Przejdź do zawartości

Sadiq Khan

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sadiq Khan
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

8 października 1970
Londyn

Burmistrz Londynu
Okres

od 7 maja 2016

Przynależność polityczna

Partia Pracy

Poprzednik

Boris Johnson

Faksymile

Sadiq Aman Khan[1] (urdu ‏صادق امان خان‎; ur. 8 października 1970 w Londynie) – brytyjski polityk i prawnik pakistańskiego pochodzenia, burmistrz Londynu od 2016 i pierwszy w historii muzułmanin pełniący ten urząd, członek Izby Gmin z londyńskiej dzielnicy Tooting w trzech kolejnych kadencjach (2005, 2010, 2015). Członek brytyjskiej Partii Pracy. Ideowo znajduje się na umiarkowanym, socjaldemokratycznym skrzydle partii. 

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Dzieciństwo i młodość

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w szpitalu Świętego Jerzego w Tooting, w południowym Londynie jako piąte z ośmiorga dzieci (siedmiu synów i córka) w rodzinie pakistańskich imigrantów[2][3]. Jego dziadkowie przenieśli się z Indii do Pakistanu po podziale Indii w 1947, a krótko przed jego urodzinami jego rodzice przenieśli się do Wielkiej Brytanii. Jego zmarły ojciec, Amanullah Khan, pracował przez ponad 25 lat jako kierowca londyńskiego autobusu; jego matka, Sehrun, była szwaczką.

Wielokrotnie wspominał, że „mama i tata byli cały czas w pracy, więc jak tylko mogłem się o to ubiegać i ja zacząłem pracować. Rozwoziłem gazety, a czasami pracowałem na budowie”.”[2] Jego rodzina nadal wysyła pieniądze do krewnych w Pakistanie, „bo jesteśmy błogosławieni, mogąc być w Wielkiej Brytanii”.”[2]

Wraz z rodzeństwem dorastał w trzypokojowym mieszkaniu socjalnym na osiedlu imienia księcia Henry’ego[4] w Earlsfield. Skończył szkołę podstawową Fircroft i liceum Ernest Bevin. Zdał maturę z biologii i matematyki, mając nadzieję na karierę jako stomatolog. Jego nauczyciel polecił jednak mu studia prawnicze, podkreślając, że ma bardzo wysokie zdolności argumentacyjne. Ta sugestia, wraz z serialem LA Law, zainspirowały go do rozpoczęcia studiów prawniczych na Uniwersytecie Północnego Londynu[2]. Skończył studia prawnicze na University of North London, a następnie rozpoczął praktykę jako prawnik specjalizujący się w prawach człowieka.

Był profesorem wizytującym na Uniwersytecie Północnego Londynu, a także pełnił funkcję wiceprzewodniczącego grupy prawnej LAG. Przez trzy lata służył także jako przewodniczący grupy na rzecz praw obywatelskich Liberty.

Kariera prawnicza

[edytuj | edytuj kod]

Przed wyborem do Izby Gmin w 2005 praktykował jako adwokat.

Zdał egzamin prawniczy w The College of Law w Guildford. Od 1994 do 1997 pracował jako stażysta i aplikant, a od 1997 do 2005 był partnerem w firmie Christian Khan z Louise Christian[2][5].

Podczas swojej prawniczej kariery występował w sprawach przeciwko policji o nadużycie siły lub niewłaściwe wykorzystanie uprawnień policyjnych, a także dotyczących prawa pracy i dyskryminacji. Brał również udział w postępowaniach dot. przestępstw, m.in. będąc prawnikiem zaangażowanym w następujące sprawy:

