George II van Griekeland
| George II | |
|---|---|
| Koning van die Hellene | |
 | |
| Periode | 27 September 1922 – 25 Maart 1924 3 November 1935 – 1 April 1947 |
| Voorganger | Konstantyn I |
| Opvolger | Republiek Paul |
| Huis | Sleeswyk-Holstein-Sonderburg-Glücksburg |
| Vrou | Elisabeth van Roemenië |
| Vader | Konstantyn I |
| Moeder | Prinses Sophia van Pruise |
| Gebore | 19 Julie 1890, Tatoi-paleis, Griekeland |
| Oorlede | 1 April 1947, Athene |
George II (Grieks: Γεώργιος Bʹ, Βασιλεὺς τῶν Ἑλλήνων, Geórgios Bʹ, Basileus ton Ellínon; 19 Julie 1890 – 1 April 1947) was van 1922 tot 1924 en van 1935 tot 1947 koning van Griekeland.
Vroeë lewe en eerste bewind
[wysig | wysig bron]
George is in die Tatoi-paleis naby Athene gebore as die oudste seun van koning Konstantyn I van Griekeland en sy vrou, prinses Sophia van Pruise. Hy was ’n agterkleinseun van koningin Victoria van die Verenigde Koninkryk en ’n kleinseun van koning George I van Griekeland, die Deense prins van Glücksburg wat in 1863 as koning van Griekeland gekies is.
George het ’n weermagloopbaan gevolg en was tydens die Balkanoorlog lid van die 1ste Griekse Infanterie. Toe sy oupa in 1913 in ’n sluipmoordaanval vermoor is, het George die kroonprins en die Hertog van Sparta geword.
Toe sy pa, koning Konstantyn tydens die Eerste Wêreldoorlog van die troon gesit is, het hy in 1917 saam met sy pa in bannelingskap gegaan. Sy broer Alexander het toe koning geword onder eerste minister Eleftherios Venizelos, ’n geswore republikein.
Toe Alexander in 1920 dood is nadat ’n aap hom gebyt het, is Venezelos uitgestem en Konstantyn het weer koning geword. Kroonprins George was ’n kolonel en later generaal-majoor in die oorlog teen Turkye. In dié tyd, op 27 Februarie 1921, is hy in Boekarest getroud met prinses Elisabeth, dogter van koning Ferdinand en koningin Marie van Roemenië. Toe die Turke die Grieke verslaan, is Konstantyn weer gedwing om te abdikeer en George het hom op 27 September 1922 opgevolg.
Ná ’n mislukte staatsgreep in Oktober 1923 is hy gevra om die land te verlaat terwyl oor die toekoms van Griekeland besluit word. Hy het ingestem, maar geweier om te abdikeer. Hy het op 19 Desember 1923 saam met sy vrou na haar geboorteland, Roemenië, vertrek waar hy in bannelingskap gaan woon het. Toe op 25 Maart 1924 besluit word dat Griekeland weer ’n republiek sou word, is hy amptelik van die troon gesit, van sy Griekse burgerskap ontneem en beslag is op sy besittings gelê.[1]
Sy vrou het in Roemenië agtergebly terwyl hy al hoe meer tyd oorsee deurgebring het. In 1932 het hy Roemenië permanent verlaat en in Brittanje gaan woon.[2] Hy en Elisabeth het nie kinders gehad nie en is op 6 Julie 1935 geskei.
Herstel van die monargie
[wysig | wysig bron]Tussen 1924 en 1935 was daar 23 verskillende regerings in Griekeland, asook ’n diktatorskap en 13 staatsgrepe. Op 3 November 1935 is in ’n stemming gekies om die monargie te herstel.[3] George het op 25 November teruggekeer. Kort daarna het Ioannis Metaxas opgang in die politiek gemaak en op 4 Augustus 1936 het George Metaxas se daarstelling van ’n diktatorskap bekragtig.[4] Die parlement is ontbind, politieke partye verbied en die grondwet afgeskaf.[5] Die koning en eerste minister Metaxas was aan die hoof van ’n fascistiese regering wat politieke teenstanders gearresteer en streng sensuur toegepas het.
Tweede Wêreldoorlog en daarna
[wysig | wysig bron]Tydens die Tweede Wêreldoorlog het die Duitsers die Grieke verslaan en Griekeland binnegeval. Op 23 April 1941 het die koning en sy regering Griekeland verlaat. Van daar is George na Egipte en eindelik terug na Brittanje waar hy weer in bannelingskap gaan woon het.[6]
Ná die oorlog het hy onder druk van die Geallieerdes ’n regent aangestel wat dadelik ’n republikeinse regering aangestel het. In die 1946-verkiesing het ondersteuners van die monargie egter weer ’n meerderheid behaal en op 26 September het George na Griekeland teruggekeer. Hy is op 1 April 1947 in Athene dood.
Hy is opgevolg deur sy broer, Paul. Dié het oor al die verbannings van sy familie gesê: "Die belangrikste stuk gereedskap vir ’n koning van Griekeland is ’n koffer."[7]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel en:George II of Greece
- ↑ John Van der Kiste (1994). Kings of the Hellenes. Stroud, Gloucestershire: Alan Sutton Publishing. p. 144. ISBN 0-7509-0525-5.
- ↑ Van der Kiste, p.145-146
- ↑ Van der Kiste, p.153
- ↑ Van der Kiste, p.154-156
- ↑ Current Biography 1943, pp225-29
- ↑ Van der Kiste, p.164
- ↑ Anthony Beevor (2004). Crete: The Battle and the Resistance. Athens: Govostis Pub. p. 104. ISBN 960-270-927-8.
Eksterne skakel
[wysig | wysig bron]- Griekse koningshuis Geargiveer 7 September 2006 op Wayback Machine
