Przejdź do zawartości

Arthur Seyss-Inquart

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Arthur Seyss-Inquart
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

22 lipca 1892
Stannern, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

16 października 1946
Norymberga, amerykańska strefa okupacyjna Niemiec

Pełniący obowiązki prezydenta Austrii
de iure
Okres

od 13 marca 1938
do 13 marca 1938

Przynależność polityczna

NSDAP

Poprzednik

Wilhelm Miklas

Następca

Anschluss
Karl Renner (1945)

Kanclerz Austrii
Okres

od 11 marca 1938
do 13 marca 1938

Przynależność polityczna

NSDAP

Poprzednik

Kurt Schuschnigg

Następca

Anschluss
Karl Renner (1945)

Sekretarz stanu – premier rządu Generalnego Gubernatorstwa
Okres

od październik 1939
do maj 1940

Przynależność polityczna

NSDAP

Następca

Josef Bühler

Komisarz Rzeszy w Holandii
Okres

od 1940
do 1944

Przynależność polityczna

NSDAP

Poprzednik

Alexander von Falkenhausen (gubernator wojskowy)

Minister spraw zagranicznych Rzeszy
Okres

od 30 kwietnia 1945
do 2 maja 1945

Przynależność polityczna

NSDAP

Poprzednik

Joachim von Ribbentrop

Następca

Johann Ludwig Graf Schwerin von Krosigk

podpis
Odznaczenia
Odznaka Złota Partii (III Rzesza)
Krzyż Gdański II Klasy (III Rzesza) Krzyż Zasługi Wojennej I klasy (III Rzesza) Krzyż Zasługi Wojennej II klasy (III Rzesza) Krzyż Honorowy dla Walczących na Froncie (III Rzesza) Medal za Kampanię Zimową na Wschodzie 1941/1942 Medal Pamiątkowy 13 marca 1938 Medal Pamiątkowy 1 października 1938 Krzyż Wojskowy Karola Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” z Mieczami Medal Pamiątkowy Węgierski Wojny (wojskowy) Medal Rannych – jednokrotnie ranny (Austro-Węgry)

Arthur Seyss-Inquart, właśc. Arthur Seyss (ur. 22 lipca 1892 w Stannern, zm. 16 października 1946 w Norymberdze) – austriacki polityk hitlerowski, namiestnik Rzeszy w Austrii, a później komisarz Rzeszy w Holandii w okresie II wojny światowej. W Norymberdze został uznany za winnego zbrodni przeciwko ludzkości i stracony.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Młodość, I wojna światowa

[edytuj | edytuj kod]

Pochodząca z Moraw rodzina Seyssów przeniosła się w 1907 roku do Wiednia, gdzie dodali nazwisko stryja Heinricha Rittera von Inquarta. Seyss-Inquart studiował prawo na uniwersytecie w Wiedniu, jednak po wybuchu I wojny światowej w 1914 roku wstąpił ochotniczo do armii austriackiej i po otrzymaniu przydziału do Strzelców Tyrolskich walczył na frontach w Rosji, Rumunii i Włoszech. Był wielokrotnie ranny i odznaczany za odwagę. Po rekonwalescencji w 1917 roku ukończył studia, zdając przewidziane egzaminy.

Republika Austriacka i Federalne Państwo Austriackie

[edytuj | edytuj kod]

Po wojnie w 1921 roku rozpoczął praktykę prawniczą i szybko zyskał uznanie w tej dziedzinie. W 1933 roku powołano go do rządu kanclerza Dollfussa. Po jego zamordowaniu 25 lipca 1934 roku Seyss-Inquart został radcą stanu w rządzie Kurta von Schuschnigga.

