Hannes Alfvén

Hannes Alfvén
Hannes Alfvén in 1942
Geboortenaam	Hannes Olof Gösta Alfvén
Gebore	30 Mei 1908 Norrköping, Swede
Oorlede	2 April 1995 Djursholm, Swede
Nasionaliteit	Swede
Vakgebied	Elektriese ingenieurswese en Plasma fisika
Instelling(s)	Universiteit van Uppsala Koninklike Universiteit van Technologie Universiteit van Kalifornië, San Diego Universiteit van Maryland, College Park Universiteit van Suidelike Kalifornië
Alma mater	Universiteit van Uppsala
Doktorale promotor(s)	Manne Siegbahn Carl Wilhelm Oseen
Doktorale student(e)	Carl-Gunne Fälthammar Bibhas De Wing-Huen Ip
Bekend vir	Alfvéngolf
Toekennings	Nobelprys vir fisika (1970) Lomonosof-goue-medalje (1971) Dirac-medalje (1979) William Bowie-medalje (1988)

Hannes Olof Gösta Alfvén (* 30 Mei 1908, Norrköping, Swede – † 2 April 1995, Djursholm, Swede) was 'n Sweedse plasmafisikus en wenner van die Nobelprys vir fisika in 1970 (saam met Louis Néel) vir sy werk rakende magnetohidrodinamika. Hy is oorspronklik opgelei as 'n swaarstroom elektriese ingenieur, maar het later geskuif na die onderwys en navorsing op die gebied van plasmafisika. Alfvén het vele bydraes tot plasmafisika gelewer, insluitend teorieë wat die gedrag van auroras beskryf, die Van Allen-stralingsgordels, die effek van magnetiese storms op die aarde se magnetiese veld, die aarde se magnetosfeer en die dinamika van plasmas in die melkweg.

Biografie

In 1937 het Alfvén aangevoer dat, as die heelal deurtrek is met plasma, dit elektriese strome behoort te kan dra wat galaktiese magnetiese velde tot gevolg behoort te hê. Nadat hy die Nobelprys vir fisika gewen het vir sy werk in magnetohidrodinamika het hy beklemtoon:

Ten einde die verskynsels in 'n sekere plasmagebied te verstaan, is dit nodig om nie net die magnetiese velde nie, maar ook die elektriese velde en die elektriese strome uit te lê. Die ruimte is gevul met 'n netwerk strome wat energie en momentum oor groot of baie groot afstande oordra. Die strome word dikwels afgeknyp tot filamentêre of oppervlakstrome. Laasgenoemde sal moontlik aan ruimte, insluitende interstellêre en intergalaktiese ruimte, 'n sellulêre struktuur verleen.

Sy teoretiese werk op veldbelynde elektriese strome in die auroras (gebaseer op vroeëre werk deur Kristian Birkeland) is in 1974 deur sattelietwaarnemings bevestig, wat gelei het tot die ontdekking van die Birkelandstrome.

Onderwys

Alfvén het in 1934 'n doktorsgraad aan die Universiteit van Uppsala verwerf. Sy tesis was getiteld "Ondersoeke van die Ultrakort Elektromagnetiese Golwe".

Vroeë loopbaan

In 1934 het Alfvén fisika doseer aan die Universiteit van Uppsala asook die Nobel-instituut vir Fisika in Stockholm, Swede. In 1940 verkry hy 'n professoraat in elektromagnetiese teorie en elektriese mates aan die Koninklike Instituut vir Tegnologie in Stockholm. In 1945 word hy aangestel as voorsitter van die leerstoel vir Elektronika. In 1963 is sy titel verander na voorsitter vir die leerstoel in Plasmafisika. Tydens 1954-55 was Alfvén 'n Fullbright-beurshouer verbonde aan die Universiteit van Maryland. In 1967 het Alfvén Swede verlaat, 'n tydjie in die Sowjetunie deurgebring en het hy na die Verenigde State verhuis. Alfvén het gewerk by die departement vir elektriese ingenieurswese aan die Universiteit van Suid-Kalifornië sowel as die Universiteit van Kalifornië, San Diego.

Navorsing, toekennings en bydraes

Alfvén se werk is vir baie jare betwis deur 'n leidende figuur in astrofisika, by name die Brits-Amerikaanse geofisikus, Sydney Chapman. Alfvén en Chapman se struwelinge het hoofsaaklik voortgespruit uit probleme met die stelsel van portuurbeoordeling. Alfvén het selde voordeel getrek uit die aanvaarding wat senior wetenskaplikes gewoonlik in wetenskaplike joernale geniet het. Een van sy voorleggings oor magnetiese storms en auroras is deur die Amerikaanse joernaal, "Terrestrial Magnetism and Atmospheric Electricity", afgekeur op grond daarvan dat sy teorieë nie gestrook het met die aanvaarde teoretiese berekeninge en konvensionele fisika op daardie tydstip nie. Baie ficisi het hom beskou as 'n persoon met onortodokse menings in sy veld. R.H. Stuewer het byvoorbeeld opgemerk: "Hy het 'n verbitterde buitestaander gebly en min respek van ander wetenskaplikes ontvang selfs nadat hy die Nobelprys verwerf het." Dit het meegebring dat hy dikwels sy werk noodgedwonge in obskure joernale moes publiseer. Alfvén self het opgemerk:

Wanneer ek plasmaverskynsels volgens hierdie formules beskryf het, het die meeste keurders nie verstaan wat ek probeer sê nie en my verhandelinge afgekeur. Met die keuringstelsel wat vandag die wetenskap in die VSA oorheers, beteken dit dat my verhandelinge selde aanvaar word deur vooraanstaande joernale in die VSA.

In 1970 is die Nobelprys vir Fisika aan hom toegeken vir sy werk in Magnetohidrodinamika (MHD). In 1988 het die Amerikaanse Geofisiese Vereniging die Bowie-medalje aan Alfvén toegeken vir sy werk rakende komete en plasmas in die sonnestelsel.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Hannes Alfvén.