Antik Çağ

Antik Çağ, antik tarih ya da İlk Çağ, insanlık tarihinin başlangıcından erken dönem Orta Çağ'a (geç antik çağ'a) kadar uzanan zaman dilimindeki belirgin kültürel ve siyasi olayları konu alır. Her ne kadar bitiş tarihi olan erken Orta Çağ büyük oranda göreceli olsa da, çoğu Batılı akademisyenler Batı Roma İmparatorluğu'nun 476'daki çöküşünü antik Avrupa tarihinin sonu olarak tanımlarlar. Antik tarih için kullanılan bir başka terim de antikitedir (antiquity). Yine de bu terim (antikite) daha çok Antik Yunan ve Antik Roma uygarlıklarını özel olarak tanımlamakta kullanılmaktadır.

Her biri belirli bir uygarlığı temsil eden ünlü Antik sanat eserleri. Soldan sağa: Ur Standardı (Sümer), Tutankhamun Maskesi (Mısır), Rahip Kral (Harappan), Milo Venüsü (Yunan), Eşlerin Lahdi (Etrüsk), Prima Portalı Augustus (Roma), Terracotta Ordusu'ndan bir asker (Çinli), Keiko Zırhlı Savaşçı (Japon) ve bir devasa kafa (Olmec)

Sümerce çivi yazısının keşfedilmiş en eski yazım türü olduğuna göre, kayıtlı tarihin süresi yaklaşık 5000 yıldır. Genetik delillere göre ise insanoğlunun ilk ortaya çıkışı yaklaşık 1,5 milyon yıl öncedir. Ayrıca, Homo sapiens'in Afrika'yı yaklaşık 60.000 yıl önce terk ettiğine dair gelişen bir düşünce ve deliller vardır.

Antik tarih, MÖ 3000 – MS 500 döneminde insanların yaşadığı tüm kıtaları kapsar. Üç çağ sistemi, eski tarihi Taş Devri, Bronz Devri ve Demir Devri olarak dönemlere ayırır ve kayıtlı tarihin genellikle Tunç Devri ile başladığı kabul edilir.^[1] Üç çağın başlangıcı ve bitişi dünyanın bölgelerine göre değişir. Birçok bölgede Tunç Çağı'nın genellikle MÖ 3000'den birkaç yüzyıl önce başladığı kabul edilirken,^[2] Demir Çağı'nın sonu bazı bölgelerde MÖ ilk binyılın başlarından diğerlerinde MS birinci binyılın sonlarına kadar değişir.

Antik Tarihin İncelenmesi

Antik tarihin incelenmesindeki en temel sorun, sadece bir kısmının kayıtlı ve belgelenmiş olması ve bu belgelenmiş kısmından sadece bir bölümünün günümüze ulaşabilmiş olmasıdır. Antik tarihin bitişinden çok sonraya kadar okuryazarlık herhangi bir kültüre yaygınlaşmamıştır, böylece tarihi yazma fırsatına sahip olmuş insan sayısı azdı. Yazılmış tarihler bile yaygınlaşmamış, dağılamamıştır, zira o dönemlerde matbaa makinesi olmadığı için bir eseri çoğaltmanın tek yolu el ile kopyasını çıkartmaktı. Antik Batı'nın okuryazarlık oranı en yüksek uygarlıklarından olan Roma İmparatorluğu'nun en ünlü ve önemli tarihçilerinden birçoğunun eserlerinin çoğu kayıptır. Örneğin, M.Ö. 1. yüzyılda yaşamış Romalı tarihçi Livy Roma'nın tarihini yazmış ve eserinin adını Ab Urbe Condite (Kentin Buluşundan) koymuştur. Eserin 142 cilt olduğu düşünülmektedir, bugüne sadece 35 cildi ulaşabilmiştir.

Tarihçilerin antik dünyaya dair bilgi edinmelerinin iki ana yolu vardır: arkeoloji ve birincil kaynakların incelenmesi.

