Kos (gr. Κως Kṓs, tur. İstanköy) – wyspa w Grecji w archipelagu Sporad Południowych (Dodekanez) na Morzu Egejskim u wybrzeża Turcji. Wyspa zawiera zarówno uprawne niziny, jak i nie nadające się do uprawy wyżyny.

Kos
Κως
Ilustracja
Widok na port w Kos
Państwo

 Grecja

Akwen

Morze Egejskie

Archipelag

Dodekanez

Powierzchnia

290 km²

Najwyższy punkt

843 m n.p.m.

Populacja 
• liczba ludności
• gęstość


26 000
90 os./km²

Położenie na mapie Grecji
Mapa konturowa Grecji, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Kos”
Ziemia36°50′16,33″N 27°09′39,42″E/36,837870 27,160950

Leży w administracji zdecentralizowanej Wyspy Egejskie, w regionie Wyspy Egejskie Południowe, w jednostce regionalnej Kos, w gminie Kos.

  • Rozmiary: 50 km x 10 km
  • Powierzchnia: ok. 290 km²
  • Długość linii brzegowej: 112 km
  • Ludność: 26 000
  • Najwyższy szczyt: Dikeos – 843 m n.p.m.

Kos słynie z długich piaszczystych plaż (szczególnie na północy wyspy – okolice Tigaki) oraz odizolowanych wiosek. Głównym źródłem dochodu jest turystyka. Ludność wyspy zajmuje się także uprawą winorośli, migdałów, fig, oliwek, warzyw (pomidorów i sałaty) oraz pszenicy i kukurydzy.

Największe miasto wyspy nazywa się także Kos i jest lokalnym centrum turystycznym i kulturalnym, z dużą liczbą hoteli i restauracji oraz mniejszą liczbą nocnych klubów. Wyspa podzielona jest na trzy gminy: największą i najstarszą gminę Kos, gminę Heraklides i gminę Dikeos. Główny port wyspy znajduje się w mieście Kos. Przy wejściu do portu znajduje się XIV-wieczna twierdza wzniesiona w 1315 przez Joannitów. Niedaleko miasta Kos znajduje się międzynarodowy port lotniczy Kos "Hipokrates" (gr.) (Κρατικός Αερολιμένας Κω, Ιπποκράτης).

Na Kos znajdował się ośrodek kultu Asklepiosa i uważany za ojca medycyny Hipokrates urodził się na tej wyspie ok. 460 r. p.n.e. Hipokrates otworzył na wyspie najsłynniejszą szkołę medyczną. Po jego śmierci, w mieście Asklepiejon, jego uczniowie wybudowali szpital, przez wielu historyków uznawany za pierwszy na świecie. W samym centrum miasta Kos rośnie platan zwany "Drzewem Hipokratesa", pod którym – według tradycji – Hipokrates nauczał. W mieście znajduje się także Międzynarodowy Instytut oraz Muzeum Hipokratesa.

Inne istotne obiekty historyczne: Świątynia Afrodyty, Świątynia Herkulesa, Meczet Hassana Paszy, Casa Romana, Świątynia Dionizosa, Odeon, Asklepiejon[1].

Historia

edytuj

Wyspa została skolonizowana w II tysiącleciu p.n.e. przez Achajów, następnie w XI wieku p.n.e. przez Dorów. Dorowie zorganizowali Federację Ateńską, która dwukrotnie oparła się najazdom Persów. Miasto Kos zostało zbudowane w roku 366 p.n.e. Wyspa została następnie wcielona do Imperium Rzymskiego, a następnie Cesarstwa Bizantyjskiego. W roku 1302 wyspa została zajęta przez Wenecjan, którzy następnie odsprzedali ją w 1314 Joannitom. Ponad dwieście lat później, 6 stycznia 1523 wyspa została podbita przez Turków. Panowanie Turcji trwało 400 lat, do wojny włosko-tureckiej, w wyniku której w 1912 roku Kos przeszła we władanie Włochów. Po kapitulacji Włoch w 1943 roku, po bitwie o Kos wyspa została zajęta przez Niemców, następnie od roku 1945 była protektoratem Wielkiej Brytanii. W 1947 roku wyspa Kos została przekazana Grecji.

Gospodarka

edytuj

Gospodarka Kos bazuje na wpływach z turystyki. Do innych dochodowych gałęzi gospodarki należy uprawa zbóż, tytoniu, oliwek, winorośli, figowców, migdałowców i warzyw. Na wyspie znajdują się gorące źródła mineralne[2].

Kultura

edytuj

Najważniejszym portem a zarazem skupiskiem ludności na wyspie jest miasto Kos. Ze swoimi białymi budowlami stanowi również centrum kulturalne. Przypuszcza się, iż na wyspie urodził się Hipokrates. W centrum miasta pokazywane jest tzw. Drzewo Hipokratesa. W mieście znajduje się również muzeum dedykowane temu starożytnemu lekarzowi. Opodal muzeum znajduje się Asklepiejon, gdzie Herodicus miał uczyć Hipokratesa tajników medycyny.

Religia

edytuj

Na wyspie dominuje greckie prawosławie, które wyznaje 97% mieszkańców. Katolicy stanowią około 0,4% mieszkańców. Kos posiada jedną z czterech katedr Dodekanezu. Na wyspie znajduje się również kościół katolicki pod opieką franciszkanów z Rodos. Wspólnota muzułmańska posiada własny meczet. Władze odrestaurowały miejscową synagogę, chociaż w czasie II wojny światowej wspólnota żydowska na Kos przestała istnieć. W synagodze, w której zachowały się żydowskie symbole religijne, odbywają się koncerty. Na wyspie działają również Świadkowie Jehowy posiadający Salę Królestwa, z której korzystają zbory: greckojęzyczny, albańskojęzyczny oraz grupa bułgarskojęzyczna[3].

Wyspa Kos
 
Ulica w centrum miasta Kos
 
Drzewo Hipokratesa
 
Zamek Joannitów
 
Ratusz
 
Rynek
 
Ruiny
 
Teatr
 
Starożytność miesza się ze współczesnością
 
Wszechobecne koty

Przypisy

edytuj
  1. Antoinette Kalleya-Gad: Kos. Ateny: 1998.
  2. Kos, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-04-05].
  3. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2015-08-14].

Linki zewnętrzne

edytuj