  • Bubbins przeciwko Wielkiej Brytanii (orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka ws. zastrzelenia bezbronnego człowieka przez policję)[6]
  • Hsu i Thompson przeciwko Met Police (bezprawne zatrzymania/straty policyjne)[7]
  • Reeves przeciwko Met Police (obowiązek dbania o więźniów)[8]
  • Murray przeciwko CAB (dyskryminacja)[9]
  • Ahmed przeciwko Uniwersytetowi Oksfordzkiemu (dyskryminacja rasowa w stosunku do studenta)[10]
  • Dr Jadhav przeciwko sekretarzowi stanu ds. zdrowia (rasowa dyskryminacja w zatrudnieniu hinduskich lekarzy w służbie zdrowia)[11]
  • Ki Logan przeciwko Met Police (dyskryminacja rasowa)[12]
  • Supt Dizaei przeciwko Met Police (szkody wyrządzone przez policję, dyskryminacja)[13]
  • Śledztwo w sprawie śmierci Davida Rocky’ego Bennetta[14]
  • Farakhan przeciwko sekretarzowi spraw wewnętrznych (prawa człowieka)[15]
  • W lutym 2000 roku Khan reprezentował grupę kurdyjskich aktorów, którzy zostali aresztowani przez funkcjonariuszy stołecznej policji podczas próby sztuki Harolda Pintera Mountain Language, wygrywając dla nich £150,000 zadośćuczynienia za bezprawny areszt i spowodowane straty[16].
  • McDowell i Taylor przeciwko Met Police: Leroy McDowell i Wayne Taylor (napad i bezprawne pozbawienie wolności)[17]

Kariera polityczna

[edytuj | edytuj kod]

Radny dzielnicy

[edytuj | edytuj kod]

Od 1994 do 2006 reprezentował dzielnicę Tooting jako radny londyńskiej dzielnicy Wandsworth. Po rezygnacji z lokalnej polityki, otrzymał tytuł Honorowego Radnego w ramach uhonorowania swoich zasług dla lokalnej społeczności.

Członek parlamentu

[edytuj | edytuj kod]

W 2003 roku Partia Pracy w dzielnicy Tooting zdecydowała się otworzyć swój proces wyboru kandydata w wyborach parlamentarnych dla wszystkich zainteresowanych kandydatów. Urzędujący od 1974 roku Tom Cox zrezygnował z ubiegania się o reelekcję i ogłosił przejście na emeryturę. W procesie wyboru, Khan pokonał pięciu konkurentów i został oficjalnie nominowany jako kandydat tej partii w wyborach parlamentarnych w 2005 roku, w których uzyskał mandat posła. 

W 2005 został nagrodzony tytułem „debiutanta roku” przez konserwatywny tygodnik Spectator „za praktyczność i jasność, z jaką mówił o bardzo skomplikowanych sprawach islamskiego terroru”[18]. W sierpniu 2006 roku był w grupie posłów, którzy podpisali list otwarty do premiera Tony’ego Blaira, krytykując politykę zagraniczną Wielkiej Brytanii[19].

W wyborach w 2010 roku został ponownie wybrany jako deputowany z Tooting, pomimo utraty blisko 4% poparcia dla jego partii i zmniejszonej przewagi nad jego lokalnym kontrkandydatem. W kampanii na nowego lidera Partii Pracy Khan poparł Eda Milibanda, stając się szefem jego kampanii i doprowadzając do jego zwycięstwa[20]. W efekcie został uznany za wschodzącą gwiazdę Partii Pracy, a konserwatywny dziennik Daily Telegraph sklasyfikował go na 16. miejscu listy najbardziej wpływowych polityków lewicy.

W kwietniu 2010 okazało się, że Khan błędnie zgłosił wydatki dotyczące kosztów komunikacji z lokalnymi wyborcami. Polityk przyznał się do błędu, tłumacząc go „brakiem doświadczenia” i „ludzkim błędem” i przeprosił za naruszenie regulacji dot. zasad rozliczania wydatków brytyjskich posłów[21][22].

W wyborach parlamentarnych w 2015 roku został wybrany na trzecią kadencję jako poseł reprezentujący Tooting, pokonując swojego konserwatywnego przeciwnika 2842 głosami[1]. Był jednym z 36 posłów Partii Pracy, którzy poparli wniosek Jeremy’ego Corbyna o przyjęcie jego kandydatury w wyborach nowego lidera ugrupowania, ale wielokrotnie podkreślał, że zrobił to „tylko i wyłącznie, aby dopuścić do poszerzenia debaty o przyszłości partii” i przyznał, że na niego nie głosował.

Pozycja w rządzie

[edytuj | edytuj kod]
Khan w 2011 roku

Po przetasowaniach w rządzie premiera Gordona Browna w październiku 2008 roku, został ministrem ds. społeczności i mniejszości etnicznych, stając się drugim w historii muzułmaninem, który objął stanowisko w brytyjskim rządzie. Jego nominacja – jak każda inna na rządowe stanowisko – została poprzedzona kompleksowym procesem prowadzonym przez brytyjskie służby specjalne w celu przyznania certyfikatu bezpieczeństwa i dostępu do informacji tajnych.

