Jan Syrový

Jan Syrový
Data i miejsce urodzenia	24 stycznia 1888 ; Třebíč
Data i miejsce śmierci	17 października 1970 ; Praga
	Premier Czechosłowacji
Okres	od 22 września 1938; do 1 grudnia 1938
Poprzednik	Milan Hodža
Następca	Rudolf Beran
	Minister Obrony Czechosłowacji
Okres	od 18 marca 1926; do 12 października 1926
Poprzednik	Jiří Stříbrný
Następca	František Udržal
	Minister Obrony Czechosłowacji
Okres	od 22 września 1938; do 15 marca 1939
Poprzednik	František Machník
Następca	Ludvík Svoboda
	Minister Obrony Narodowej Protektoratu Czech i Moraw
Okres	od 16 marca 1939; do 27 kwietnia 1939
Poprzednik	funkcja utworzona
Następca	funkcja zniesiona
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Syrový
	; Gen. Jan Syrový (1938)
	generał armii
Data i miejsce urodzenia	24 stycznia 1888 ; Třebíč
Data i miejsce śmierci	17 października 1970 ; Praga
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Czechosłowacka
Jednostki	Korpus Czechosłowacki
Stanowiska	minister obrony narodowej, premier rządu, zastępca prezydenta
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa,; wojna domowa w Rosji
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Grób gen. Jana Syrového na Cmentarzu Olszańskim w Pradze

Jan Syrový (ur. 24 stycznia 1888 w Třebíču, zm. 17 października 1970 w Pradze) – czeski generał armii, minister obrony narodowej, premier rządu, konstytucyjny prezydent Republiki Czechosłowackiej.

Życiorys

W 1907 ukończył liceum budowlane w Brnie. Potem pracował w różnych firmach budowlanych w ojczyźnie i w 1912 w Rosji. Przed I wojną światową objął stanowisko asystenta budowlanego w Warszawie.

Po wybuchu wojny wstąpił do Drużyny Czeskiej i został oficerem Korpusu Czechosłowackiego w Rosji. W 1917 w bitwie pod Zborowem stracił prawe oko. W latach 1918–1920, w stopniu generała brygady, był głównym dowódcą Korpusu Czechosłowackiego w Rosji. Kierował walkami na Uralu i Syberii. Kierując powolną ewakuacją Korpusu wzdłuż kolei transsyberyjskiej, Syrový przyczynił się do kapitulacji stanowiącej straż tylną 5 Dywizji Strzelców Polskich przed bolszewikami, na stacji Klukwiennaja 10 stycznia 1920^[1].

W latach 1920–1924 był ziemskim komendantem wojskowym w Czechach, w 1924–1927 podnaczelnikiem, w 1927–1933 naczelnikiem Sztabu Głównego Wojska Czechosłowackiego i 1933–1938 generalnym inspektorem wojskowym. Od 1923 generałem dywizji i od 1926 generałem armii.

Od marca do października 1926 oraz od września 1938 do kwietnia 1939 był ministrem obrony narodowej. Od 22 września do 1 grudnia 1938 premierem rządu, który m.in. 30 września 1938 przyjął dyktat z Monachium. W dniach 5 października – 30 listopada 1938 sprawował funkcję konstytucyjnego prezydenta Republiki Czechosłowackiej.

Na początku okupacji niemieckiej odszedł z życia publicznego. W 1945 oskarżony o kolaborację z Niemcami; 2 lata później został skazany wyrokiem Sądu Narodowego na 20 lat więzienia. W 1960 został ułaskawiony. Potem pracował jako nocny stróż i w 1964 odszedł na emeryturę.

Zmarł 17 października 1970 w Pradze i został pochowany na Cmentarzu Olszańskim.

