dönemin başbakanı Necmettin Erbakan tarafından AŞTİ - Dikimevi güzergâhında hizmete açıldı. Ankaray, İstanbul'daki M1 hattından sonra açılan ilk, Ankara'daki M1 hattı ve İzmir'deki M1 hattından önce açılarak ülkedeki ikinci metro hattı olmuştur. 2022 yılı itibarıyla Mamak yönünde Natoyolu bölgesine uzatma işinin projesi tamamlanmış ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'na onay için gönderilmiştir.[3]

Altyapı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Demiryolu

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ankara Raylı Sistemler Ağ Haritası

2024 itibarıyla Ankaray, 9 istasyon ile hizmet vermektedir. Sistem, tamamen Ankara ilinin merkez ilçe sınırlarında yer almaktadır.

Ankaray, işletmedeki A1 (AŞTİ – Dikimevi) ve ihale aşamasındaki A2 (Dikimevi – Natoyolu) hatlarından oluşmaktadır. Emek istasyonu hariç A1 hattının tamamı yer altındadır.[2]

Hatlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

İşletmedeki hat(lar)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kod Güzergah Açılış Son genişletme İstasyon
sayısı 		Uzunluk (km)
Line A1 AŞTİ ↔ Dikimevi 30 Ağustos 1996 – 11 8,527 kilometre (5,298 mi)

İnşa hâlindeki hat(lar)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kod Güzergah Açılış Son genişletme İstasyon
sayısı 		Uzunluk (km)
Line A1 AŞTİ ↔ Söğütözü 2028[b][4][5] – 1 0,788 kilometre (0,490 mi)

İhale aşamasındaki hat(lar)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kod Güzergah Açılış Son genişletme İstasyon
sayısı 		Uzunluk (km)
A2 Dikimevi ↔ Natoyolu 2028[4][5] – 8 7,430 kilometre (4,617 mi)

Plan aşamasındaki hat(lar)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kod Güzergah Açılış Son genişletme İstasyon
sayısı 		Uzunluk (km)
Line A1 Söğütözü ↔ ODTÜ – – 2 ~5,000 kilometre (3,107 mi)

İstasyonlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız: Ankara Metrosu istasyonları listesi

Trenler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ankaray'da Ansaldo Breda marka araçlar kullanılmaktadır.

Tren stok kodları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ankara Metrosu ve Ankaray birbirinden farklı sistemler olduğundan dolayı iki sistemin kendine özel numaralandırmaları bulunmaktadır.

Numaralandırma bir harf ve onu takip eden iki numaradan oluşan bir sistemle ile yapılır. İlk harf A veya B olabilirken iki haneli sayı, bulunduğu harf grubundaki araç numarasını gösterir. Ankara Metrosu'nun aksine araçlar üçerli grup ile numaralandırılmamaktadır. Her aracın kendisine ait bir numarası bulunur ve farklı kombinasyonlarla üçerli gruplar oluşur. Örnek olarak A12 numaralı araçta, ilk harf trenin özelliğini, son iki hane olan 12 ise özellik grubundaki trenin numarasını belirtir. İlk harf sadece A ve B olabilmektedir. A harfli araçlar motoru bulunan ve kontrol paneli içeren ön veya arka araç olup B harfli araç ise ara vagon olup motor ve kontrol kabini içermeyen vagondur.

Stok kodunu bulma
[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir aracın numarası:

  • Dışarıdan:
    • Tüm araçlarda ilk ve son kapının köşesinde ve araçların ön ve arka taraflarında, sol alt köşesinde bulunur.
  • İçeriden:
    • Tüm araçlarda birleşim noktalarında bulunan camların üst tarafında kalan acil durum kolunun üzerinde ve kapıların yanlarında Başkent iletişim çıkartmasında bulunur.
  • Kontrol Panelinde: Trenlerde dışarı bakan göstergede iki haneli ve panelin içerisinde orta üstte harf ve iki haneli formatta bulunmaktadır.

Ansaldo Breda

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • A22 numaralı aracın kodu, acil durum kolunun hemen üzerinde
    A22 numaralı aracın kodu, acil durum kolunun hemen üzerinde
  • A22 numaralı aracın kodu, en ön kapının hemen yanında
    A22 numaralı aracın kodu, en ön kapının hemen yanında
  • B02 numaralı aracın kodu, trenin birleşme noktasında en sol alt köşede
    B02 numaralı aracın kodu, trenin birleşme noktasında en sol alt köşede
  • A04 numaralı aracın kodu, tren kapısının hemen yanındaki çıkartmada
    A04 numaralı aracın kodu, tren kapısının hemen yanındaki çıkartmada
  • A02 numaralı aracın kodu, kontrol panelinin orta üstte
    A02 numaralı aracın kodu, kontrol panelinin orta üstte

Depolar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ankaray sistemi için şu anda Söğütözü'nde konumlanan bir tane depo sahası bulunmaktadır.

