Lingua Turcica

Lingua Turcica (Turcice Türkçe) notissima est familiae Turcicae et una linguarum Altaicarum si haec superfamilia accipienda sit. Locutorum habet circiter 70 000 000. Quae est lingua agglutinativa, quod est casus et tempora et relationes possessivae et aliae per affixa iubentur. Linguae Turcicae proprie est harmonia vocalium.

Lingua Turcica Türkçe
IPA	[ t̪yɾktʃe ]
Taxinomia	e familia Turcica linguarum Altaicarum
Locutores	c. 80,000,000
Sigla	1 tr, 2 tur, 3 tur
Status publicus
Officialis	Turcia, Cyprus, Syria, Iran, Macedonia Septentrionalis, Ager Merulensis
Privata	Germania, Bulgaria,Syria, Francogallia, Nederlandia, Austria, Graecia, Civitates Foederatae Americae
Litterae	—
Scriptura	Latina
Procuratio	Institutum linguae Turcicae [1] (Türk Dil Kurumu)
Familiae linguisticae coloribus Vicipaedicis pictae Familiae linguisticae coloribus Vicipaedicis pictae Tabula locutorum linguae Turcicae Tabula locutorum linguae Turcicae

Origo vocabularii Turcici, cui sunt 104 481 vocabula, quorum 86 centesimae sunt Turcicae et 14 centesimae ex aliis linguis oriuntur.

Kalendis Novembribus anno 1928 abecedarium Latinum in Turcia inducitur. Antea litterae Arabicae in usu erant.

Locus

Lingua Turcica in Turcia, Cypro, Macedonia Septentrionali, Syria, Mesopotamia, Libano, Bulgaria, Persia, Agro Merulensique publice, etiam in Germania, Bulgaria, Graecia privatim adhibetur, et passim ubi gens Turcorum pervenit aut belli aut migrationis causa.

Harmonia vocalium

Ius harmoniae vocalium tota in lingua Turcica clare praepositur, quo omnes vocales claris et obscuris attribuuntur: Vocales clarae sunt e, i, ö, ü, at obscurae a, ı, o, u. Cuique vocali gregi alteri tantum una alteri attributa est. Non solum in verborum truncis invenitur harmonia haec, sed etiam affixa adhibenda iuri huic parent, quo fit, ut de consuetudine affixis duo varietates sint. Verbum Turcicum purum solum ex vocalibus aut claris aut obscuris, nunquam mixtum, constitutum est. Ita "Vicipaedia" Latina non harmoniae vocalium sequitur, quia verbum "Vicipaedia" Turcice dictum "Vikipaydia" sonaret, ambas vocales et claras et obscuras continet. Turcica Vicipaedia vero harmoniae vocalium oboedit, scriptum Turcice, et dictum Vikipedi cum vocalis omnibus claris. Roma tamen solum ex vocalibus obscuris constituta est, nimirum nomen in lingua Turcica idem invenitur. Non pauca Turcica verba composita interdum prima vista non iuri oboediunt: hic quaeque parti harmonia propria manet. Affixa sane harmoniae partis terminalis verbi compositi oboediunt.

Iterum distinguendum est inter harmoniam vocalium minorem et maiorem.

Harmonia vocalium minor

Separantur vocales clarae e, i, ö, ü ab obscuris a, ı, o, u, ita duo formae suffixorum occurunt

Vocales	Exemplum (sing.)	Exemplum (pl.)	Exemplum locativi
e, i, ö, ü	ev (domus)	evler (domi)	evlerde (in domibus)
	köy (vicus)	köyler (vici)	köylerde (in vicis)
a, ı, o, u	oda (cubiculum)	odalar (cubicula)	odalarda (in cubiculis)
	yol (via)	yollar (viae)	yollarda (in viis)

Momentum habet harmonia vocalium maior formationis suffixorum pluralium velut quorunque casuum.

Harmonia vocalium maior

In harmonia vocalium maiore suffixis non duo sed quattuor formae cum vocalibus i, ı, ü, u inveniuntur:

Vocalis verbi	iubet	Exemplum (Nom.)	Exemplum (Acc.)
e, i	i	ev (domus)	evi (domum)
a, ı	ı	dal (ramus)	dalı (ramum)
ö, ü	ü	göl (lacus)	gölü (lacum)
o, u	u	yol (via)	yolu (viam)

Non raro plura suffixa eandem vocalem ostendunt, per exemplum üzgünsünüz in moerore estis (üzgün in moerore esse, üzgün-sün in moerore es, üzgünsün-üz in moerore estis).