Odznaczenia

Order Sokoła (Czechosłowacja)
Krzyż Wojenny Czechosłowacki (1914–1918)
Czechosłowacki Medal Zwycięstwa 1918
Czechosłowacki Medal Rewolucyjny
Wieki Oficer Orderu Korony (Belgia)
Krzyż Wojenny 1914-1918 (Belgia)
Order Krzyża Orła I klasy (Estonia)
Wielki Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja)
Komandor Orderu Legii Honorowej (Francja)
Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja)
Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja)
Krzyż Wojenny 1914-1918 z palmą (Francja)
Krzyż Wielki Orderu Feniksa (Grecja)
Medal Zasługi Wojskowej (Grecja)
Złota i Srebrna Gwiazda Orderu Skarbu Świętego (Japonia)
Order św. Sawy (Jugosławia)
Order Białego Orła I klasy (Jugosławia)
Order Białego Orła II klasy (Jugosławia)
Wielki Oficer Orderu Gwiazdy Jerzego Czarnego (Jugosławia)
Krzyż Wielki Orderu Witolda Wielkiego (Litwa)
Order Pogromcy Niedźwiedzia (Łotwa)
Krzyż Wielki Orderu Trzech Gwiazd (Łotwa)
Wielka Wstęga Orderu Alawitów (Maroko)
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (Polska)
Order Gwiazdy Rumunii I klasy (Rumunia)
Order Korony Rumunii II klasy (Rumunia)
Order Wiernej Służby I klasy (Rumunia)
Krzyż Pamiątkowy za Wojnę 1916-1918 (Rumunia)
Order Świętego Jerzego IV klasy (Imperium Rosyjskie)
Order Świętego Włodzimierza IV klasy (Imperium Rosyjskie)
Order Świętej Anny IV klasy (Imperium Rosyjskie)
Order Świętego Stanisława III klasy (Imperium Rosyjskie)
Wielka Wstęga Orderu Sławy (Tunezja)
Honorowy Rycerz Komandor Orderu Łaźni (Wielka Brytania)
Wielki Oficer Orderu Korony Włoch (Włochy)
Krzyż Zasługi Wojennej (Włochy)

Przypisy

↑ Henryk Bagiński: Wojsko polskie na Wschodzie 1914–1920. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1921, s. 584–586.

Bibliografia

Josef Tomeš i kol., Český biografický slovník XX. století 3, Praga 1999, ISBN 80-7185-247-3.
Mgr. Pavel Šrámek – Vojenské osobnosti předválečné armády (Wojenne osobistości przedwojennej armii)

[1] Henryk Bagiński: Wojsko polskie na Wschodzie 1914–1920. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1921, s. 584–586.

[a-2] W latach 1918–1920 Republika Czecho-Słowacka

[b-3] Na uchodźstwie

[c-4] W 1990 Czechosłowacka Republika Federacyjna

[a-5] W latach 1918–1920 Republika Czecho-Słowacka

[b-6] Na uchodźstwie

[c-7] W 1990 Czechosłowacka Republika Federacyjna

[1]

[A]

[B]

[C]

[A]

[B]

[C]

Republika Czechosłowacka^[A]	Karel Kramář (1918–1919) Vlastimil Tusar (1919–1920) Jan Černý (1920–1921) Edvard Beneš (1921–1922) Antonín Švehla (1922–1926) Jan Černý (1926) Antonín Švehla (1926–1929) František Udržal (1929–1932) Jan Malypetr (1932–1935) Milan Hodža (1935–1938) Jan Syrový (1938)
Republika Czecho-Słowacka	Jan Syrový (1938) Rudolf Beran (1938–1939)
Tymczasowy Rząd Czechosłowacji	Jan Šrámek (1940–1945)^[B]
Republika Czechosłowacka	Zdeněk Fierlinger (1945–1946) Klement Gottwald (1946–1948)
Republika Czechosłowacka Czechosłowacka Republika Socjalistyczna	Klement Gottwald (1948) Antonín Zápotocký (1948–1953) Viliam Široký (1953–1963) Jozef Lenárt (1963–1968) Oldřich Černík (1968–1970) Lubomír Štrougal (1970–1988) Ladislav Adamec (1988–1989) Marián Čalfa (1989–1990)
Czeska i Słowacka Republika Federacyjna^[C]	Marián Čalfa (1990–1992) Jan Stráský (1992)

Republika Czechosłowacka^[A]	Tomáš Garrigue Masaryk (1918–1935) Milan Hodža (p.o., 1935) Edvard Beneš (1935–1938) Jan Syrový (p.o., 1938)
Republika Czecho-Słowacka	Emil Hácha (1938–1939)
Tymczasowy Rząd Czechosłowacji	Edvard Beneš (1940–1945)^[B]
Republika Czechosłowacka	Edvard Beneš (1945–1948) Klement Gottwald (p.o., 1948) Klement Gottwald (1948–1953) Antonín Zápotocký (p.o., 1953) Antonín Zápotocký (1953–1957) Viliam Široký (p.o., 1957) Antonín Novotný (1957–1960)
Czechosłowacka Republika Socjalistyczna	Antonín Novotný (1960–1968) Jozef Lenárt (p.o., 1968) Ludvík Svoboda (1968–1975) Gustáv Husák (1975–1989) Marián Čalfa (p.o., 1989) Václav Havel (1989–1990)
Czeska i Słowacka Republika Federacyjna^[C]	Václav Havel (1990–1992) Jan Stráský (p.o., 1992)