Sinyalizasyon sistemi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ankaray'da sinyalizasyon sistemi olarak İletişim Tabanlı Tren Kontrol Sistemi'ni kullanmaktadır. Sistemde yeşil, sarı ve kırmızı lamba kullanmaktadır. Yeşil lamba bir sonraki sinyale kadar hattın temiz olduğunu gösterirken kırmızı sinyal ise bir sonraki sinyal lambasına kadar hattın dolu olduğunu gösterir. Sarı lamba, ileride ray değişimi yapıldığı zaman yanmaktadır. Yeşil sinyaller normal şekilde çalışmaktadır. Şu anda GoA1 seviyesi olan Ankaray, Dikimevi-Natoyolu uzatmasının yapımıyla beraber hem yeni, hem de eski hattın sinyalizasyonu GoA2 seviyesine yükselecek ve tıpkı diğer metro hatlarındaki gibi yarı otomatik işletmeye geçecektir.

Sinyal Anlamı
Tren ileri devam edebilir.
Tren ray değiştirebilir.
Tren ileri devam edemez.

Sinyal fotoğrafları

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Kolej istasyonundaki yeşil sinyal
    Kolej istasyonundaki yeşil sinyal
  • AŞTİ istasyonundaki turuncu sinyal
    AŞTİ istasyonundaki turuncu sinyal
  • Kolej istasyonundaki kırmızı sinyal
    Kolej istasyonundaki kırmızı sinyal

Genişletme projeleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

İnşa halindeki genişletmeler

[değiştir | kaynağı değiştir]

A1 hattı uzatması

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: A1 (Ankara Metrosu)

Mevcut durumda AŞTİ'de son bulan A1 hattının yaklaşık 800 metre boyunca Söğütözü'ne uzatılması ve böylece M2 hattı ile kolayca aktarma yapılabilmesi hedeflenmektedir.[6] Bu uzatmanın tünel kazma, ray serim, elektrifikasyon ve istasyon işleri 2022 itibarıyla halihazırda Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından tamamlanmıştır. Hattın hâlâ hizmete girmemesinin nedeni ise Ankaray'ın oldukça eski olan sinyalizasyon sistemidir ve hattın bu bölümüne kurulacak aynı sinyalizasyon sistemi için parça veya destek bulunmamaktadır. Hattın Natoyolu uzatmasının inşası esnasında tüm sinyalizasyonun baştan sona GoA2 seviyesinde modernize edilerek hem servis sıklığı, seyir hızı, kapasite ve yolculuk güvenliği üst düzeye yükseltilecek, hem de hattın Söğütözü bölümü hizmete girecektir.[7]

İhale aşamasındaki genişletmeler

[değiştir | kaynağı değiştir]

A2 hattı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: A2 (Ankara Metrosu)

15 Mayıs 2020'de Ankara Büyükşehir Belediyesi, Ankaray hattını Dikimevi'nden Mamak ilçesindeki Natoyolu'na uzatacak hattın proje ihalesine çıktı.[8][9] Mevcut Dikimevi istasyonundan başlayarak Natoyolu Caddesi ile Doğukent Caddesi'nin kesişiminde bitmesi öngörülen 7,4 kilometrelik ve 8 istasyonluk bir uzatma yapılması planlanmaktadır. A2 hattı olarak kodlansa da mevcut A1 hattının doğu yönüne doğru uzatılması işidir. Hattın inşası tamamlandığında Natoyolu'ndan Söğütözü'ne kadar aktarmasız seyahat imkânı sağlanacaktır.