Arkeoloji

Ana madde: Arkeoloji

Arkeoloji, geçmiş medeniyetlerden kalma eserleri bulmak, tarih ve sanat açısından incelemektir. Antik tarihin incelenmesinde, arkeologlar antik kentlerin kalıntılarında kazılar yaparak o dönemlerde insanların yaşayışlarına ve kurdukları uygarlığın özelliklerine dair ipuçları ararlar.

Birincil Kaynaklar

Antik dünya hakkında bilinenlerin çoğu, o dönemlerde yaşayan tarihçilerin çevreleri, geçmişleri ve dönemleri hakkında yazdıklarındandır. Her ne kadar yazarın bakış açısı ve önyargıları eserleri etkilemiş olsa da, onların ilk elden yaptıkları bu izah ve tasvirler antik geçmişi anlamak için büyük önem arz etmektedir.

Tanınmış antik yazarlardan bazıları:

Antik Tarihteki Bazı Önemli Uygarlıklar

Avrupa ve Akdeniz

Doğu Asya

Orta ve Güneybatı Asya

Sahra ve Alt-Sahra Afrikası

Amerika Uygarlıkları

Ayrıca bakınız

Kaynakça ve diğer okumalar

[1] Everyman His Own Historian, Carl Becker (1931) Speech delivered to the American Historical Association
Eyewitness Testimony, Elizbeth Loftus, Harvard, (1996)
Decoding Ancient History : A toolkit for the historian as detective, Carol G. Thomas, D.P. Wick, Prentice Hall. (1993)
Changes in the Roman Empire: Essays in the Ordinary, Ramsay Mac Mullen, Princeton (1993)
Greeks and the Irrational, E. R. Dodds, U of Calif Press (1964)
History of Magic and Experimental Science, Lynn Thorndike (1923)
Enemies of the Roman Order: Treason, Unrest & Alienation in the Empire, Ramsay Mac Mullen, Harvard (1966)
[2] Directory of Ancient Historians in the USA
The Idea of History, R.G. Collingwood (1946)
What is History?, E.H. Carr (Becker 1931, Loftus 1996, Mac Mullen 1990, Thorndike 1923, Mac Mullen 1966, Thomas & Wick 1993)
Project Livius. Articles on Ancient History 4 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

Dünya Tarihi 10 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Birçok makaleye sahip büyük bir veritabanı (İngilizce)

^ Kipfer, Barbara Ann (30 Nisan 2000). Encyclopedic Dictionary of Archaeology. New York: Springer Science & Business Media (2000 tarihinde yayınlandı). s. 564. ISBN 978-0-306-46158-3. 10 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2021. Three-Age system: The division of human prehistory into three successive stages - Stone Age, Bronze Age, and Iron Age - based on the main type of material used in tools of the period. [...] The Ages are only developmental stages, and some areas skipped one or more of the stages. At first entirely hypothetical, these divisions were later confirmed by archaeological observations.
^ Cline, Eric H. (2 Şubat 2021). 1177 B.C.: The Year Civilization Collapsed: Revised and Updated. Princeton University Press. s. xv. ISBN 978-0-691-20801-5. OCLC 1193069840. 28 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2022.

[1] Kipfer, Barbara Ann (30 Nisan 2000). Encyclopedic Dictionary of Archaeology. New York: Springer Science & Business Media (2000 tarihinde yayınlandı). s. 564. ISBN 978-0-306-46158-3. 10 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2021. Three-Age system: The division of human prehistory into three successive stages - Stone Age, Bronze Age, and Iron Age - based on the main type of material used in tools of the period. [...] The Ages are only developmental stages, and some areas skipped one or more of the stages. At first entirely hypothetical, these divisions were later confirmed by archaeological observations.

[Cline2021-2] Cline, Eric H. (2 Şubat 2021). 1177 B.C.: The Year Civilization Collapsed: Revised and Updated. Princeton University Press. s. xv. ISBN 978-0-691-20801-5. OCLC 1193069840. 28 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2022.

[1]

[2]