Michael Curtiz

Michael Curtiz
	; Michael Curtiz (1928)
Prawdziwe imię i nazwisko	Manó Kertész Kaminer
Data i miejsce urodzenia	24 grudnia 1886 ; Budapeszt
Data i miejsce śmierci	10 kwietnia 1962 ; Los Angeles
Zawód	reżyser filmowy
Współmałżonek	• Lucy Doraine; (1918–1923; rozwód); • Bess Meredyth; (1929–1962; jego śmierć)
Lata aktywności	1912–1961
	Multimedia w Wikimedia Commons

Michael Curtiz (właśc. Manó Kertész Kaminer; ur. 24 grudnia 1886 w Budapeszcie, zm. 10 kwietnia 1962 w Los Angeles) – węgiersko-amerykański reżyser filmowy, laureat Oscara w kategorii dla najlepszego reżysera za film Casablanca (1942).

Życiorys

Jego ojciec był architektem, a matka śpiewaczką operową. W wieku 17 lat uciekł z domu, aby dołączyć do trupy cyrkowej. W 1906 uzyskał dyplom w Szkole Sztuki Dramatycznej w Budapeszcie. Następnie pracował w Teatrze Węgierskim, a potem zaczął reżyserować sztuki teatralne i filmy.

W 1912 nakręcił swój pierwszy film Ostatni Cygan – pierwszy długometrażowy film zrealizowany na Węgrzech.

Twierdził, że wziął udział w olimpiadzie w Sztokholmie w 1912 jako reprezentant Węgier ale nigdy nie zostało to potwierdzone. Rok później wyjechał na studia do Danii, aby doskonalić swój warsztat artystyczny nie tylko na zajęciach teoretycznych, ale również pracując jako asystent reżysera i aktor w wytwórni „Nordisk”. Po powrocie na Węgry w 1914, służył w austriacko-węgierskiej piechocie.

W sumie na Węgrzech Kaminer zrealizował 38 filmów i uważany jest za jednego z najwybitniejszych i najbardziej wykształconych twórców węgierskiego kina niemego. Nakręcił 8-minutowy komunistyczny film propagandowy Jön az öcsém (Przybywa mój młodszy brat) pokazywany podczas rewolucji.

W 1919 artysta przeniósł się do Austrii, a później do Niemiec. W 1926, z dorobkiem liczącym 60 filmów nakręconych w różnych krajach Europy, Curtiz przeprowadził się do USA, gdzie stał się czołowym reżyserem wytwórni Warner Bros.

W latach 30. i 40. XX wieku stworzył swoje najwybitniejsze filmy, takie jak m.in. Kapitan Blood (1935), Szarża lekkiej brygady (1936), Przygody Robin Hooda (1938), Aniołowie o brudnych twarzach (1938), Prywatne życie Elżbiety i Essexa (1939), Morski jastrząb (1940), Yankee Doodle Dandy (1942), Mildred Pierce (1945). Jego najwybitniejszym osiągnięciem i zarazem jednym z najsłynniejszych filmów w historii kina okazała się jednak Casablanca (1942), która przyniosła mu Oscara dla najlepszego reżysera. W czasie II wojny światowej nakręcił propagandowy film Misja w Moskwie (1943).

Pod koniec swojej kariery wyreżyserował film Król Kreol (1958) z Elvisem Presleyem. Jego ostatnim filmem, nakręconym na rok przed śmiercią, był W kraju Komanczów (1961) z Johnem Wayne’em w roli głównej.

Wybrana filmografia

Curtiz i Lil Dagover na planie filmu (1932)

Edward G. Robinson i Curtiz na planie filmu *Kid Galahad* (1937)

W trakcie swej trwającej pół wieku kariery, wyreżyserował łącznie 177 produkcji krótko- i pełnometrażowych^[1]:

1926: Trzeci stopień
1928: Arka Noego
1931: Bóg dał za dużo kobiet
1932: Doctor X
1932: Sing Sing
1933: Gabinet figur woskowych
1937: Czarny legion
1937: Fordanserki
1937: Kid Galahad
1938: Aniołowie o brudnych twarzach
1938: Cztery córki
1939: Cztery żony
1940: Złoto dla Południa
1941: Wilk morski
1941: Załoga bombowca
1942: Yankee Doodle Dandy
1942: Casablanca
1943: Misja do Moskwy
1943: To jest armia
1944: Droga do Marsylii
1945: Roughly Speaking
1945: Mildred Pierce
1946: Dzień i noc
1947: Życie z ojcem
1947: Morderca poza podejrzeniem
1948: Romans na pełnym morzu
1949: Godzina marzeń
1949: Flamingo Road
1949: Żona dla marynarza
1950: Młody człowiek z trąbką
1951: Force of Arms
1951: Zobaczę cię we śnie
1952: Historia Willa Rogersa
1952: The Jazz Singer
1953: Trouble Along the Way
1954: The Boy from Oklahoma
1954: Egipcjanin Sinuhe
1954: Białe Boże Narodzenie
1955: Nie jesteśmy aniołami
1956: The Scarlet Hour
1956: The Vagabond King
1956: The Best Things in Life Are Free
1957: Historia Helen Morgan
1958: The Proud Rebel
1958: Król Kreol
1959: Człowiek, którego zwano katem
1959: Człowiek w potrzasku
1960: Powiew skandalu
1960: Przygody Hucka
1961: Franciszek z Asyżu
1961: W kraju Komanczów

Przypisy

↑ Michael Curtiz. IMDb. [dostęp 2021-11-19]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Michael Curtiz w bazie IMDb (ang.)
Michael Curtiz w bazie Filmweb

[1] Michael Curtiz. IMDb. [dostęp 2021-11-19]. (ang.).

[1]

1910–1919	Dziś i jutro (1912) Ostatni Cygan (1913) Rablélek (1913) Mój mąż się żeni (1913) Tolonc (1914) Kölcsönkért csecsemök (1914) Az Éjszaka rabjai (1914) Bánk Bán (1914) Kopacz złota (1914) Akit ketten szeretnek (1915) Makkhetes (1916) Magyar föld ereje (1916) Karthausi (1916) Czarna tęcza (1916) Wilk (1916) Lekarz (1916) Pan doktor (1916) Mistrz Zoard (1917) Vörös Sámson (1917) Utolsó hajnal (1917) Tavasz a télben (1917) Senki fia (1917) A Kuruzsló (1917) Historia Penny (1917) Halálcsengö (1917) Föld embere (1917) Az Ezredes (1917) A Béke útja (1917) Árendás zsidó (1917) A Víg özvegy (1918) Varázskeringö (1918) A Skorpió I. (1918) Diabeł (1918) Lulu (1918) Lu, a kokott (1918) Júdás (1918) Brzydki chłopiec (1918) 99-es számú bérkocsi (1918) Pani z kwiatami (1918) Alraune (1919) Liliom (1919) Die Dame mit dem schwarzen Handschuh (1919)
1920–1929	Boccaccio (1920) Gwiazda z Damaszku (1920) Die Gottesgeisel (1920) Miss Tutti Frutti (1920) Szatańskie wspomnienia (1921) Spowiedź Dorothy (1921) Labirynt horroru (1921) Sodoma i Gomora (1922) Młody Medardus (1923) Lawina (1923) Szarlatan (1923) Śmiercionośna gra (1924) General Babka (1924) Harun al Raschid (1924) Królowa niewolników (1924) Das Spielzeug von Paris (1925) Dorożka nr 13 (1926) Droga do szczęśliwości (1926) Trzeci stopień (1926) Milionowy zakład (1927) Desired Woman (1927) Good Time Charley (1927) Tenderloin (1928) Arka Noego (1928) Glad Rag Doll (1929) Madonna of Avenue A (1929) Gamblers (1929) Hearts in Exile (1929)
1930–1939	Mammy (1930) Pod teksańskim księżycem (1930) Matrimonial Bed (1930) Bright Lights (1930) Soldier's Plaything (1930) Koniec rzeki (1930) Bóg dał za dużo kobiet (1931) Woman from Monte Carlo (1932) Dziwna miłość Molly Louvain (1932) Doctor X (1932) Domek na plantacji bawełny (1932) Sing-Sing (1932) Gabinet figur woskowych (1933) Żona dwóch mężów (1933) Prywatny detektyw 62 (1933) Żegnaj ponownie (1933) The Kennel Murder Case (1933) Female (1933) Mandalay (1934) Jimmy the Gent (1934) Klucz (1934) Brytyjski agent (1934) The Case of the Curious Bride (1935) Czarna furia (1935) Front Page Woman (1935) Little Big Shot (1935) Kapitan Blood (1935) Zemsta Johna Ellmana (1936) Szarża lekkiej brygady (1936) Stolen Holiday (1937) Mountain Justice (1937) Kid Galahad (1937) Bohater naszych czasów (1937) Złoto jest tam, gdzie go szukasz (1938) Przygody Robin Hooda (1938) Awanturnik (1938) Cztery córki (1938) Aniołowie o brudnych twarzach (1938) Dodge City (1939) Daughters Courageous (1939) Prywatne życie Elżbiety i Essexa (1939) Cztery żony (1939)
1940–1949	Złoto dla Południa (1940) Morski jastrząb (1940) Szlak do Santa Fe (1940) Załoga bombowca (1941) Wilk morski (1941) Captains of the Clouds (1942) Yankee Doodle Dandy (1942) Casablanca (1942) Misja do Moskwy (1943) To jest armia (1943) Droga do Marsylii (1944) Janie (1944) Roughly Speaking (1945) Mildred Pierce (1945) Dzień i noc (1946) Życie z ojcem (1947) Morderca poza podejrzeniem (1947) Romans na pełnym morzu (1948) Godzina marzeń (1949) Flamingo Road (1949) Żona dla marynarza (1949)
1950–1959	Młody człowiek z trąbką (1950) Tytoń! (1950) Mieć i nie mieć (1950) Force of Arms (1951) Jim Thorpe - All-American (1951) Zobaczę cię we śnie (1951) Historia Willa Rogersa (1952) Jazz Singer (1952) Trouble Along the Way (1953) The Boy from Oklahoma (1954) Egipcjanin Sinuhe (1954) Białe Boże Narodzenie (1954) Nie jesteśmy aniołami (1955) The Scarlet Hour (1956) The Vagabond King (1956) The Best Things in Life Are Free (1956) Historia Helen Morgan (1957) The Proud Rebel (1958) Król Kreol (1958) Człowiek, którego zwano katem (1959) Człowiek w potrzasku (1959)
1960–1969	Przygody Hucka (1960) Powiew skandalu (1960) Franciszek z Asyżu (1961) W kraju Komanczów (1961)