4 Haziran 2020'de firmalardan ön yeterlilik tekliflerini alan Ankara Büyükşehir Belediyesi, 11 Ağustos 2020'de "Ankaray (A1) Dikimevi-Natoyolu Raylı Sistem Uzatma Hattı Uygulama Projesi" olarak ihaleye çıktı. 13 Ekim 2020'de ihaleyi kazanan İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştiraki Metro İstanbul A.Ş. ile 6.565.900 TL'lik sözleşme imzalandı[10][11][12][13][14] ve 20 Ekim 2020'de yer teslimi yapıldı.[15] 18 Ocak 2021'de proje kapsamında zemin etüt sondaj çalışmalarına başlandı[16] ve yapılan çalışmaların ardından 8 istasyon belli oldu.[17] 10 Şubat 2022'de hattın projesi Metro İstanbul tarafından tamamlanarak EGO'ya teslim edildi[3] ve onay için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'na gönderildi. Projenin ÇED raporunda hattın inşasına 2022'de başlanması ve 3,5 yıllık bir inşa sürecinin ardından 2025'te hizmete açılması öngörüldü.[18] Proje Kasım 2022'de Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'ndan onay aldı ve 2023 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yatırım Programı'nda yerini aldı.[19] Yatırım programında projenin başlangıç tarihi olarak 2022, bitiş yılı olarak 2026 yılı yer almaktadır.[20] Bu projenin finansmanı için 25 Haziran 2023'te Ankara Büyükşehir Belediyesi, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ve Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) ile 4 yıl geri ödemesiz olmak üzere 12 yıl vadeli 250 milyon euro tutarında dış kredi sözleşmesi imzalanmıştır.[21] 15 Ağustos 2023'te 1. etap ön yeterlilik gerçekleştirilmiştir. 2. etap, 8 Ocak 2024'te yapılmıştır. Fakat firmalardan gelen tekliflerin yaklaşık maliyeti aşması nedeniyle ihale iptal edilmiştir. Yeniden ihale sürecine girilmiştir.[22] Yeniden ihale 26 Haziran 2024 tarihinde yapılması planlanmış[23] fakat iptal edilmiştir, ihale ileri bir tarihe alınmıştır. Danışmanlık ihalesinin tarihi 24 Temmuz,[24] inşaat ihalesinin tarihi 17 Eylül 2024 olarak açıklanmıştır. Hattın günlük olarak 300.000 kişinin kullanılması beklenmekte[25] ve uzatmanın 2050 yılına kadar hattın yıllık yolcu sayısını yaklaşık %67 artırması beklenmektedir.[kaynak belirtilmeli]

Proje kapsamında alınacak araç sayıları ise şu şekildedir:

Yıl Alınacak Araç Sayısı Toplam Araç Sayısı
2022 33 (11 dizi)
2025 21 (7 dizi) 54 (18 dizi)
2031 18 (6 dizi) 72 (24 dizi)
2042 36 (12 dizi) 108 (36 dizi)

ODTÜ uzatması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Henüz plan aşamasında olup, Söğütözü'nden Orta Doğu Teknik Üniversitesi'ne kadar yaklaşık 5 km uzatılacak olan hat; Yüzüncüyıl ve ODTÜ olmak üzere iki istasyondan oluşacaktır.

Diğer çalışmalar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Peron ayırıcı kapı sistemi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ankaray sistemi tamamen sürücü kontrollü bir sistem olduğundan dolayı trenlerin peronda duracağı yer sabit olmayıp, bu durum peron ayırıcı kapı sistemi inşa edilmesini, sinyalizasyon sistemi bilgisayar destekli bir versiyona güncellenmediği sürece, imkansız kılmaktadır.

Yolculuk

[değiştir | kaynağı değiştir]

Biletlendirme

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ankara'daki bütün toplu taşıma hatları şehir içi akıllı kart sistemi olan AnkaraKart ile entegredir. Bütün hat aynı tarife bölgesi içerisindedir. AnkaraKart kullanarak tek biniş tam kart tarifesi ücreti 21₺, indirimli tarife için 4,75 ₺'dir. AnkaraKart olmayan tek kullanımlık biletler içinse ücret 11 ₺'dir. Öğrencilere yönelik aylık 225 biniş karşılığında yapılan abonman ücreti 140 ₺'dir. Ankaray'a başka metro hatlarından ya da otobüs hatlarından aktarma yapmanın ücreti ise tam kart tarifesi için 3,50 ₺, indirimli tarife için 2,25 ₺'dir.[26] Ankaray'dan metroya ve metrodan Ankaray'a aktarmalar istasyon içinden yapılır, bu aktarmalardan ek ücret alınmaz (A1 Maltepe - M4 Gar aktarması hariç).

