Adam Smith

Adam Smith
Gebore	5 Junie 1723 Kirkcaldy, Fife, Skotland
Oorlede	17 Julie 1790 (op 67) Edinburg, Skotland
Nasionaliteit	Skotland
Vakgebied	Politieke filosofie, etiek, Ekonomie
Alma mater	Universiteit van Glasgow
Bekend vir	The Wealth of Nations, The Theory of Moral Sentiments
Beïnvloed deur	Aristoteles,Joseph Butler, David Hume, Hutcheson, Mandeville, Quesnay, Jean-Jacques Rousseau, Edmund Burke
Invloed op	Bastiat, Friedman, Keynes, Thomas Malthus, Marx, Mill, Ricardo, Friedrich von Hayek, Jean-Baptiste Say, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Thomas Hodgskin
Handtekening

Adam Smith (* 5 Junie 1723, † 17 Julie 1790) was 'n Skotse ekonoom wat gesien word as die grondlegger van die klassieke liberalisme.

Hy was van mening dat die nastrewe van die eie indiwiduele belang in die beste maatskaplike belang is. 'n Vrye mark sou volgens hom die meeste vir die samelewing as 'n geheel oplewer. 'n "Onsigbare hand" van hierdie vrye mark sou die aanwending van hulpbronne effektief organiseer, wat tot harmonie en ewewig sou lei.

Lewensloop

Jeugjare

Adam Smith is in Kirkcaldy, Fife in Skotland gebore en het aan die Universiteit van Glasgow etiek (moral philosophy) gestudeer waarna hy met 'n beurs aan Balliol College, 'n onderdeel van die Universiteit van Oxford, gaan studeer het. In 1748 het hy aan die Universiteit van Edinburgh begin doseer.

Professoraat

In 1748 begin Smith doseer aan die Universiteit van Edinburgh. In 1751 is hy tot hoogleraar in die logika aan die Universiteit van Glasgow benoem; hierdie funksie is in 1752 op die gebied van die etiek voortgesit.In Glasgow het Smith 'n plaaslike beroemde geword, sowel vir sy intellektuele prestasies as vir sy eksentrieke persoonlikheid: na die publikasie van sy Theory of Moral Sentiment, is sy borsbeeld in die vensters van plaaslike boekwinkels vertoon. Sy reputasie het ook internasionaal uitgebrei: studente het van Rusland na Glasgow gereis om Smith College toe te gaan.

Henry Scott se leermeester - 1763-1766

Aan die einde van 1763 ontvang Smith 'n aanbod van Charles Townshend - wat deur David Hume aan Smith voorgestel is - om sy stiefseun, Henry Scott, die jong hertog van Buccleuch, te leer. Smith bedank daarna as professor om die pos te beklee. Hy het daarna probeer om die klasgeld wat hy van sy studente ontvang het, terug te betaal omdat hy in die middel van die semester bedank het, maar sy studente het geweier. Met die jong hertog het Smith 'n groot toer (Grand Tour) deur Frankryk onderneem, waar hy Voltaire en François Quesnay ontmoet het. Hy het ook 'n boek oor ekonomie begin skryf, 'n onderwerp waaroor hy al lesings gegee het; dit sou The Wealth of Nations word.

The Wealth of Nations - 1766-1776

Toe Henry Scott se jonger broer in 1766 in Parys oorlede is, het Smith sy werk as leermeesterr gou geëindig. Smith het dieselfde jaar weer teruggekeer na Kirkcaldy, waar hy die meeste van die volgende tien jaar daaraan gewy het om sy magnum opus te skryf. Daar het hy bevriend geraak met Hendrik Moyes, 'n talentvolle jong blinde man. Behalwe dat hy Moyes self opgelei het, het Smith homself verseker van die ondersteuning van David Hume en Thomas Reid vir die opleiding van die jong man. In Mei 1773 word Smith gekies as mede-lid van die Royal Society of London en in 1775 is hy verkies tot die Literary Club. The Wealth of Nations is in 1776 gepubliseer en was 'n onmiddellike sukses; die eerste uitgawe is binne ses maande uitverkoop, wat destyds baie vinnig was.

Latere jare - na 1776

In 1778 is hy as kommisaris van die doeane in Skotland aangewys en het hy by sy moeder in Panmure House in Edinburgh se Canongate gaan woon, waar hy ook oorlede is.

Werke

Sy belangrikste werk, An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations ('n ondersoek na die aard en oorsake van die rykdom van nasies; gewoonlik kortweg na verwys as The Wealth of Nations — 1776), het hy aan die Amsterdamse bankier Henry Hope opgedra. In The Wealth of Nations het Smith die basis vir die ekonomiese liberalisme gelê. Dit het gou en gemaklik ingang gevind in die toe nuut onafhanklike Verenigde State en in die Verenigde Koninkryk, as gevolg van die ekonomiese krisis wat deur die Amerikaanse Onafhanklikheidsoorlog veroorsaak is. Uiteindelik sou hierdie publikasie die doodsteek beteken vir die merkantilisme, wat eeuelang die ekonomie in Europa beheer het.

Naas hierdie werk het hy The Theory of Moral Sentiments geskryf, waarin hy sy etiek uiteengesit het.

Bronne

• Buchan, James (2006). The Authentic Adam Smith: His Life and Ideas. W. W. Norton & Company. ISBN 0393061213. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
• Bussing-Burks, Marie (2003). Influential Economists. Minneapolis: The Oliver Press. ISBN 1-881508-72-2. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
• Robert L. Heilbroner, The Worldly Philosophers, Simon & Schuster, 1999.
• Rae, John (1895). Life of Adam Smith. New York City: Macmillan Publishers. ISBN 0722226586. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Adam Smith.