Przemawiając w Izbie Gmin w styczniu 2009, skrytykował papieża Benedykta XVI za rehabilitację biskupa Richarda Williamsona po jego wypowiedziach o Holokauście.

W 2009 po powołaniu na stanowisko ministra transportu został pierwszym muzułmaninem w historii, który uczestniczył w posiedzeniach rządu. Jego informacja na Twitterze o nominacji na to stanowisko uznawana jest za pierwszą oficjalną nominację, o której poinformowano za pomocą tego medium społecznościowego.

W marcu 2010 publicznie oświadczył, iż drugi rok z rzędu nie planuje przyjęcia podwyżki za pracę jako minister i deputowany, twierdząc, że „w czasie, gdy wielu ludzi w Tooting i w całym kraju zmuszonych jest, aby zgodzić się na zamrożenie swoich płac, wydaje mi się to niewłaściwe.”[23] Przez pierwsze piętnaście miesięcy pracy w rządzie nie brał żadnego wynagrodzenia jako minister, tłumacząc, że zarobił wystarczająco dużo jako adwokat.

Gabinet cieni

[edytuj | edytuj kod]

Po porażce Partii Pracy wyborach parlamentarnych w 2010, pełniąca obowiązki szefa partii Harriet Harman nominowała go na ministra transportu w gabinecie cieni.

Po skutecznym poprowadzeniu kampanii Eda Milibanda na szefa Partii, Khan otrzymał nominację na stanowisko ministra sprawiedliwości w gabinecie cieni. W 2013 dołączył do niego funkcję ministra odpowiedzialnego za sprawy Londynu.

Jest regularnie wymieniany w gronie 100 najlepszych londyńskich polityków w rankingu dziennika London Evening Standard w ramach corocznej ankiety 1000 najbardziej wpływowych londyńczyków[24]. Jest również ambasadorem Mosaic Network[25], inicjatywy prowadzonej przez Króla Karola.

Kandydatura na stanowisko burmistrza Londynu

[edytuj | edytuj kod]

W 2013 wielokrotnie wspominał podczas ważnych spotkań publicznych i w prasie możliwość ubiegania się o stanowisko burmistrza Londynu w wyborach w 2016.

W maju 2015 potwierdził wolę starania się o nominację na kandydata Partii Pracy. We wrześniu 2015 wygrał wewnętrzne wybory, pokonując byłą minister Tessę Jowell[26].

W listopadzie 2015 złożył obietnicę zamrożenia cen biletów na komunikację miejską na okres czterech lat w przypadku wyboru na burmistrza[27].

Burmistrz Londynu

[edytuj | edytuj kod]

6 maja 2016 wygrał wybory na burmistrza Londynu, pokonując Zaca Goldsmitha z Partii Konserwatywnej[28] w drugiej turze głosowania stosunkiem 56,8 proc. do 43,2 proc. Urząd objął 7 maja.

Z ponad 1,31 mln głosów, został politykiem z najwyższym osobistym mandatem demokratycznym w historii Wielkiej Brytanii, pokonując rekord wcześniejszego burmistrza brytyjskiej stolicy Borisa Johnsona, który w 2008 dostał 1,17 mln głosów.

W 2016 roku Khan rozszerzył zakres karty Oyster również na autobusy[29]. Doprowadził on do zmniejszenia użycia gotówki w komunikacji miejskiej wprowadzając ułatwienia w formie zwiększonej dostępności terminali do kart debetowych i kredytowych[29]. Sadiq Khan ogłosił plan uczynienia Londynu najbardziej ekologicznym miastem na świecie, inwestując w ścieżki dla pieszych oraz infrastrukturę rowerową[30] W 2019 roku powstało ULEZ (Ultra Low Emission Zone), które jest programem opodatkowania pojazdów o wysokim stopniu zanieczyszczenia[31]. W lipcu 2019 roku Sadiq ogłosił Londyn pierwszym na świecie "Parkiem Miastem", powołując się na niespotykanie wysoką ilość terenów zielonych w mieście[32].

Poglądy polityczne

[edytuj | edytuj kod]

W artykule dla Spectatora, publicysta Nick Cohen opisał Khana jako centrolewicowego socjaldemokratę[33], podczas gdy dziennikarz Amol Radjan nazwał go „czołowym politykiem socjaldemokratycznego skrzydła” Partii Pracy[34].

