Kalcytonina

Kalcytonina (CT, z ang. calcitonin) – organiczny związek chemiczny z grupy peptydów, złożony z 32 aminokwasów, o masie cząsteczkowej 3,42 kDa; hormon zwierzęcy. U człowieka występuje w postaci monomeru lub dimeru i powstaje z polipeptydowego prohormonu o masie ok. 21 kDa. Kalcytonina łososiowa stosowana jest jako lek w chorobach związanych z zaburzeniami gospodarki wapniowo-fosforanowej.

Kalcytonina łososiowa

Identyfikacja
Inne nazwy i oznaczenia	łac. Calcitoninum salmonis
numer CAS	21215-62-3 (ludzka) 47931-85-1 (łososiowa) 12321-44-7 (świńska)
DrugBank	DB00017
Klasyfikacja medyczna
ATC	H05BA01, H05BA02, H05BA03
Stosowanie w ciąży	kategoria C
Farmakokinetyka
Działanie	przeciwosteoporotyczne
Biodostępność	3-5%
Okres półtrwania	50–80 min
Wiązanie z białkami osocza i tkanek	30-40%
Metabolizm	nerkowy
Wydalanie	z moczem
Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania	donosowo, domięśniowo, podskórnie

Budowa

Kalcytonina ludzka i łososiowa zbudowane są z 32 aminokwasów, z których jedynie 16 jest identycznych. W obu cząsteczkach Cys-1 i Cys-7 na C-końcu połączone są mostkiem dwusiarczkowym. Różnice w budowie sprawiają, że przyjmowanie kalcytoniny łososiowej wywołuje produkcję przeciwciał u znaczącej liczby pacjentów.

Fizjologia

Kalcytonina produkowana jest głównie w komórkach C tarczycy. Obecność komórek neuroendokrynnych produkujących kalcytoninę wykrywa się też w wielu narządach, głównie w ośrodkowym układzie nerwowym, w przysadce, płucach, w przewodzie pokarmowym, wątrobie i innych.

Wraz z innymi hormonami, parathormonem i kalcytriolem, odgrywa istotną rolę w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej ustroju.

Wrażliwe na stężenie jonów wapnia w osoczu krwi receptory rozmieszczone są na komórkach C tarczycy. Wzrost stężenia jonów wapnia Ca²⁺ powoduje zwiększenie wydzielania kalcytoniny. Z kolei spadek stężenia jonów wapnia powoduje zmniejszenie wydzielania tego hormonu. Kalcytonina obniża stężenie wapnia i zmniejsza stężenie fosforanów w osoczu, hamując działanie osteoklastów w kościach oraz hamując reabsorpcję wapnia i fosforanów przez komórki cewek nerkowych, powodując zwiększone ich wydalanie. Oba typy komórek wyposażone są w receptory dla kalcytoniny, które należą do grupy receptorów związanych z białkami G.

Wydzielanie kalcytoniny jest pobudzane przez glukagon, kilka hormonów przewodu pokarmowego oraz wysokie stężenie jonów wapnia we krwi.

Wskazania

Kalcytonina łososiowa jest lekiem, który jest stosowany w schorzeniach takich jak:

• choroba Pageta
• osteoporoza
• hiperkalcemia
• bólach kości spowodowanych przerzutami nowotworowymi do kości
• II i III stadium zespołu Sudecka
• objawowe leczenie osteolizy spowodowanej chorobą nowotworową

Działania niepożądane

• nudności i wymioty
• zaczerwienienie skóry
• wysypka
• drętwienie rąk
• podwyższone temperatura ciała

Interakcje

Równoległe stosowanie kalcytoniny łososiowej z litem może prowadzić do zmniejszenia stężenia litu w osoczu.

Preparaty

• Calcitonin Jelfa
• Miacalcic
• Miacalcic Nasal 200

Bibliografia

• Indeks leków MP – Kalcytonina
• Ernst Mutschler: Farmakologia i toksykologia. Wrocław: MedPharm Polska, 2010, s. 417. ISBN 978-83-60466-81-0.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.