Ralph Fiennes

Ralph Fiennes
	; Ralph Fiennes (2018)
Imię i nazwisko	Ralph Nathaniel Twisleton-Wykeham-Fiennes
Data i miejsce urodzenia	22 grudnia 1962 ; Ipswich
Zawód	aktor, reżyser
Współmałżonek	Alex Kingston (1993–1997; rozwód)
Lata aktywności	od 1990
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Ralph Fiennes (wym. reɪf ˈfaɪnz), właśc. Ralph Nathaniel Twisleton-Wykeham-Fiennes^[1]^[2] (ur. 22 grudnia 1962 w Ipswich, Suffolk) – angielski aktor i reżyser.

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Ipswich^[3] w katolickiej rodzinie jako najstarszy z sześciorga dzieci Marka Twisletona-Wykehama-Fiennesa (ur. 11 listopada 1933, zm. 30 grudnia 2004), fotografa i ilustratora^[4], i Jennifer Anne Mary Alleyne Lash (ur. 27 lutego 1938, zm. 28 grudnia 1993), pejzażystki i pisarki publikującej swoje książki pod pseudonimem Jini Fiennes^[5]^[6]. Jego siostra Martha (ur. 5 lutego 1965) została reżyserką teatralną, a w 1999 zadebiutowała na dużym ekranie realizując z Ralphem Oniegina. Muzykę do filmu skomponował ich brat Magnus Hubert (ur. 1965). Druga siostra, Sophia Victoria (ur. 1967), została producentką, a najmłodszy brat, Joseph (ur. 27 maja 1970 z bratem bliźniakiem Jacobem Markiem, który został leśniczym) także został aktorem. Ma także przybranego brata Michaela „Micka” Emery (ur. 31 grudnia 1952), z zawodu archeologa. Jest kuzynem brytyjskiego badacza Sir Ranulpha Fiennesa, a także wujkiem aktora Hero Fiennes Tiffina. Jest również w ósmym pokoleniu kuzynem króla Karola^[7]^[8].

Zamiłowanie do sztuki wyniósł z domu. Uczęszczał do szkoły dla chłopców Bishop Wordsworth^[9]. Zamierzał zostać malarzem i rozpoczął naukę w Chelsea College of Art & Design^[9]. Po roku przeniósł się do Royal Academy of Dramatic Art^[9].

Kariera

W 1985 trafił do zespołu Regents Park Theatre, z którym występował przez kolejne dwa lata. Od roku 1987 grał z Royal National Theatre, a w 1988 został członkiem elitarnej grupy teatralnej Royal Shakespeare Company. W ciągu trzech lat zagrał m.in. Romea, Henryka VI, Troilusa w romansie Troilus i Kresyda, Klaudia w Wiele hałasu o nic i Edmunda w Królu Lirze. W 1995 występując na Broadwayu odebrał nagrodę teatralną Tony Award za tytułową rolę tytułowego duńskiego księcia w Hamlecie Szekspira w reżyserii Jonathana Kenta z Almeida Theatre Company^[10].

W 1990 dostał pierwszą rolę T.E. Lawrence'a, awanturnika i poszukiwacza przygód w dramacie telewizyjnym Niebezpieczny człowiek – Lawrence po Arabii (A Dangerous Man: Lawrence After Arabia), a rok później pojawił się w miniserialu Główny podejrzany (Prime Suspect, 1991). Rola Heathcliffa, pełnego sprzeczności, porywczego buntownika o wrażliwości romantyka w melodramacie Wichrowe Wzgórza (Wuthering Heights, 1992) z Juliette Binoche sprawiła, że Steven Spielberg zaangażował go do biograficznego dramatu wojennego Lista Schindlera (Schindler's List, 1993), gdzie zagrał autentyczną postać sadysty-oficera SS Amona Götha, okrutnego i bezdusznego nazistowskiego komendanta obozu koncentracyjnego w Płaszowie, który dla zabawy strzela do ludzi^[11]. Za tę rolę otrzymał nominację do Oscara i Złotego Globu oraz nagrodę nowojorskich, chicagowskich, bostońskich i londyńskich krytyków filmowych i Brytyjskiej Akademii Filmowej BAFTA^[12].

W obsypanym nagrodami melodramacie wojennym Angielski pacjent (The English Patient, 1996) zagrał nominowaną do Oscara i Złotego Globu rolę ciężko rannego pilota László Almásy. W dramacie Kropla słońca (Sunshine, 1999) zagrał aż trzy postacie wcielając się w rolę dziadka, ojca i wnuka.