1928–1940	Frank Borzage / Lewis Milestone (1928) Frank Lloyd (1929) Lewis Milestone (1930) Norman Taurog (1931) Frank Borzage (1932) Frank Lloyd (1933) Frank Capra (1934) John Ford (1935) Frank Capra (1936) Leo McCarey (1937) Frank Capra (1938) Victor Fleming (1939) John Ford (1940)
1941–1960	John Ford (1941) William Wyler (1942) Michael Curtiz (1943) Leo McCarey (1944) Billy Wilder (1945) William Wyler (1946) Elia Kazan (1947) John Huston (1948) Joseph L. Mankiewicz (1949) Joseph L. Mankiewicz (1950) George Stevens (1951) John Ford (1952) Fred Zinnemann (1953) Elia Kazan (1954) Delbert Mann (1955) George Stevens (1956) David Lean (1957) Vincente Minnelli (1958) William Wyler (1959) Billy Wilder (1960)
1961–1980	Robert Wise (1961) David Lean (1962) Tony Richardson (1963) George Cukor (1964) Robert Wise (1965) Fred Zinnemann (1966) Mike Nichols (1967) Carol Reed (1968) John Schlesinger (1969) Franklin J. Schaffner (1970) William Friedkin (1971) Bob Fosse (1972) George Roy Hill (1973) Francis Ford Coppola (1974) Miloš Forman (1975) John G. Avildsen (1976) Woody Allen (1977) Michael Cimino (1978) Robert Benton (1979) Robert Redford (1980)
1981–2000	Warren Beatty (1981) Richard Attenborough (1982) James L. Brooks (1983) Miloš Forman (1984) Sydney Pollack (1985) Oliver Stone (1986) Bernardo Bertolucci (1987) Barry Levinson (1988) Oliver Stone (1989) Kevin Costner (1990) Jonathan Demme (1991) Clint Eastwood (1992) Steven Spielberg (1993) Robert Zemeckis (1994) Mel Gibson (1995) Anthony Minghella (1996) James Cameron (1997) Steven Spielberg (1998) Sam Mendes (1999) Steven Soderbergh (2000)
2001–2020	Ron Howard (2001) Roman Polański (2002) Peter Jackson (2003) Clint Eastwood (2004) Ang Lee (2005) Martin Scorsese (2006) Joel i Ethan Coenowie (2007) Danny Boyle (2008) Kathryn Bigelow (2009) Tom Hooper (2010) Michel Hazanavicius (2011) Ang Lee (2012) Alfonso Cuarón (2013) Alejandro G. Iñárritu (2014) Alejandro G. Iñárritu (2015) Damien Chazelle (2016) Guillermo del Toro (2017) Alfonso Cuarón (2018) Bong Joon-ho (2019) Chloé Zhao (2020)
2021–2040	Jane Campion (2021) Daniel Kwan i Daniel Scheinert (2022) Christopher Nolan (2023)