Wespazjan

Wespazjan

Titus Flavius Vespasianus

Cesarz rzymski
Okres	od 1 lipca 69 do 23 czerwca 79
Poprzednik	Witeliusz
Następca	Tytus Flawiusz
Dane biograficzne
Dynastia	Flawiusze
Data i miejsce urodzenia	17 listopada 9 Falacrinae
Data i miejsce śmierci	23 czerwca 79 Rzym
Ojciec	Tytus Flawiusz Sabinus
Żona	Domitilla Starsza
Dzieci	Tytus Flawiusz Domitilla Młodsza Domicjan
Moneta

Wespazjan (Titus Flavius Vespasianus, ur. 17 listopada 9, zm. 23 czerwca 79) – cesarz rzymski w latach 69–79. Początek jego panowania zakończył rok czterech cesarzy.

Życiorys

Wespazjan urodził się w Falacrinae. Był synem Tytusa Flawiusza Sabinusa (I) i Wespazji Polli oraz młodszym bratem Tytusa Flawiusza Sabinusa (II).

Odznaczył się w okresie podboju Brytanii (lata 40). Gdy w 66 roku n.e. w Judei wybuchło powstanie, został wyznaczony przez Nerona na głównodowodzącego. Powstanie zostało stłumione przez jego syna, Tytusa, który oblegał i zniszczył Jerozolimę. Ani Wespazjan, ani Tytus nie przyjęli tytułu Iudaicus prawdopodobnie dlatego, aby nie drażnić żydowskiej diaspory.

Okres rządów

Po wygaśnięciu – wraz ze śmiercią Nerona – dynastii julijsko-klaudyjskiej, nie brał udziału w sporach o sukcesję. Został jednak na początku lipca 69 roku wybrany na cesarza przez swoich legionistów w Aleksandrii oraz uznany przez senat pół roku później. Założyciel dynastii Flawiuszów. Z okazji intronizacji ogłosił – zdaniem Henrichsa – amnestię wobec oskarżonych o „obrazę majestatu”. Mianował Juliusza Agrykolę namiestnikiem Brytanii.

Wespazjan znany był z poczucia humoru, co też często wyrażał w krótkich sentencjach. Do swego syna Domicjana, który pod nieobecność władcy swobodnie reprezentował jego rządy, pisał w liście: Dziękuję ci, synu, że pozwalasz mi rządzić i jeszcze nie pozbawiłeś władzy. Zmarł przed zwycięską kampanią rzymską na Kaledonię. Przeczuwając, że jego koniec jest bliski, oznajmił jak zwykle żartem: Coś mi się zdaje, że staję się bogiem. Gdy już zbliżała się chwila śmierci, kazał się podnieść mówiąc: Cesarz Rzymian umiera stojąc .

Wyróżnił się jako reformator i reorganizator państwowości rzymskiej, umocnił granice cesarstwa. Nie terroryzował senatorów, a zdaniem Diona, do Senatu miał stosunek „właściwy”. Był więc w oczach starożytnych wzorem dla późniejszego władcy dynastii Sewerów, Septymiusza Sewera. Nakazał usunąć z Rzymu stoików. Pomysłodawca rzymskiego Koloseum. Jego żoną była Domitilla Starsza – mieli trójkę dzieci. Jego następcą był starszy syn Tytus (79-81), później władzę objął drugi jego syn – Domicjan, który został zamordowany 18 września 96. Po śmierci Domicjana nastąpił okres panowania tzw. pięciu dobrych cesarzy.

Zobacz też

• Flawiusze
• Dynastia julijsko-klaudyjska
• Pecunia non olet
• Cenzor rzymski

Bibliografia

• Cary M., Scullard H. H., Dzieje Rzymu. Od czasów najdawniejszych do Konstantyna. t. I, Warszawa 1992.
• Krawczuk A., Poczet cesarzowych Rzymu, Iskry, Warszawa 2006.
• Krawczuk A., Poczet cesarzy rzymskich, Iskry, Warszawa 2006.
• Swetoniusz, Żywoty cezarów, Wrocław: Ossolineum, 1987  (pol.).
• Tacyt, Dzieła t.I-II, Warszawa,1957, 2004.
• Władcy i wodzowie starożytności. Słownik, pod red. P. Iwaszkiewicz, W. Łoś, M. Stępień, Warszawa 1998.

Linki zewnętrzne

• De Imperatoribus Romanis