Oliver Cromwell
| Oliver Cromwell | |
 Portret van Oliver Cromwell deur Samuel Cooper in 1656 | |
1ste Lord Protector van die Gemenebes van Engeland
| |
| Ampstermyn 16 Desember 1653 – 3 September 1658 | |
| Voorafgegaan deur | Staatsraad |
|---|---|
| Opgevolg deur | Richard Cromwell |
LP vir Cambridge
| |
| Ampstermyn 1640 – 1649 | |
| Monarg | Karel I |
LP vir Huntingdon
| |
| Ampstermyn 1628 – 1629 | |
| Monarg | Karel I |
Persoonlike besonderhede
| |
| Gebore | 25 April 1599 Huntingdon, Huntingdonshire, Koninkryk van Engeland |
| Sterf | 3 September 1658 (op 59) Paleis van Whitehall, Londen, Gemenebes van Engeland |
| Eggenoot/-note | Elizabeth Bourchier (1620–1628) |
| Kind(ers) | Robert Cromwell Oliver Cromwell Bridget Cromwell Richard Cromwell Henry Cromwell Elizabeth Cromwell James Cromwell Mary Cromwell Frances Cromwell |
| Alma mater | Sidney Sussex College, Cambridge |
| Handtekening | 
|
Militêre Diens
| |
| Lojaliteit | Roundhead |
| Diens/Tak | Eastern Association (1643–1645); New Model Army (1645–1646) |
| Jare in diens | 1643–1651 |
| Rang | Kolonel (1643–1644); Luitenant-generaal van perd (1644–1645); Luitenant-generaal van Kavalerie (1645–1646) |
| Eenheid | Cambridgeshire Ironsides (1643–1644); Eastern Association (1644–1645); New Model Army (1645–1646) |
| Oorloë/Veldslae | Engelse Burgeroorlog
|
Oliver Cromwell (1599–1658) was ’n Engelse militêre en politieke leier wat ten tyde van die Engelse Burgeroorlog die parlementêre weermag teen koning Karel I van Engeland gelei het. Nadat die koning verslaan is, het Cromwell ’n republiek uitgeroep en tot sy dood aan die hoof daarvan gestaan.[1]
Lewensloop
[wysig | wysig bron]
Oliver Cromwell is op 25 April 1599 in Huntingdon in die Koninkryk van Engeland gebore. Hy studeer eers aan die Huntingdon Grammar School en daarna aan die Sidney Sussex Kollege van die Universiteit van Cambridge. Dit was 'n nuwe, klein kollege waar hy oor sy Puriteinse idees kon praat. Sy pa sterf egter in 1617 en hy kon gevolglik nie afstudeer nie.[2]
In 1628 word Cromwell 'n LP en 'n Puritein. Hy het die parlement in hul twis teen die koning ondersteun. Met die uitbreek van die Engelse Burgeroorlog was die koning se weermag sterker en beter voorbereid as die parlement se weermag. Cromwell het die parlementêre soldate help oplei en hulle het kort daarna gevegte begin wen. Die parlement het uiteindelik geseëvier, wat Cromwell in 'n posisie van mag gelaat het.
Ná die koning se teregstelling is 'n republiek, bekend as die Gemenebes van Engeland, uitgeroep. 'n Staatsraad is aangestel om sake te bestuur, met Cromwell as 'n lid daarvan. Sy ware magsbasis was egter in die weermag gesetel.
In 1652 het Cromwell Ierland oorgeneem. Baie geskiedkundiges glo dat Cromwell 'n etniese suiwering teen die Ierse Katolieke uitgevoer het.[3][4][5][6][7][8] Cromwell wou hê dat die Ierse Katolieke uit Oos-Ierland na die noordweste moes trek.[4] Volgens sommige geskiedkundiges het Cromwell en sy weermag bloedige slagtings, hongersnood en dreigemente gebruik om die Iere te dwing om te verskuif.[9][10][11] Die historikus Frances Stewart sê dat 600 000 Iere (43% van die Ierse bevolking) as gevolg van die beleid gesterf het.[11]
'n Nuwe grondwet, bekend as die Instrument van Regering het Cromwell in 1653 as lewenslange "Lord Protector" (staatshoof en beskermheer) aangestel. Hy het die mag gehad om parlemente aan te stel en te ontbind.
In 1657 het die parlement Cromwell die kroon aangebied. Hy het ses weke oor die aanbod nagedink, maar dit verwerp. Hy is daarna weer seremonieel by Westminster Hall as "Lord Protector" uitgeroep (die keer met groter magte).
Cromwell het vermoedelik malaria gehad, wat hy waarskynlik tydens sy eerste veldtog teen Ierland opgedoen het. Hy is op 3 September 1658 in Whitehall (op die herdenking van sy oorwinnings by Dunbar en Worcester) oorlede.[12]
Cromwell is deur sy seun Richard as Lord Protector opgevolg. Richard het egter nie die ondersteuning van die parlement of die weermag gehad nie en moes in 1659 bedank, wat die protektoraat tot 'n einde gebring het. 'n Jaar later het die parlement Karel II van Engeland (Karel I se seun) as koning aangestel.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8
- ↑ "Cromwell, Oliver". Besoek op 1 Januarie 2013.
- ↑ Norbrook, David (2000).Writing the English Republic: Poetry, Rhetoric and Politics, 1627–1660. Cambridge University Press. p. 245. ISBN 978-0-521-78569-3.
- ↑ 4,0 4,1 Lutz, James M.; & Lutz, Brenda J. (2004). Global Terrorism. Routledge. p. 193. ISBN 978-0-415-70051-1.
- ↑ Levene, Mark (2005). Genocide in the Age of the Nation-State. I.B.Tauris. pp. 55-57. ISBN 978-1-84511-057-4.
- ↑ Coogan, Tim Pat (2002). The Troubles: Ireland's Ordeal and the Search for Peace. St. Martin's Griffin. p. 6. ISBN 978-0-312-29418-2.
- ↑ Axelrod, Alan (2002). Profiles in Leadership. Prentice Hall Press. p. 122. ISBN 978-0-7352-0256-6.
- ↑ Ellis, Peter Berresford (2002). Eyewitness to Irish History. John Wiley & Sons Inc. p. 108. ISBN 978-0-471-26633-4.
- ↑ Parliament of England (12 Augustus 1652). Act for the Settlement of Ireland. Constitution Society. Besoek op 9 April 2016.
- ↑ Morrill, John (Desember 2003). Rewriting Cromwell – A Case of Deafening Silences. Geargiveer 14 September 2015 op Wayback Machine Canadian Journal of History 38 (3): 553.
- ↑ 11,0 11,1 Stewart, Frances (2000). War and Underdevelopment: Economic and Social Consequences of Conflict, Volume I. Oxford University Press. p. 51. ISBN 978-0-19-924187-3.
- ↑ Gaunt, p.204.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Oliver Cromwell.
Normdata  |
|
|---|