Był na okładkach magazynów takich jak „GQ”, „Entertainment Weekly”, „Esquire”, „Film” i „Variety”^[13]. Nie przerywając pracy w londyńskim teatrze z klasycznym szekspirowskim repertuarem, grał w filmach fantastycznonaukowych, dreszczowcach i komediach romantycznych. Specjalizuje się w rolach rozdartych wewnętrznie, tajemniczych bohaterów miotanych skrajnymi namiętnościami.

Zajmuje się także dubbingiem. W 1998 użyczył głosu Ramzesowi w biblijnym filmie animowanym Książę Egiptu (The Prince of Egypt).

Został ambasadorem dobrej woli UNICEF.

Życie prywatne

We wrześniu 1993 poślubił aktorkę Alex Kingston. W 1995, podczas realizacji spektaklu Hamlet poznał aktorkę Francescę Annis, dla której rozwiódł się z żoną 28 października 1997^[14]. Od 7 lutego 2006 para pozostaje jednak w separacji^[15].

Filmografia

Obsada

Filmy fabularne

1990: Niebezpieczny człowiek: Lawrence po Arabii (A Dangerous Man: Lawrence After Arabia) – Thomas Edward Lawrence
1992: Wichrowe Wzgórza (Wuthering Heights) – Heathcliff
1993: Dzieciątko z Mâcon (The Baby of Mâcon) – syn biskupa
1993: Lista Schindlera (Schindler's List) – Amon Göth
1993: Kormoran (The Cormorant) – John Talbot
1994: Quiz Show – Charles Van Doren
1995: Dziwne dni (Strange Days) – Lenny Nero
1996: Angielski pacjent (The English Patient) – László Almásy
1997: Oskar i Lucinda (Oscar and Lucinda) – Oscar Hopkins, prawnuk Oscara
1998: Książę Egiptu (The Prince of Egypt) – Ramzes II (głos)
1998: Rewolwer i melonik (The Avengers) – John Steed
1999: Oniegin (Onegin) – Eugeniusz Onegin
1999: Kropla słońca (Sunshine) – Ignatz, Ivan, Adam Sonnenschein
1999: Koniec romansu (The End of the Affair) – Maurice Bendrix
2000: How Proust Can Change Your Life – Marcel Proust
2000: Spotkanie z Jezusem (The Miracle Maker) – Jezus Chrystus (głos)
2002: Pająk (Spider) – Dennis 'Pająk' Cleg
2002: Podwójny blef (The Good Thief) – Tony Angel
2002: Reflections of Evil – Amon Göth (głos)
2002: Czerwony smok (Red Dragon) – Francis Dolarhyde
2002: Pokojówka na Manhattanie (Maid in Manhattan) – Christopher Marshall
2005: Chromofobia (Chromophobia) – Stephen Tulloch
2005: Harry Potter i Czara Ognia (Harry Potter and the Goblet of Fire) – Lord Voldemort
2005: Miłego dnia? (Chumscrubber) – burmistrz Michael Ebbs
2005: Biała hrabina (White Countess) – Todd Jackson
2005: Wallace i Gromit: Klątwa królika (Wallace & Gromit in The Curse of the Were-Rabbit) – Victor Quatermaine (głos)
2005: Wierny ogrodnik (The Constant Gardener) – Justin Quayle
2006: Rewolta (Land of the Blind) – Joe
2007: Harry Potter i Zakon Feniksa (Harry Potter and the Order of the Phoenix) – Lord Voldemort
2007: Bernard i Doris (Bernard and Doris) – Bernard
2008: The Hurt Locker. W pułapce wojny – dowódca najemników
2008: Najpierw strzelaj, potem zwiedzaj (In Bruges) – Harry
2008: Lektor (The Reader) – Michael Berg
2008: Księżna (The Duchess) – Książę William Devonshire
2010: Harry Potter i Insygnia Śmierci. Część I (Harry Potter and the Deathly Hallows: Part I) – Lord Voldemort
2010: Starcie tytanów (Clash of the Titans) – Hades
2010: Niania i wielkie bum (Nanny McPhee and the Big Bang) – Lord Gray
2011: Koriolan (Coriolanus) – Caius Martius (Coriolanus)
2011: Harry Potter i Insygnia Śmierci. Część II (Harry Potter and the Deathly Hallows: Part II) – Lord Voldemort
2012: Gniew tytanów (Wrath of the Titans) – Hades
2012: Skyfall – Gareth Mallory (M)
2013: Kobieta w ukryciu (The Invisible Woman) – Karol Dickens
2014: Grand Budapest Hotel – Pan Gustave H.
2015: Spectre – M
2016: Ave, Cezar! – Laurence Laurentz
2021: Nie czas umierać – M
2021: Wykopaliska (The Dig) – Basil Brown
2021: King’s Man: Pierwsza misja (The King’s Man) – Książę Oxfordu
2022: Menu (The Menu) – szef kuchni Slowik
2024: Konklawe – kardynał Thomas Lawrence

