Louis Armstrong
Louis Daniel „Satchmo“ Amstrong (* 4. August 1901 in New Orleans; † 6. Juli 1971 in New York, Queens) weer en US-amerikaansch Jazzmusiker (Trumpeet, Kornett) un Singer.
Jöögd in New Orleans
[ännern | Bornkood ännern]Louis Armstrong sülvst geev immer den 4. Juli, also de Unafhängigkeitsdag vun de USA, as sien Geboortsdatum an. Besünners de Lüüd vun de swaart Bevölkerung in de USA maken dat, wenn dat eegen Geboortsdatum nich bekannt, oder dat nich den sellschoplichen Vörstellungen entspreken dee. He maak sück ok immer een Johr öller as he weer, domit he al as Jugendlicher in de Vergnögensveertel vun New Orleans kunn. Eerst ut en Dööpschien, de man 1983 opdeckt hett, gung dat richtig Geboortsdatum, de 4. August 1901, hervör.
Armstrong wurr in armste Verhältnisse ringeboren un wuss blots tietwielig bi sien Moder up. As he söben Johr oold weer, muss he al Zeitungen verkopen. Anfang 1913 hett he al mit en Revolver vun sien Unkel in’n Silvesternacht rümballert, worup man hüm wegen Unruhestiftung in dat Colored Waif’s Home for Boys, en Anstalt för obdaakloos swaart Jugendliche inwiest hett.
Dat weer en streng organiseert Anstalt, aber Armstrong hett dor de Grundlaag för dat Kornettspeel lehrt. Bit 1918 hett he sück mit lütt Jobs un eerste Uptreden as Musiker in’t Rootluchtmilieu vun New Orleans dörslaan.
Anfänge as Musiker
[ännern | Bornkood ännern]1918 bit 1919 speel Armstrong regelmatig in de Band vun Fate Marable up en Mississippi-Damper, de de Passagiere up de lang Fohrten stroomupwärts ünnerhollen dee. 1918 sall hüm dorbi de 15-johrige Bix Beiderbecke in Davenport hörrt hemm. 1918 hett Armstrong den Trompeter King Oliver in de Band ersett, de de tosommen mit den Basuunisten Kid Ory leiten dee. As Oliver nah Chicago truck, is hüm Armstrong 1922 nahfolgt un wurr 2. Trompeter in King Oliver’s Creole Jazz Band, de dormals in dat Lincoln Gardens Café in de South Side vun Chicago speel. To disse Tiet gifft dat all eerste bemarkenswerte Tondokumente. Sünners bi sien Live-Uptreden sall dat Duo Oliver/Armstrong mit sien tweestimmig Break-Improvisatschonen nah tallriek Berichten vun Tüügen ut de Tiet Musikgeschichte schreven hemm. 1924 hett Armstrong Lilian „Lil“ Hardin, de ut Memphis stammen Pianistin vun de Band heiraadt. Kört dornah is he up hör Anraaden henn in de Band vun Fletcher Henderson wesselt, wo he gau to'n Starsolisten wurr un nich mehr in den Schadden vun sien Lehrmeester Oliver stahn muss.
De Hot Five un Hot Seven
[ännern | Bornkood ännern]
Armstrong hett de Henderson-Band 1925 verlaaten Af dit Johr entstunnen tallriek Upnahmen, de Lil un he hööftsächlich mit lütt Formatschonen maaken deen, de sück Hot Five un Hot Seven nömmen deen. Völ vun disse Upnahmen hebbt bit hüüd den Charakter vun afsolut Mielensteenen in de Jazzhistorie. In disse Johren entstunnen legendäre un richtungswiesend Upnahmen as West End Blues (vun Jazzkritikern to de Jazzplaat vun dat Johrhunnert wählt), Potato Head Blues, Wild Man Blues, Fireworks un Heebie Jeebies. Up disse Upnahmen stell Armstrong ok sien eenzigoordig Talent as Singer, besünners bi den Scat-Gesang, ünner Bewies. Bemarkenswert is ok Armstrong sien Tosommenarbeit mit den Pianisten Earl Hines in de laat 1920er Johren. 1927 hett he sien Instrument vun dat Kornett to de Trompeet wesselt.
De Weltstar
[ännern | Bornkood ännern]
All 1926 gelung hüm mit Kid Ory sien Muskrat Ramble (#8) sien eerst Hit in de Billboard-Charts, den bit 1966 noch 78 wiedere folgen deen. In' Februar 1932 gelung hüm de eerste Nummer-1-Hit mit en Version vun All of Me. In de 1930er Johren, as sück de nee Jazz-Stil vun den Swing entwickeln dee, is Louis Armstrong den neen Stil entprekend, vörwegen in Big Bands (ünner annern dat Orchester vun Luis Russell) uptreden un wurr gau binnerhalv un buterhalv vun de USA bekannt. Af 1932 hebbt hüm tallriek Tourneen nah Europa, later in de ganze Welt führt. 1947 hett Armstrong sien Big Band uplööst un he kehr weer to sien Oorsprüngen, den New Orleans Jazz un de lütt Formatschonen torüch (Louis Armstrong and his All Stars feat. Velma Middleton). In den 1950er un 1960er Johren weer dat insbesünnere dat Talent vun Armstrong as Singer un Entertainer, dat hüm to en Weltstar maaken dee. En wiedere Stiegern vun sien Popularität kreeg he dör de Hollywoodfilme, bi de he mitwarken dee, as to'n Bispeel The Glenn Miller Story, High Society un Hello, Dolly!.