Ağ haritası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Harita


Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b "2023 EGO faaliyet raporu" (PDF). 16 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  2. ^ a b "(A1) Ankaray (AŞTİ – Dikimevi)". EGO Genel Müdürlüğü. 1 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2024. 
  3. ^ a b "ANKARA'YA METRO MÜJDESİ: DİKİMEVİ-NATOYOLU METROSU İÇİN PROJE TAMAMLANDI". EGO Genel Müdürlüğü. 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2022. 
  4. ^ a b "Mansur Yavaş duyurdu: Mamak metrosunun ihale süreci başlıyor". Ufuk Gazetesi. 12 Ağustos 2023. 29 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2024. 
  5. ^ a b "Mansur Yavaş'ın X hesabından yaptığı A2 (Dikimevi-Natoyolu) hattı Temmuz 2024". 30 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Raylı Sistem Hizmetleri". EGO. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "A1 Hattı (Ankaray) Dikimevi- Natoyolu Raylı Sistem Uzatma Hattı". [ölü/kırık bağlantı]
  8. ^ Özdemir, Mahmut. "BÜYÜKŞEHİR, DİKİMEVİ-NATOYOLU METRO HATTI İÇİN KOLLARI SIVADI". www.ankara.bel.tr. 26 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022. 
  9. ^ "Ankara'ya yeni metro müjdesi: Büyükşehir, Dikimevi-Natoyolu metro hattı için kolları sıvadı". Sözcü. 15 Mayıs 2020. 21 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2021. 
  10. ^ "İhale Detayı". EGO Genel Müdürlüğü. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022. 
  11. ^ "EGO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ - Dikimevi-Nato Yolu Raylı Sistemler Uzatma Hattının Uygulamaya Esas Kesin Proje Hizmetleri İşi İhalesi, Ankara Büyükşehir Belediyesi, 31 Ağustos 2020". 28 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "Metro İstanbul 7,4 km'lik Dikimevi-Natoyolu Hafif Raylı Sistemler projesi ihalesini kazandı". Twitter. 12 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022. 
  13. ^ "Ankara'nın metro projesi Metro İstanbul'dan…". www.metro.istanbul. 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022. 
  14. ^ "Ankara'nın yeni metrsounu İBB yapacak". Sözcü. 13 Ekim 2020. 16 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2021. 
  15. ^ "Başkent Mesaisi 17. Bölüm Konuğumuz Ego Genel Müdürü Nihat Alkaş". 20 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021. 
  16. ^ "Etüt Sondaj". Twitter. 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  17. ^ "Mansur Yavaş Habertürk TV'de!". Habertürk. 25 Ağustos 2021. 15 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2022. 
  18. ^ "A1 Hattı (Ankaray) Dikimevi- Natoyolu Raylı Sistem Uzatma Hattı Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu". A1 Hattı (Ankaray) Dikimevi- Natoyolu Raylı Sistem Uzatma Hattı Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Metro İstanbul A.Ş. [ölü/kırık bağlantı]
  19. ^ "T.C. ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ - KASIM AYI MECLİS TOPLANTISI 15. BİRLEŞİM 1. OTURUM, Bütçe Görüşmeleri, Belediye Başkanı'nın konu ile ilgili sunumu." 27 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  20. ^ "2023 Yılı Yatırım Programı - Sayfa 131" (PDF). 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Haziran 2023. 
  21. ^ "BAŞKENTTE 12 YIL SONRA METRO PROJESİ: DİKİMEVİ-MAMAK METRO PROJESİ'NDE İMZALAR ATILDI". EGO Genel Müdürlüğü. 24 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2023. 
  22. ^ "Dikimevi-Natoyolu Ankaray Hafif Raylı Sistem Hattı". EGO Genel Müdürlüğü. 1 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2024. 
  23. ^ "Mamak Metrosu için ihale tarihi belli oldu! Dikimevi - Natoyolu metrosu ne zaman açılacak?". Yurt Gazetesi. 13 Haziran 2024. 16 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2024. 
  24. ^ "Dikimevi-Natoyolu Metro hattı EKAP". 4 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  25. ^ "ABB'nin Dikimevi-Natoyolu Arası Raylı Sistem Uzatma Hattı Yapımı İhalesinin İptal Edilmesi Bekleniyor". www.yatirimlar.com. Erişim tarihi: 16 Haziran 2024. 
  26. ^ "Ankara Şehir İçi Yolcu Taşıma Ücretleri". EGO Genel Müdürlüğü. 9 Ocak 2023. 16 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2023. 

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Özellikleri itibarıyla metro hattı olan Ankaray'ı, Ankara Büyükşehir Belediyesi hafif raylı sistem olarak sınıflandırmaktadır.
  2. ^ İstasyon, Dikimevi-Natoyolu'nun ihalesinin içinde bulunup, A2 hattının açılmasıyla beraber sinyalizasyonda yenileneceğinden ötürü istasyonun 2028'de açılması planlanmaktadır.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Ankaray ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ankaray&oldid=34019067" sayfasından alınmıştır