Ferruccio Parri
| |
| Data i miejsce urodzenia |
19 stycznia 1890 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
8 grudnia 1981 |
| Premier Włoch | |
| Okres |
od 21 czerwca 1945 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Senator dożywotni | |
| Okres |
od 1963 |
Ferruccio Parri, pseud. „Maurizio” (ur. 19 stycznia 1890 w Pinerolo, zm. 8 grudnia 1981[1] w Rzymie[2]) – włoski polityk, działacz ruchu antyfaszystowskiego, więzień polityczny, partyzant z czasów II wojny światowej. Parlamentarzysta, senator dożywotni, w 1945 premier Włoch.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1908 podjął studia humanistyczne na Uniwersytecie Turyńskim. Przeniósł się później do Genui, gdzie ukończył pracę dyplomową z zakresu historii nowożytnej. Odbył tam również służbę wojskową, a po zdaniu egzaminu zawodowego w 1914 podjął pracę jako nauczyciel[3]. Wziął udział w I wojnie światowej jako oficer piechoty. W trakcie działań wojennych czterokrotnie ranny, awansowany i trzykrotnie odznaczany za zasługi[2][3]. Pracował później jako urzędnik komisji socjalnej w działającej przy ministerstwie skarbu organizacji kombatanckiej. Ponownie wykonywał też zawód nauczyciela i w redakcji dziennika „Corriere della Sera”[3].
Od lat 20. aktywny przeciwnik reżimu faszystowskiego i jego przywódcy Benita Mussoliniego. Bliski współpracownik Carla Rosselliego i działacz organizacji Sprawiedliwość i Wolność[2]. W 1924, po zamordowaniu Giacoma Matteottiego, współtworzył opozycyjny dwutygodnik. W następnym roku odszedł z redakcji „Corriere della Sera”. Brał udział w tworzeniu niejawnej siatki kontaktów, zajmującej się ułatwianiem przeciwnikom faszyzmu wyjazdów z kraju czy zapewnianiem pomocy prawnej i finansowej dla osób prześladowanych z przyczyn politycznych[3]. W 1926 był w grupie opozycjonistów, którzy zorganizowali wyjazd socjalistycznego działacza Filippa Turatiego na Korsykę. Został wówczas aresztowany, był czasowo więziony, następnie osadzany w ośrodkach przymusowego pobytu. W 1930 zwolniony, jednak wkrótce ponownie zatrzymany i więziony, skazany na karę pięciu lat pozbawienia wolności, ostatecznie zwolniony na mocy amnestii z 1932. Został zatrudniony w biurze badawczym przedsiębiorstwa Edison w Mediolanie, utrzymywał się również z publikowania tekstów o tematyce ekonomicznej[3].
Od 1942 członek opozycyjnej Partito d'Azione[3], stał się jednym z przywódców tego ugrupowania. Dołączył do zbrojnego ruchu oporu, posługując się najczęściej pseudonimem „Maurizio”. Objął kierownictwo w mediolańskim komitecie wyzwolenia narodowego w Mediolanie (Comitato di Liberazione Nazionale). Został też jednym z zastępców dowódcy ochotniczego korpusu Corpo volontari della libertà[2][3]. W styczniu 1945 aresztowany przez Niemców, wkrótce uwolniony w ramach uzgodnionej wymiany więźniów i przewieziony do Szwajcarii[2].
W czerwcu 1945 stanął na czele wielopartyjnego rządu jedności narodowej[1][2]. W swoim gabinecie objął też funkcje ministra spraw wewnętrznych oraz ministra do spraw terytoriów w Afryce. Zasiadł też w prowizorycznym parlamencie (Consulta Nazionale)[1]. W listopadzie 1945 doszło do kryzysu rządowego[3], na skutek którego w grudniu odszedł z urzędu premiera[1] (zastąpił go wówczas chadek Alcide De Gasperi[2]).
W 1946 doszło do kryzysu w Partito d'Azione. Ferruccio Parri współtworzył wówczas małe ugrupowanie republikańskie, z którym w tym samym roku dołączył do Włoskiej Partii Republikańskiej[2]. Również w 1946 został wybrany do konstytuanty (Assemblea Costituente della Repubblica Italiana), która działała do 1948[1]. Następnie do 1953 zasiadał w Senacie I kadencji[4]. W międzyczasie w 1949 założył instytut zajmujący się historią ruchu wyzwoleńczego we Włoszech[3]. W 1953 opuścił PRI, sprzeciwiając się reformie prawa wyborczego, działał następnie w ugrupowaniu Unità Popolare[2]. W 1963 powrócił do Senatu, mandat członka izby wyższej III kadencji uzyskał z ramienia Włoskiej Partii Socjalistycznej. W jej trakcie prezydent Giuseppe Saragat mianował go senatorem dożywotnim. Ferruccio Parri dołączył do skupiającej niezależnych działaczy lewicowych frakcji Sinistra Indipendente, pełnił przez pewien czas funkcje jej przewodniczącego[2][4]. W Senacie zasiadał następnie w trakcie kolejnych kadencji (IV, V, VI, VII i VIII) do czasu swojej śmierci[4]. Był również redaktorem czasopisma „Astrolabio” i prezesem Federazione italiana delle associazioni partigiane, włoskiej federacji stowarzyszeń partyzantów[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Ferruccio Parri. camera.it. [dostęp 2020-09-13]. (wł.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Ferruccio Parri. storiaxxisecolo.it. [dostęp 2020-09-13]. (wł.).
- ↑ a b c d e f g h i Parri, Ferruccio. treccani.it. [dostęp 2020-09-13]. (wł.).
- ↑ a b c Ferruccio Parri na stronie Senatu VIII kadencji. [dostęp 2020-09-13]. (wł.).
