Jump to content

Senectus

E Vicipaedia
(Redirectum de Senex)
Old Woman Dozing ('Anus dormitat') a Nicolao Maes (1656). Royal Museums of Fine Arts, Bruxellis.
Senex a puero ductus. Imago cum London, poemate Gulielmi Blake coniuncta.[1]
Mulier vetus Somaliensis.
Monacus Buddhisticus Khmer.
Senex in nosocomio in Norvegia.
Senex mulier in Zacatecis.
Manus hominis senis.

Senectus (-utis, f.) consistit in aetatibus quae spem vitae hominum approprinquant vel excedunt, et ergo finem circuli vitae humanae attingit. Euphemismi et alia vocabula ad senectutes in culturis variis adhiberi solent.[2] Senes saepe imminuentes regenerationis facultates et morbis, syndromis, et aegritudinibus quam iuvenes obnoxiores sunt. Organica aetate provehentis ratio senescentia,[3] studium medicum huius rationis gerontologia,[4] et studium morborum qui senes afficunt geriatrica appellatur.[5] Senes etiam sese aliis rebus socialibus opponunt, sicut otium, solitudo, et aetatismus.[6] Aetas chronologica a senectute significata per culturam et historiam variat; ergo, senectus est constructus socialis, potius quam definita statio biologica.[7]

Hodie non est conventus iurum humanorum a Consociatione Nationum ascitus qui senes diserte protegat; talis autem conventus propositus nunc investigatur.

In litteris

[recensere | fontem recensere]

Nonnulla opera artis senectutem insignissime attingunt.

In scientia biologica medicaque

[recensere | fontem recensere]

In scientia biologica medicaque senectus vero damno imprimis progressivo cum functionibus organismi minutarum intellegitur. LÓPEZ-OTÍN et al. (a. 2013) notas novem descripserunt[9]:

  1. Instabilitas genomica — Damnum perpetuum in vitae cursu fontibus externis internisque informationem genetica chromosomatum mutant.
  2. Attritio telomerorum — Telomera sunt regiones terminales omnium chromosomatum. Quaeque replicatio gradatim longitudinem telomerorum coartet, quo fit, ut cellulae cum telomeris brevissimis non dividere possint (limes Hayflickiensis) et senes videntur.
  3. Mutationes epigeneticae — ADN intra nucleum cum histonis et gregibus chemicis acidi acetici ("acetylatio" vel "aethanoylatio") vel methyli ("methylatio") ligatum est. Mutationes hic modi legendi genorum moveantur.
  4. Damnum proteostasis — Proteostasis est verbum amalgamatum, indicans equilibrium inter genesem et degradationem proteinorum esse. In senectute equilibrium hoc degradationi proteinorum faveat.
  5. Nutrimenta animadversio minuta — Effectus hormontum ut somatotropini (hormontis procreandi, GH) adversos effectus concilient, restrictus cibus vicissim salubres.
  6. Dysfunctio mitochondrialis — In vitae cursu plurimi effectus structuram mitochondriorum et functiones eorum imminuant; v. g. mutationes geneticae et damnum decursuum biochemicorum replicationem mitochondriorum (biogenesem vel mitochondriogenesem dictum) inhibeant. Itaque equilibrium intracellulare et generationem energiae intraellularis constanter detrimentosis compositis chemicis radicalibus subiectae sunt. Demum et numerus et effica mitochondriorum insecutae sunt.
  7. Senescentia cellularis — In senectute machinationes organa restituendi non perfecte proficiunt. Etiam amotio cellularum vetarum non bene quam in iuventute succedit. Ergo functiones organorum parviores videtur et occasiones inflammationis augeant.
  8. Numerus cellularum progenitorum reductus ("exhaustio") — Sequantur deminutiones cellularum progrenitorum haematopoiesis cum anaemia, mesenchymatis cum osteoporosi et restitutione fracturarum ossium retarda, myosatellitocytorum cum restitutione cellularum muscularium minuta, cellularum progenetricum epithelialium intestinalium cum functione intestini deminuta.
  9. Comunicatio intercellularis mutata — Etiam effectus systematis immunitatis et systematis endocrinei damnum perferant. Eiusmodi responsa systematum illorum tantopere denotari solent.

Nexus interni

Notae

[recensere | fontem recensere]
  1. ↑ Songs of Innocence and of Experience, object 46 (Bentley 46, Erdman 46, Keynes 46) "LONDON," edd. Morris Eaves, Robert N. Essick, et Joseph Viscomi (William Blake Archive).
  2. ↑ Inter talia vocabula sunt senex (Latina classica), homines senes (usus per orbem terrarum), seniores (Anglice 'seniors', usus Americanus), cives seniores (Anglice 'senior citizens', usus Britannicus et Americanus), adulti seniores (Anglice 'older adults', usus in scientiis socialibus, secundum Publication Manual of the American Psychological Association, ed. 6a [American Psychological Association, 2009], ISBN 1433805618), maiores (in multis culturis, inter quas culturae hominum aboriginalium), grandaevus (usus Latinus poeticus); praesertim vetulus (mas) et vetula (femina), atque anus et anicula.
  3. ↑ "Senescence, The Free Dictionary.
  4. ↑ "Geronology," The Free Dictionary.
  5. ↑ "Geriatrics," The Free Dictionary.
  6. ↑ "UK Politics: Jeremy Hunt highlights plight of 'chronically lonely,'" BBC News, 18 Octobris 2013.
  7. ↑ Oxford Dictionary of Sports Science & Medicine, s.v. "old age." Locus interretialis.
  8. ↑ "Das Alter".
  9. ↑ López-Otín C., Blasco M. A., Partridge L., Serrano M., Kroemer G. (Iun 2013). "The hallmarks of aging". Neurotoxicology 153 (6): 1194-217 

Bibliographia

[recensere | fontem recensere]

Nexus externi

[recensere | fontem recensere]
Vicimedia Communia plura habent quae ad senectutem spectant (Senior citizens, Old age).
Vicimedia Communia plura habent quae ad senes spectant (Old people, Old age).


Receptum de "https://la.wikipedia.org/w/index.php?title=Senectus&oldid=3851726"