Seriale TV

1991: Główny podejrzany (Prime Suspect) – Michael
1992: Great Performances – T. E. Lawrence
1993: Screen Two – John Talbot
1996: The Great War and the Shaping of the 20th Century – Wilfred Owen (głos)
2011–2014: Rev. jako Diecezja londyńska

Reżyser

2011: Koriolan (Coriolanus)

Nagrody

Rok	Nagroda	Kategoria	Tytuł
1993	Nagroda nowojorskich krytyków (NYFCC)	Najlepsza rola drugoplanowa^[16]	Lista Schindlera (1993)
1994	Nagroda Brytyjskiej Akademii Filmowej (BAFTA)	Najlepsza rola drugoplanowa^[16]	Lista Schindlera (1993)
1995	Tony Award	Hamlet
1999	Europejska Nagroda Filmowa	Najlepszy aktor	Kropla słońca (1999)
2001	Nagroda im. Williama Shakespeare’a Teatru Szekspirowskiego w Waszyngtonie	–	–
2005	Nagroda im. Krzysztofa Kieślowskiego	Całokształt pracy aktorskiej	–
2007	Nagroda Spike’s TV Scream Awards	Najstraszniejsza postać filmowa	(Lord Voldemort, Harry Potter)
2018	Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Tokio	Nagroda za najlepszy wkład artystyczny	–
2018	Europejska Nagroda Filmowa	Wybitne europejskie osiągnięcie w światowym kinie	–

Przypisy

↑ Ralph Fiennes. Listal. [dostęp 2016-01-16]. (ang.).
↑ Personalidade: Ralph Fiennes (Reino Unido). InterFilmes.com. [dostęp 2016-01-16]. (port.).
↑ Ralph Fiennes. Rotten Tomatoes. [dostęp 2022-05-30]. (ang.).
↑ Ralph Fiennes Biography (1962-). Film Reference. [dostęp 2016-05-13]. (ang.).
↑ Anthony Sampson: Obituary: Jini Fiennes. „The Independent”, 1993-12-31. [dostęp 2016-01-16]. (ang.).
↑ Ralph Fiennes What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2020-05-30]. (ang.).
↑ Cara McGoogan: The Crown: Olivia Colman is taking over as the Queen - but who could play Prince Philip?. „The Daily Telegraph”, 2017-10-27. [dostęp 2017-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-01)]. (ang.).
↑ Elise Taylor: 8 Celebrities You Didn’t Know Were Related to Royalty. „Vogue”, 2017-08-29. [dostęp 2017-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-01)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Ralph Fiennes Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2022-05-30]. (ang.).
↑ Ralph Fiennes. Internet Broadway Database. [dostęp 2022-05-30]. (ang.).
↑ Rebecca Flint Marx: Ralph Fiennes Biography. AllMovie. [dostęp 2022-05-30]. (ang.).
↑ Ralph Fiennes Awards. AllMovie. [dostęp 2022-05-30]. (ang.).
↑ Ralph Fiennes Magazines. FamousFix. [dostęp 2021-12-12]. (ang.).
↑ Ralph Fiennes Relationships. FamousFix. [dostęp 2022-05-30]. (ang.).
↑ Richard Simpson (2006-10-08): Fiennes steps out with new love he wooed with naked yoga. „Daily Mail”. [dostęp 2019-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-01)]. (ang.).
↑ ^a ^b Ralph Fiennes Awards. FamousFix. [dostęp 2022-05-30]. (ang.).

Bibliografia

Ralph Fiennes w bazie IMDb (ang.)
Ralph Fiennes w bazie Filmweb
Ralph Fiennes w bazie Notable Names Database (ang.)

[1] Ralph Fiennes. Listal. [dostęp 2016-01-16]. (ang.).

[2] Personalidade: Ralph Fiennes (Reino Unido). InterFilmes.com. [dostęp 2016-01-16]. (port.).

[rt-3] Ralph Fiennes. Rotten Tomatoes. [dostęp 2022-05-30]. (ang.).

