GNU

Το εγχείρημα GNU (αναδρομικό ακρωνύμιο για το GNU is not Unix, προφέρεται "γκνου" IPA: /gnu/) ανακοινώθηκε επίσημα το 1983 και τέθηκε σε λειτουργία από τον Ιανουάριο του 1984, με σκοπό τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου λειτουργικού συστήματος (GNU), τύπου Unix το οποίο θα ήταν ελεύθερο λογισμικό. Σήμερα, παραλλαγές του λειτουργικού GNU που χρησιμοποιούν τον πυρήνα του Linux, χρησιμοποιούνται ευρέως. Αν και αυτά τα συστήματα αναφέρονται συνήθως σαν "Linux", θα ήταν πιο ακριβές να αποκαλούνται συστήματα GNU/Linux.

Το έμβλημα του εγχειρήματος, δημιουργία του Étienne Suvasa

Σύντομη ιστορία του GNU

Το έργο GNU ανακοινώθηκε δημοσίως στις 27 Σεπτεμβρίου του 1983 στις ομάδες net.unix-wizards και net.usoft. Η ανάπτυξη του λογισμικού ξεκίνησε τον Ιανουάριο, όταν ο Ρίτσαρντ Στόλλμαν παραιτήθηκε από το ΜΙΤ (Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης) ώστε το Ινστιτούτο να μη διεκδικήσει την ιδιοκτησία του GNU ή να μη παρέμβει στη διάδοσή του ως ελεύθερο λογισμικό. Η λέξη GNU οφείλεται σε διάφορα λογοπαίγνια, μεταξύ άλλων και σε κάποιο ομώνυμο τραγούδι.

Ο σκοπός του GNU ήταν να υλοποιηθεί ένα λειτουργικό σύστημα εντελώς ελεύθερο. Ελεύθερο υπό την έννοια της δυνατότητας των χρηστών να μπορούν να μελετήσουν, να τροποποιησουν και να αναδημοσιεύσουν τον πηγαίο κώδικα χωρίς περιορισμούς, αναβιώνοντας έτσι μια ελευθερία που ίσχυε τις δεκαετίες του '60 και '70, στις κοινότητες των χάκερ. Η φιλοσοφία αυτή δημοσιοποιήθηκε τον Μάρτιο του 1985 με τίτλο Το Μανιφέστο GNU.

Η πλειονότητα του λογισμικού έπρεπε να προγραμματιστεί από την αρχή από εθελοντές, εκτός από την περίπτωση όπου υπήρχαν ελεύθερα συμβατά μέρη των προγραμμάτων (π.χ. Το TeX και το X). Τον Οκτώβριο του 1985 ο Στόλλμαν ίδρυσε το Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού (FSF) το οποίο προσέλαβε προγραμματιστές για να αναπτύξουν το λογισμικό που θα χρειαζόταν το GNU, φτάνοντας στα 15 άτομα δυναμικό. Το copyright μερικών από τα πακέτα του GNU ανήκει στο FSF ενώ τα περισσότερα έχουν την άδεια GNU GPL. Ένα μικρό ποσοστό κυκλοφορεί υπό άλλες λιγότερο διαδεδομένες αλλά παρόμοιες άδειες.

Το GNU επιχείρησε να είναι συμβατό με το Unix, δημοφιλές εκείνη την εποχή, το οποίο όμως τότε ήταν ιδιόκτητο σύστημα. Το σύστημα αυτό ήταν και σταθερό και διαμεριστικό και μπορούσε να χτιστεί κομμάτι κομμάτι. Ο σχεδιασμός του πυρήνα (ο οποίος ήταν ένας πολυδιακομιστικός μικροπυρήνας) ήταν η σημαντικότερη διαφοροποίηση από το παραδοσιακό Unix. Το όνομά του είναι GNU Hurd και τρέχει πάνω στον μικροπυρήνα Mach. Αποτελείται κυρίως από ένα σύνολο προγραμμάτων (διακομιστών) που κάνουν παρόμοιες λειτουργίες με τον πυρήνα του Unix. Ο πρώτος πυρήνας ήταν ο TRIX, ένας πυρήνας κλήσεων μακρινών διεργασιών που αναπτύχθηκε στο ΜΙΤ και διανεμήθηκε δωρεάν αλλά σταμάτησε να χρησιμοποιείται ως ακατάλληλος, καθώς ήταν μη φορητός (δεν λειτουργούσε σε άλλες αρχιτεκτονικές). Έτσι, υιοθετήθηκε ο Mach που αναπτύσονταν στο Carnegie Mellon University, και το 1990 αφαιρέθηκαν από αυτόν γραμμές κώδικα ιδιόκτητου λογισμικού, έτσι ώστε να γίνει ελεύθερο λογισμικό. Πάνω στον Mach, βασίστηκαν τα μέρη υψηλότερου επιπέδου του πυρήνα (αρχικά με το όνομα Alix) που ήταν μια συλλογή εφαρμογών. Τελικά το σύστημα έγινε γνωστό με το όνομα Hurd. Η επιλογή ωστόσο του Mach δεν βοήθησε την ανάπτυξη του Hurd, και ο Στόλλμαν τη χαρακτήρισε ως προσωπικό του λάθος. Έγιναν απόπειρες να μεταφερθεί ο πυρήνας πάνω στον μικροπυρήνα L4 ή στον πυρήνα Coyotos που δεν καρποφόρησαν.

Ο όρος GNU/Hurd αναφέρεται στη διανομή του λειτουργικού συστήματος GNU που χρησιμοποιεί τον πυρήνα GNU Hurd. Η λέξη "GNU" στον όρο GNU Hurd δηλώνει ότι είναι μέρος του εγχειρήματος GNU, ενώ ο όρος "GNU/Hurd" το διαχωρίζει ως ένα εκ των τριών υπαρχόντων συστημάτων GNU: το GNU/Linux το GNU/Hurd και το GNU/kFreeBSD. Σκέτη η λέξη "GNU" αναφέρεται ή στο GNU/Hurd ή σε παράγωγο σύστημα Hurd. Υπάρχει ζήτημα και διαφωνίες όσον αφορά τον όρο GNU/Linux και τη σημασία του.

Σήμερα το GNU έχει αποκτήσει κύρος, εφόσον επιχειρήσεις άρχισαν να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη ή διανέμουν το λογισμικό GNU, καθώς και τεχνική υποστήριξη. Η πιο γνωστή είναι η Cygnus Solutions, που τώρα είναι μέρος της Red Hat.

Επιπλέον, μεγάλες εταιρείες όπως οι IBM, Intel, Google και Hewlett Pacκard έχουν συνεισφέρει στην ανάπτυξη του Linux με απώτερο σκοπό την αύξηση των πωλήσεων σε hardware δεδομένης τη διάδοσης του Linux στην αγορά των διακομιστών, των κινητών τηλεφώνων και των netbooks.

Φιλοσοφία

Εκτός από την δημιουργία λογισμικού, τα μέλη του εγχειρήματος δραστηριοποιούνται κοινωνικά στην προώθηση του ελεύθερου λογισμικού και την ανάπτυξη ειδικών αδειών προκειμένου να το προστατέψουν.

Δείτε επίσης

• GNU readline
• αλυσίδα GNU
• GNU Hurd

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επίσημη ιστοσελίδα Αρχειοθετήθηκε 2006-01-28 στο Wayback Machine.