Janusz Waluś

Janusz Waluś
Gebore	Janusz Jakub Waluś 14 Januarie 1953 (1953-01-14) Zakopane, Pole
Nasionaliteit	Pole  Suid-Afrika
Bekend vir	Sluipmoord op die voorsitter van die Suid-Afrikaanse Kommunistiese Party Chris Hani

Janusz Waluś (uitspraak: Janoesj Waloes; gebore 1953 in Zakopane, Klein-Pole) is 'n Poolse immigrant met Suid-Afrikaanse burgerskap wat die voorsitter van die Suid-Afrikaanse Kommunistiese Party Chris Hani op 10 April 1993 vermoor het. Hy is steeds in aanhouding in die Kgosi Mampuru-gevangenis in Pretoria.

Waluś is op 14 Januarie 1953 in 'n kommunistiese Pole gebore. Hy emigreer in 1981 na Suid-Afrika, ontvang 'n permanente verblyfpermit, en sluit hom by sy pa en broer in Suid-Afrika aan. In 1987 ontvang hy Suid-Afrikaanse burgerskap.

Die tydsberekening van die moord, net voor die eerste demokratiese verkiesing in Suid-Afrika, het aansienlike politieke spanning in die land veroorsaak. Slegs Nelson Mandela se persoonlike pleidooi vir kalmte kon uiteindelik die situasie ontlont.

Die moord het uiteindelik nie die onderhandelinge en die oorgang na 'n nuwe bedeling beïnvloed nie. Waluś en sy medepligtige, Clive Derby-Lewis is beide ter dood veroordeel, maar die vonnis is later na lewenslank verander nadat die doodstraf in Suid-Afrika in 1995 afgeskaf is. Toe Waluś sy straf hoor, het hy die volgende oor die ANC te sê gehad:

Hulle (die ANC) is kommuniste en hulle sal hierdie wonderlike land vernietig. Hulle sal alles wat met moeite deur wittes opgebou is opmors. Dit is vir my 'n pyn om te dink dat alles hier vernietig gaan word in die naam van 'n veelrassige utopia wat nooit sal werk nie. Hulle wil vryheid en demokrasie hê – oor 'n paar jaar is vryheid en demokrasie al wat hulle sal oorhê.

In November 2022 het Raymond Zondo, die President van die Konstitusionele Hof die Ministerie van Justisie en Korrektiewe Dienste beveel om voorwaardelike vrylating aan Janusz Walus toe te staan, na byna 30 jaar in die tronk toe hy vir twintig jaar in aanmerking gekom het en dat sy vorige versoeke verwerp is. Twee dae voor sy vrylating op parool is Walus deur 'n medegevangene van die Kgosi Mampuru-gevangenissentrum in Pretoria gesteek.[1].