Teiko Kiwa
| Teiko Kiwa | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Teiko Kiwa als Cio-Cio San
| ||||
| Volledige naam | Laetitia Jacoba Wilhelmina Klingen | |||
| Ook bekend als | Teiko Kiwa | |||
| Geboren | 20 november 1902 | |||
| Geboorteplaats | Yokohama | |||
| Overleden | 29 mei 1983 | |||
| Overlijdensplaats | Nice | |||
| Stijl | opera | |||
| Zangstem | Sopraan | |||
| ||||
Laetitia Jacoba Wilhelmina Klingen (Yokohama, Japan, 20 november 1902 – Nice, 29 mei 1983), beter bekend als Teiko Kiwa (Japans: 喜波貞子), was een Japans-Nederlandse operazangeres en actrice. Ze stond bekend als "de Japanse Duse", een verwijzing naar de Italiaanse actrice Eleanora Duse.[1]
Vroege leven
[bewerken | brontekst bewerken]Klingen werd geboren in Yokohama, als dochter van Herman Klingen, de Nederlandse vice-consul aldaar[2], en Antonia Tsuru Geerts. Ze was driekwart Nederlands; haar grootmoeder van moederskant was Japans.[3] In 1904 verbleven moeder en kinderen kort in Amersfoort.[4]
In 1920 verhuisde ze naar Italië om in Milaan een opleiding tot zangeres te volgen.[5]
Carrière
[bewerken | brontekst bewerken]Kiwa (ook bekend als Sadako Kiba) specialiseerde zich in het spelen van Japanse operarollen, waaronder Cio-Cio San in Puccini's Madama Butterfly,[6] in haar eigen authentieke kimono's en accessoires, in plaats van de gebruikelijke Europese kostuums. Ze speelde in Madama Butterfly tijdens haar professionele debuut in 1922, in het Teatro Nacional de São Carlos in Lissabon. Ze was de eerste Japanse vrouw die de rol zong bij de Poolse Nationale Opera,[7] en bij de Finse Nationale Opera en Ballet, en de tweede die de rol zong in Brazilië.[6] Ze zong de rol ook in veel andere Europese steden, waaronder Berlijn, Rome en Wenen.[8][9][1][10][11][12] "De exquise Japanse sopraan bewees zichzelf onomstotelijk als de meest gepassioneerde actrice die deze rol ooit heeft vertolkt", schreef een recensent in 1926.[13]
Ze speelde ook Norina in Don Pasquale en Mimi in La bohème. Ze maakte in de jaren dertig opnames voor het label Victor. In april 1927 werd ze beschreven als "de enige zangeres die per vliegtuig durft te reizen".[14] Ze verscheen op de covers van het Amerikaanse tijdschrift Musical Courier in augustus en september 1927.[15][16]
Persoonlijk leven en nalatenschap
[bewerken | brontekst bewerken]Kiwa trouwde met Czesław Rawita-Proszowski, een Poolse tenor die ook haar manager was. Na de Tweede Wereldoorlog verhuisde ze naar Nice en gaf ze zangles. Haar man stierf in 1973; zij stierf in Nice in 1983, 80 jaar oud. In 1990 werd een documentaire uitgezonden op de Japanse televisie, getiteld "Mrs. Chocho: Opera Singer Sadako Kiba's Life". In 1993 werd er een cd met haar opnames uitgebracht.[5][3]
Haar stoffelijk overschot werd in 2003 teruggebracht naar Yokohama. Materiaal met betrekking tot haar carrière maakte deel uit van een tentoonstelling in de Poolse Nationale Opera in 2016.[17]
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- La Paloma (YouTube).
- Madama Butterfly (YouTube).
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Teiko Kiwa op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- ↑ a b (en) Musical Courier 1927-08-18: Vol 95 Iss 7. Summy-Birchard Publishing Company (18 augustus 1927).
- ↑ De Sumatra post, 10 juni 1902. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 30 maart 2023.
- ↑ a b Teiko Kiwa zingt in Japan. NRC Handelsblad. www.delpher.nl (20 mei 1994). Geraadpleegd op 30 maart 2023.
- ↑ Bevolkingsregister Amersfoort. www.archiefeemland.nl. Geraadpleegd op 30 maart 2023.
- ↑ a b (de) Kutsch, Karl-Josef (22 februari 2012). Großes Sängerlexikon. Walter de Gruyter. ISBN 978-3-598-44088-5.
- ↑ a b (en) Hosokawa, Shūhei (4 november 2019). Nationalizing Chō-Chō-San: “Butterfly Singers” in the Japanese-Brazilian Community. Brill. ISBN 978-90-04-39639-5.
- ↑ (en) POLAND: Quixotic Dictator. Time (22 november 1926). Geraadpleegd op 30 maart 2023.
- ↑ Japansche kunstenares in Berlijn. De Sumatra Post. www.delpher.nl (20 maart 1935). Geraadpleegd op 30 maart 2023.
- ↑ TEIKO KIWA, de beroemde Japansche vertolkster. Deli Courant. www.delpher.nl (3 april 1935). Geraadpleegd op 30 maart 2023.
- ↑ (en) Teiko Kiwa | Archivio Storico del Teatro dell'Opera di Roma. Geraadpleegd op 30 maart 2023.
- ↑ (en) Musical Courier 1927-01-27: Vol 94 Iss 4. Summy-Birchard Publishing Company (27 januari 1927).
- ↑ (en) Musical Courier 1926-05-13: Vol 92 Iss 19. Summy-Birchard Publishing Company (13 mei 1926).
- ↑ (en) Pierre Key's Music Year Book: The Standard Music Annual. Pierre Key, Incorporated (1926).
- ↑ (en) Musical Courier 1927-02-10: Vol 94 Iss 6. Summy-Birchard Publishing Company (10 februari 1927).
- ↑ (en) Musical Courier 1927-08-18: Vol 95 Iss 7. Summy-Birchard Publishing Company (18 augustus 1927).
- ↑ (en) Musical Courier 1927-09-22: Vol 95 Iss 12. Summy-Birchard Publishing Company (22 september 1927).
- ↑ (en) Inspired by the Far East. Teatr Wielki Opera Narodowa. Gearchiveerd op 2 januari 2023. Geraadpleegd op 30 maart 2023.