W 2013 twierdził, że po poparciu ustawy legalizującej śluby homoseksualne otrzymał groźby śmierci. Brytyjskie media donosiły, że imam z meczetu w Bradford wydał na niego fatwę, w której wykluczył go z grona muzułmanów. Po informacjach o zagrożeniu, policja zasugerowała mu podjęcie szczególnych środków ostrożności w celu zachowania bezpieczeństwa.

Nagrody i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

W styczniu 2013 i 2015 był nominowany do nagrody „Polityka Roku” w plebiscycie brytyjskich muzułmanów. Wygrał tę nagrodę w lutym 2016[35].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Jest praktykującym muzułmaninem[36]. Żoną Khana jest od 1994 Saadiya Ahmed, prawnik. Para ma dwie córki: Anisah (ur. 1999) i Ammarah (ur. 2001)[2]. Polityk jest kibicem drużyny piłkarskiej Liverpool FC i Surrey Country Cricket Club w krykieta.

Był również przewodniczącym Fabian Society[37], później pozostając członkiem komitetu wykonawczego. W 2009 zdobył nagrodę im. Jenny Jeger za najlepszą publikację informacyjną „Uczciwe traktowanie, a nie sprzyjanie: jak nawiązać relację z brytyjskimi muzułmanami”. Był również jednym z redaktorów zbioru esejów „Nasz Londyn: stolica po 2015 roku”.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b „Tooting Constituency – Parliamentary election results May 2015 – Wandsworth Council”. wandsworth.gov.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-19)]..
  2. a b c d e f Eaton, George.
  3. Rowena Mason and Simon Hattenstone (31 May 2015).
  4. ‘That’s the great thing about London: someone from my background [online], Evening Standard, 23 lutego 2015 [dostęp 2019-06-20] (ang.).
  5. Imran Khan and Partners Solicitors.
  6. Martin, Neil (24 February 2006).
  7. Magrath, Paul (28 February 1997).
  8. Law Lords Department.
  9. „Latest British Employment Law News”. emplaw.co.uk.
  10. „Latest British Employment Law News”. emplaw.co.uk.
  11. „Jadhav v Secretary of State for Health”. homepage.ntlworld.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]..
  12. „Black officer's 'six figure sum' payout”.
  13. Ali Dizaei
  14. „David 'Rocky' Bennett Inquiry Report.. [dostęp 2016-05-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-11)].
  15. „Farrakhan UK ban overturned”.
  16. Verkaik, Robert (2 February 2000). „£150,000 for police raid on Kurdish Pinter play”.
  17. „Analysis: Officers' fear of being branded racist has done little to reduce bias over suspects”.
  18. „Parliamentarian of the Year”. spectator.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-16)]..
  19. „Minister criticises Muslim letter”.
  20. Harding, Eleanor (15 May 2010).
  21. Brown, David (16 March 2010).
  22. „Minister repays £2,500 expenses”.
  23. „Minister: All MPs should give up their £1,000 pay rise”.
  24. „London's 1000 most influential people 2010: Politics”.
  25. Ambassadors – Mosaic [online], mosaicnetwork.co.uk [dostęp 2017-11-20] (ang.).
  26. Wintour, Patrick.
  27. „Sadiq Khan pledges four-year freeze of all fares if elected Mayor”.
  28. news.sky.com: Labour's Khan Wins London Mayoral Election. Sky News, 2016-05-06. [dostęp 2016-05-07]. (ang.).
  29. a b Is Sadiq Khan’s hopper fare encouraging Londoners onto the buses? | CityMetric [online], citymetric.com [dostęp 2019-09-15].
  30. Mayor sets out bold strategy to make London the greenest global city | London City Hall [online], london.gov.uk [dostęp 2024-04-25] (ang.).
  31. World’s first 24 hour Ultra Low Emission Zone starts in London | London City Hall [online], london.gov.uk [dostęp 2024-04-25] (ang.).
  32. Why Greater London should be made into an urban national park | Public Leaders Network | The Guardian [online], theguardian.com [dostęp 2019-09-15] (ang.).
  33. Nick Cohen (10 February 2016).
  34. Amol Rajan (15 September 2015).
  35. „British Muslim Awards 2016”. asianworldnews.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-21)]..
  36. 'This is our moment': Tooting Muslims laud Sadiq Khan victory
  37. „Executive Committee – The Fabian Society – where the British left thinks”. fabians.org.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-17)]..

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]