[4] Ralph Fiennes Biography (1962-). Film Reference. [dostęp 2016-05-13]. (ang.).

[5] Anthony Sampson: Obituary: Jini Fiennes. „The Independent”, 1993-12-31. [dostęp 2016-01-16]. (ang.).

[ethnicelebs-6] Ralph Fiennes What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2020-05-30]. (ang.).

[7] Cara McGoogan: The Crown: Olivia Colman is taking over as the Queen - but who could play Prince Philip?. „The Daily Telegraph”, 2017-10-27. [dostęp 2017-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-01)]. (ang.).

[8] Elise Taylor: 8 Celebrities You Didn’t Know Were Related to Royalty. „Vogue”, 2017-08-29. [dostęp 2017-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-01)]. (ang.).

[fanpix.famousfix-9] Ralph Fiennes Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2022-05-30]. (ang.).

[10] Ralph Fiennes. Internet Broadway Database. [dostęp 2022-05-30]. (ang.).

[allmovie-11] Rebecca Flint Marx: Ralph Fiennes Biography. AllMovie. [dostęp 2022-05-30]. (ang.).

[award-12] Ralph Fiennes Awards. AllMovie. [dostęp 2022-05-30]. (ang.).

[13] Ralph Fiennes Magazines. FamousFix. [dostęp 2021-12-12]. (ang.).

[dating-14] Ralph Fiennes Relationships. FamousFix. [dostęp 2022-05-30]. (ang.).

[15] Richard Simpson (2006-10-08): Fiennes steps out with new love he wooed with naked yoga. „Daily Mail”. [dostęp 2019-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-01)]. (ang.).

[awards-16] Ralph Fiennes Awards. FamousFix. [dostęp 2022-05-30]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

1988-1999	Max von Sydow (1988) Philippe Noiret (1989) Kenneth Branagh (1990) Michel Bouquet (1991) Matti Pellonpää (1992) Daniel Auteuil (1993) Ian McKellen (1996) Bob Hoskins (1997) Roberto Benigni (1998) Ralph Fiennes (1999)
2000-2019	Sergi López (2000) Ben Kingsley (2001) Sergio Castellitto (2002) Daniel Brühl (2003) Javier Bardem (2004) Daniel Auteuil (2005) Ulrich Mühe (2006) Sason Gabbaj (2007) Toni Servillo (2008) Tahar Rahim (2009) Ewan McGregor (2010) Colin Firth (2011) Jean-Louis Trintignant (2012) Toni Servillo (2013) Timothy Spall (2014) Michael Caine (2015) Peter Simonischek (2016) Claes Bang (2017) Marcello Fonte (2018) Antonio Banderas (2019)
2020-	Mads Mikkelsen (2020) Anthony Hopkins (2021) Zlatko Burić (2022) Mads Mikkelsen (2023)

1968–1979	Ian Holm (1968) Laurence Olivier (1969) Colin Welland (1970) Edward Fox (1971) Ben Johnson (1972) Arthur Lowe (1973) John Gielgud (1974) Fred Astaire (1975) Brad Dourif (1976) Edward Fox (1977) John Hurt (1978) Robert Duvall (1979)
1980–1989	Ian Holm (1981) Jack Nicholson (1982) Denholm Elliott (1983) Denholm Elliott (1984) Denholm Elliott (1985) Ray McAnally (1986) Daniel Auteuil (1987) Michael Palin (1988) Ray McAnally (1989)
1990–1999	Salvatore Cascio (1990) Alan Rickman (1991) Gene Hackman (1992) Ralph Fiennes (1993) Samuel L. Jackson (1994) Tim Roth (1995) Paul Scofield (1996) Tom Wilkinson (1997) Geoffrey Rush (1998) Jude Law (1999)
2000–2009	Benicio del Toro (2000) Jim Broadbent (2001) Christopher Walken (2002) Bill Nighy (2003) Clive Owen (2004) Jake Gyllenhaal (2005) Alan Arkin (2006) Javier Bardem (2007) Heath Ledger (2008) Christoph Waltz (2009)
2010–2019	Geoffrey Rush (2010) Christopher Plummer (2011) Christoph Waltz (2012) Barkhad Abdi (2013) J.K. Simmons (2014) Mark Rylance (2015) Dev Patel (2016) Sam Rockwell (2017) Mahershala Ali (2018) Brad Pitt (2019)
2020–2029	Daniel Kaluuya (2020) Troy Kotsur (2021) Barry Keoghan (2022) Robert Downey Jr. (2023)