Anschluss

[edytuj | edytuj kod]

12 lutego 1938 Hitler wysunął pod adresem Austrii serię żądań znoszących właściwie jej suwerenność, wśród nich znajdowało się również żądanie mianowania Seyss-Inquarta ministrem spraw wewnętrznych (umowa z Berchtesgaden(inne języki)). Kanclerz Schuschnigg spełnił jedynie część żądań Hitlera, a jednocześnie ogłosił przeprowadzenie plebiscytu w sprawie przyłączenia Austrii do Niemiec. Spotkało się to z szybką reakcją Hitlera; 11 marca 1938 roku armia niemiecka została postawiona w stan gotowości i otrzymała rozkaz przekroczenia granicy z Austrią, a Schuschnigg razem z rządem podał się do dymisji. Tego samego dnia w nocy prezydent Austrii Wilhelm Miklas mianował Seyss-Inquarta kanclerzem, a już rankiem 12 marca wojska niemieckie wkroczyły do Wiednia. Dzień później Seyss-Inquart, któremu prezydent Wilhelm Miklas przekazał swoje obowiązki – podpisał ustawę o Anschlussie, czyli przyłączeniu Austrii do Niemiec w postaci landu Rzeszy Niemieckiej[1]. Od 15 marca 1938 do 30 kwietnia 1939 pełnił funkcje namiestnika Rzeszy w tak zwanej Marchii Wschodniej (Ostmark), jak nazwano Austrię, ówczesną część Niemiec.

W maju 1938 roku Seyss-Inquart wstąpił do NSDAP. Otrzymał też stopień Gruppenführera SS, a w maju 1939 został ministrem bez teki rządu Rzeszy.

II wojna światowa

[edytuj | edytuj kod]

Po niemieckiej inwazji na Polskę Seyss-Inquart został zarządcą południowych terenów Polski, a od utworzenia Generalnego Gubernatorstwa w październiku 1939 do maja 1940 r. pełnił funkcję sekretarza stanu (szefa) rządu GG i zastępcy generalnego gubernatora Hansa Franka.

Po zajęciu Belgii i Holandii w maju 1940 roku Hitler mianował Seyss-Inquarta Komisarzem Rzeszy (Reichskommissar) okupowanej Holandii i uczynił odpowiedzialnym za kierowanie administracją cywilną i współpracę gospodarczą z Rzeszą. W okresie tym Holandia wpłacała do kasy Rzeszy 50 milionów marek tytułem kosztów okupacji.

Seyss-Inquarta obarcza się odpowiedzialnością za śmierć około 800 osób na terenie okupowanej Holandii w okresie od objęcia rządów do przejęcia jego uprawnień przez dowództwo wojskowe w lipcu 1944 roku. Jest też odpowiedzialny za usuwanie Żydów z administracji rządowej, prasy i ich prześladowania ekonomiczne. Szacuje się, że ze 140 000 Żydów zamieszkujących przed wojną Holandię przeżyło około 13 500.

Proces norymberski

[edytuj | edytuj kod]

Na procesie norymberskim Seyss-Inquartowi postawiono zarzuty „spiskowania w celu dokonania zbrodni przeciw pokojowi”, „planowania i podżegania do wojny i agresji”, zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciw ludzkości. Uznano go winnym wszystkich zarzutów z wyjątkiem pierwszego i skazano na karę śmierci przez powieszenie. Amerykańskie gazety okrzyknęły go mianem „konia trojańskiego nazistów”. Psycholog więzienny Gustave Gilbert podczas swoich badań na osadzonych ustalił ich iloraz inteligencji (IQ) – Seyss-Inquart miał wynik 141 (drugi najwyższy wśród oskarżonych)[2]. Jego ostatnie słowa brzmiały: „Mam nadzieję, że ta egzekucja to ostatnia tragedia podczas drugiej wojny światowej i że nauką płynącą z wojny będzie pokój i zrozumienie, które powinny istnieć wśród ludzi. Wierzę w Niemcy”. Wyrok wykonano 16 października 1946 roku.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. „Gazeta Kościerska” 15 marca 1938, s. 3.
  2. Joe Heydecker, Johannes Leeb, Trzecia Rzesza w świetle Norymbergi. Bilans tysiąca lat, Warszawa 1979. s. 113.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]