Exprimitur harmoniae maioris ope origo loci, ope suffixorum -li, -lı, -lu, -lü:

• İskender Suriyeli (Alexander Syriae)
• Jül Sezar Romalı (Gaius Iulius Caesar Romae)
• Asker Van Gölülü (Miles Arsissae paludis)
• Mithridatis Anadolulu (Mithridates Asiae Minoris)

Grammatica

Verba Turcica plurimas formas habent, ut in lingua Latina, quae functionem verborum in sententia clare exprimunt et subiectum non est semper obligatorium. Exempla:

Nomen

Nomen Turcicum numerum pluralem cum -lar/-ler et septem casus habet. Exemplum:

		Elma (malus)	Kitap (liber)	Ekmek (panis)
Nominativus	Singularis	Elma	Kitap	Ekmek
	Pluralis	Elmalar	Kitaplar	Ekmekler
Accusativus	Singularis	Elmayı	Kitabı	Ekmeği
	Pluralis	Elmaları	Kitapları	Ekmekleri

Pronomina

Sunt sex pronomina.

	Singularis	Pluralis
Prima	Ben	Biz
Seconda	Sen	Siz
Tertia	O	Onlar

Verbum

Verba Turcica tempora et personas clare exprimunt.

	Edo	Bibo	Lego	Scio	-
Ben	yerim	içerim	okurum	bilirim	-#m
Sen	yersin	içersin	okursun	bilirsin	-s#n
O	yer	içer	okur	bilir	nihil
Biz	yeriz	içeriz	okuruz	biliriz	-#z
Siz	yersiniz	içersiniz	okursunuz	bilirsiniz	-s#n#z
Onlar	yerler	içerler	okurler	bilirler	nihil vel l#r

Symbolum # hic vocalem repraesentat.

Exempla

Haec exempla sententiarum Turcice scripta videre possumus.

Exempla sententiarum in lingua Turcica

Structura sententiae	Subiectum	Praedicatum	Verbum
Turcice	(Ben)	Türkçe	öğren.m.iyor.um
Latine	(ego)	linguam Turcicam (accusativus)	(nunc) disco
Anglice	I	Turkish	am learning
Turkice	(Sen)	elma.yı ve ekmeğ.ı	yer.sin
Latine	(tu)	mal.um et pane.m	edis
Anglice	You	apple and bread	eat

Subiectum hic repraesentatum est inter (), quia non est obligatorium in sententiis Turcicis. Verbum subiecta clare exprimunt.

Microlexicon

salve - Merhaba!

gratias – sağolun/teşekkürler/çok teşekkürler/teşekkür ederim/sağol.

gratias multas – çok sağolun/teşekkür ederim.

valete – görüşmek üzere/Hoşça kal.

non intellego – anlamıyorum/anlamadım.

quomodo Latine hoc dicis – bunun Latince'si nedir?

scisne ... – ... biliyor musunuz?

Anglice – İngilizce

Francogallice – Fransızca

Latine – Latince

ego – ben

meus – benim

me, mihi – beni, bana

tu – sen

ille - o

nos – biz

vos – siz (etiam "tu" forma urbana)

illi - o

quid nomen tibi est? – adınız nedir?/Sizin adınız ne?

quid agis? – ne yapıyorsunuz?

valesne – nasılsınız?

bene – iyi

male – kötü

maritus – koca

proles – çocuklar

mater – anne

pater – baba

amicus / amica – arkadaş

ubi sunt loca secreta? – tuvaletler nerede?

ante - önce

post - sonra

prandium - yemek

aqua - su

vitae - yaşam

bella - savaş

cave - dikkat!

circa - yaklaşık

cum - ile

et - ve

pax - barış

mare - deniz

stupidus - salak

vide - görmek

leo - aslan

Bibliographia

• Eyüboğlu, İsmet Zeki. 1991. Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü [Dictionarium etymologicum linguae Turcicae.] Constantinopoli: Sosyal Yayınları. ISBN 978975-7384-72-4.
• Franciscus a Mesgnien Meninski. 1780. Lexicon Arabico-Persico-Turcicum, adjecta ad singulas voces et phrases significatione Latina. 4 vol. Ed. secunda. vol. 1, 2, 3, 4.
• Nişanyan, Sevan. 2018. Nişanyan Sözlük: Çağdaş Türkçenin Etimolojisi. Liber Plus Yayınları. ISBN 978-6058136427.
  • recensio interretialis
• Özel, Sevgi, Haldun Özen, et Ali Püsküllüoğlu, eds. 1986. Atatürk'ün Türk Dil Kurumu ve Sonrası. [Societas Linguae Turcicae Ataturci et eius hereditas.] Ancyrae: Bilgi Yayınevi OCLC 18836678.
• Püsküllüoğlu, Ali. 2004. 'Arkadaş Türkçe Sözlük. [Dictionarium Turcicum Arkadaş.] Ancyrae: Arkadaş Yayınevi. ISBN 975-509-053-3.
• Rezvani, B. 2006. "Türkçe Mi: Türkçe’deki İrani (Farsca, Dimilce, Kurmançca) Orijinli kelimeler Sözlüğü. [Est haec Turcica? Dictionarium etymologicum vocabulorum olim Iranicorum (Persicorum, Zazaki, et Kurmanji Kurdicorum).]

Nexus interni

• Mustapha Kemal Atatürk
• Litterae Turcicae

Nexus externi

• versio Vicifontis Turcica
• versio Victionarii Turcica
• versio Vicilibrorum Turcica
• Lexicon etymologicum Turcicum