John Foster Dulles

John Foster Dulles

John Foster Dulles (Washington, D.C. 25 Februarie 1888 - 24 Mei 1959, aldaar) was 'n Amerikaanse staatsman en die minister van buitelandse sake van die Verenigde State van 1953 tot 1959 onder president Dwight D. Eisenhower.

Hy was die seun van 'n Presbiteriaanse predikant. Sy oupa, John Watson Foster, was 'n diplomaat wat betrokke was by die totstandkoming van die Shimonoseki-verdrag wat die Eerste Sino-Japanse oorlog beëindig het. Sy vader se Christelike beginsels en sy oupa se diplomatieke ambisies het 'n belangrike rol gespeel in sy opvoeding en loopbaan. Dit word getoon in sy bydrae tot die vredesverdrag in San Francisco, die vredesverdrag met Japan gebaseer op gelyke regte van oorwinnaars en oorwindes; hy het nie in wraak geglo nie.

Regsstudie en diplomasie

Dulles is in Washington D.C. gebore en het 'n groot deel van sy kinderjare deurgebring in die staat New York. Hy studeer regte aan die Princeton-universiteit en die George Washington-universiteit in die hoofstad van die Verenigde State. Hy begin sy loopbaan in New York en spesialiseer in internasionale reg. Aan die begin van die Eerste Wêreldoorlog het hy by die weermag aangemeld, maar sy swak sig het hom verhinder om aktiewe diens te betree. President Woodrow Wilson het Dulles 'n lid van die Amerikaanse afvaardiging aan die Parys-vredeskonferensie in 1918 aangestel waar die Vrede van Versailles onderteken sou word. Daar het hy gewerk vir sy oom, Robert Lansing, destydse minister van buitelandse sake (Dulles se oupa het ook in daardie pos gedien).

Na-oorlogse politieke loopbaan

Teen die einde van die Tweede Wêreldoorlog het Dulles die San Francisco-konferensie bygewoon waar die vrede met Japan opgestel was en het ook die Verenigde Nasies se handves help opstel. Hy was ook verskeie kere lid van die Amerikaanse afvaardiging na die Algemene Vergadering van die VN. Dulles dien ook kortliks in die Senaat van die Verenigde State, waar hy die termyn van 'n afgetrede senator voltooi het.

In 1950 het Dulles sy boek War or Peace gepubliseer, waar hy in die vroeë stadiums van die Koue Oorlog alle aspekte van die inperkingspolitiek bespreek het. Dulles was krities oor die beleid van president Harry S. Truman, hoewel hy dit getrou toegepas het.

Ministerskap

Dulles (regs) beraadslaag met met president Eisenhower in die Withuis

Na die verkiesingsoorwinning van Dwight Eisenhower in 1952, het hy Dulles as sy staatsekretaris, of minister van buitelandse sake, aangestel. In hierdie hoedanigheid was hy daartoe verbind om Amerika se militêre alliansies met sy bondgenote te versterk. NAVO het belangrik geword en Dulles was ook instrumenteel in die vestiging van alliansies in Asië en Oseanië deur die ANZUS-verdrag met Australië en Nieu-Seeland en die Suidoos-Asiatiese Verdragsorganisasie (SEATO). Hy was ook 'n voorstander van terugrolpolitiek en noem die Koue Oorlogsneutraliteit as 'immoreel'.

Dulles self was ook ten tye van die Hongaarse opstand in 1956 nie konsekwent met sy standpunt oor neutraliteit nie. Ondanks die verwarrende en moeilik om te bevestig berigte uit Boedapest, het hy inligting oor die dreigende Russiese ingrypingsplanne gehad wat uiteindelik tienduisende Hongare gekos het. Dulles het president Eisenhower aangeraai om hom te weerhou om sy afkeuring van die inval aan die Verenigde Nasies voor te lê.

In April 1959 tree Dulles uit as gevolg van sy verswakkende gesondheid en op 24 Mei van daardie jaar is hy weens kanker oorlede. Hy is in die Arlington Nasionale begraafplaas naby Washington D.C. begrawe.

Dulles was 'n medestigter van die Raad vir Buitelandse Verhoudings (Council on Foreign Relations). Washington D.C. se belangrikste internasionale lughawe, Washington Dulles International Airport, is na hom vernoem.

John Foster Dulles was die vader van Avery Dulles, wat die Protestantse kerk van sy jeug verlaat, 'n Katoliek en 'n Jesuïet geword het en 'n befaamde Rooms-Katolieke teoloog. Op hoë ouderdom het pous Johannes Paulus II hom as kardinaal aangestel.

Die Dulles Internasionale Lughawe naby Washington, D.C. is na hom genoem.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie John Foster Dulles.

• Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Nederlandse Wikipedia vertaal.