Idioma gallegu

lingua galega y galego
Faláu en
Faláu en	España y Portugal
Númberu de falantes
Datos
Familia	Subgrupu galaicu-portugués
Sistema d'escritura	alfabetu llatín
Reguláu por	Real Academia Gallega
Códigos
ISO 639-1	gl
ISO 639-2	glg
ISO 639-3	glg

Falantes de gallegu como primer llingua según los censos de polación y viviendes del Institutu Gallegu d'Estadística (2001)

El gallegu (galego), ye una llingua románica, que desciende del llatín, y del galaicoportugués. Ye una llingua que tien el so orixe nuna parte de la provincia romana de Gallaecia, no que ye'l territoriu de la Galicia actual, el norte de Portugal y El Bierzu y Zamora. Tamién podría incluyise la fastera más occidental d'Asturies, teniendo en cuenta el calter de transición ente'l gallegu y l'asturianu d'estes fales occidentales asturianes, pa más información güeyar eonaviegu. El gallegu ye la llingua románica de la que te tien constancia escrito de más vieyo, xunto col italianu y anterior en más d'un sieglu al castellanu.^{[ensin referencies]} Conformó como llingua propia independiente del llatín nel sieglu IX no que ye la oralidá y nel sieglu XII na escritura.^{[ensin referencies]}

Foi la llingua de cultura na península ibérica na Edá Media, componiendo'l rei Alfonsu X el Sabiu, les sos «Cantigas de Santa María». Tres la independencia de Portugal l'idioma dixebróse en dos: el portugués, que pasó a ser la llingua vehicular del país, y el gallegu, que quedó arrequexáu como llingua popular ensin cultivu lliterariu dende finales del sieglu XV hasta'l sieglu XIX.

Anguaño'l gallegu ye faláu por cuasi trés millones de persones en Galicia, siendo cooficial (xunto col castellán). La normativa de la que se manden ye isolacionista respeutu al restu del dominiu llingüísticu gallegu-portugués.

Dende l'añu 1963, coincidiendo col centenariu de la primer edición de Cantares Galegos, de Rosalia de Castro (17 de Maio), celébrase ca 17 de mayu'l Día das Letras Galegas. Los años siguientes viense dedicando esta data a un escritor en gallegu fináu:

Les asociaciones de reivincicación lingüística más importantes son:

AGAL - Associaçom Galega da Língua
MDL - Movimento de Defesa da Língua
A Mesa - A Mesa pola Normalización Lingüística

Clasificación llingüística

Indoeuropéu
- Itálicu
  - Románicu
    - Románicu occidental
      - Iberorrománicu
        Iberorrománicu occidental
        Galaico-portugués
        Gallegu

Ver tamién

Eonaviegu

Referencies

Enllaces esternos

Xarmenta Archiváu 2018-06-07 en Wayback Machine - Asociacion Berciana da lingua Xarmenta
Consulta la edición de Wikipedia n'idioma gallegu.

Llingües romániques
Sardorrománicu	Sardu
Iberorrománicu	Galaicoportugués (Portugués • Gallegu • Gallegoasturianu • Fala de Xálima) • Asturlleonés (Asturianu • Lleonés • Mirandés • Estremeñu • Cántabru) • Castellanu • Navarroaragonés (Navarru • Aragonés)
Occitanorrománicu	Gascón • Llinguadocianu • Provenzal • Catalán-valencianu-balear (Balear • Catalán • Valencianu)
Galorrománicu	Llingües d'Oïl (Borbonés • Francés • Galó • Normandu • Picardu • Pictavín-santonxés • Franc-Comtois • Valón)
Galoitalianu	Piamontés • Lombardu • Ligur • Emiliano-Romañol • Vénetu
Retorrománicu	Romanche • Friulanu • Ladín
Italorrománicu	Italianu • Corsu • Napolitanu • Sicilianu
Balcanorrománicu	Dálmata • Rumanu • Macedorrumanu • Istriorrumanu • Meglenorrumanu