Rai atomic
Lo rai atomic es la mitat de la distància que separa los nuclèus de dos atòms contigús dins un solid o dins una molecula.
Aquesta longor, mesurada amb l'ajuda d'un difractomètre de rais X, permet de determinar d'un biais aproximatiu la talha d'un atòm, quitament se los nívols d'electrons dels dos atòms se mesclan.
Quand se compara d'atòms isovalents, se los electrons se situan totes sul meteis jaç çò de cada atòm, l'atòm qu'a lo mai de protons (doncas lo pus pesuc) serà lo mai pichon perque l'atraccion es mai granda.
Quand se compara d'atòms isoelectronics, la meteissa logica s'aplica, l'atòm qu'a lo mai de protons aurà lo mai pichon rai atomic perque lo nuclèu exercirà una atraccion màger suls electrons.
Quand se compara d'atòms isoprotonics, cal agachar lo nombre d'electrons. Mens i a d'electrons dins l'atòm, mai la fòrça d'atraccion del nuclèu exercida sus cadun serà granda e mai lo rai atomic serà pichon.
Dins un tablèu periodic, mai se va cap a drecha sus un meteis periòde, mai lo rai atomic es pichon.
Mai se va cap aval sus una meteissa colomna, mai lo rai atomic es grand.