Nich toletzt wegen sien weltwiet Berühmtheit wurr Louis Armstrong in de Hoochtiet vun den Kollen Krieg in de 50er Johren vun de US-Regeeren as musikalisch Mobilmaker in den Ost-West-Konflikt schickt. Af 1956 reis he tosommen mit Künstlern as Benny Goodman in den Ostblock as ok de sowohl vun den USA as ok vun de UdSSR ümwurben Staaten in Afrika un Asien. So keemen 1956 in dat hüüdig Ghana 100.000 Minschen in en Stadion, um hüm to beleeven. Tosommen mit wiederen Stars vun den Jazz as Dizzy Gillespie un Duke Ellington hett Armstrong sien Popularität up sien Tourneen ok bruukt, um för de Afro-Amerikaner Minschen- un Börgerrechte intofordern. So hett sück Armstrong 1957 wiegert, wegen de Rassentrennung in den USA, in’ Updrag vun dat US-State-Department in de UdSSR to reisen.
Sien bannig Energie un sien völ Upträen hebbt aber all fröh up sien Gesundheit togreepen. Wegen mehreren ernsthaft Krisen hebbt de Dokters Ärzte Armstrong raaden, nich mehr Trompeet to spelen, um sien Gesundheit to schonen. He völ sück aber sien Ehrgeiz un dat Publikum tegenöver verplicht wieder to maaken, aber he hett sück denn mehr up Gesang verleggt. 1969 hett he den Song We have all the Time in the World vun John Barry un Hal David to den James-Bond-Film Im Geheimdienst Ihrer Majestät mit George Lazenby as 007 sungen. In disse Tiet kunn he aber, vun Utnahmen afsehn (ünner annern de Gesangsduette mit Ella Fitzgerald, to’n Bispeel up Ella and Louis), wegen sien körperlich Swaakheit nich mehr an de bahnbreekend Leistungen vun de 1920er un 1930er Johre as Jazztrompeter un Jazzsinger anknütten.
Louis Armstrong is an’ 6. Juli 1971 in New York an en Hartanfall storven. Sien Graff befind sück up den Flushing Cemetery in Queens, New York City.[1]
Ökelnaam
[ännern | Bornkood ännern]Armstrongs Ökelnaam „Satchmo“ is en Afkörten vun satchel mouth (sovöl as: „Taschenmund“), en Anspeelung up de Grött vun sien Mund. As Kind hett man hüm ok woll gate mouth nömmt.
Ehrungen
[ännern | Bornkood ännern]1952 wurr he as Eerst in de Down Beat Jazz Hall of Fame wählt. 1978 wurr Armstrong in de Big Band and Jazz Hall of Fame un in de International Academy of Jazz Hall of Fame upnommen un ok in de American Jazz Hall of Fame hett Armstrong Upnahm funnen.
Diskographisch Henwiesen
[ännern | Bornkood ännern]- The Complete Hot Five & Hot Seven Recordings (Columbia/Legacy; 1925-1929) (4-CD set)
- Satchmo at Symphony Hall (GRP; 1947)
- Louis Armstrong Plays W.C. Handy Columbia; (1954)
- Ella and Louis (Verve; 1956, mit Ella Fitzgerald)
- What a Wonderful World (Bluebird; 1970)
- Louis Armstrong and his All-Stars: Satchmo Live in Berlin Friedrichstadtpalast: The legendary Berlin Concert. Dat kumplett Konzert van' 22. März 1965 mit: Billy Kyle, Tyree Glenn, Eddie Shu, Arvell Shaw un Danny Barcelona, jazzpoint records 2000. Twee CDs mit utführlich Reisebeschrieven vun Karlheinz Drechsel, den Tournee-Begleiter dör de domolige DDR.
- The Early Years (1925 - 1931, mit Hot Seven un Hot Five)
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Louis Armstrong: Mein Leben in New Orleans („Satchmo - My Life in New Orleans“). Diogenes-Verlag, Zürich 1985, ISBN 3-257-20359-4.
- James Lincoln Collier: Louis Armstrong. Von New Orleans bis zur Carnegie Hall („Louis Armstrong“). Econ, München 2000, ISBN 3-612-26716-7 (speziell darin: Hans-Jochen Mundt, Louis-Armstrong-Diskographie, S. 418-455) [för den Sammler un Leevhaber düchtig to empfehlen, wiel dor ok en umfaatend, alphabetisch Titelverteken bi is].
- Gary Giddins: Satchmo. Louis Armstrong, sein Leben und seine Zeit („Satchmo“). Belser Verlag, Stuttgart 1991, ISBN 3-7630-9047-9.
- Abbi Hübner: Louis Armstrong. Sein Leben, seine Musik, seine Schallplatten. OREOS-Verlag, Waakirchen 1994, ISBN 3-923657-35-8.
- Max Jones, John Chilton: Die Louis Armstrong Story („Louis. The Louis Armstrong Story 1900-1971“). Herder, Freiburg/B. 1973, ISBN 3-451-16584-8.
- Hugues Panassié: Louis Armstrong. Da Capo Press, New York 1979, ISBN 0-306-79611-2 (Nahdruck vun de Utgaav New York 1971).
- Arrigo Polillo: Jazz. Die neue Enzyklopädie. Schott, Mainz 2007, ISBN 978-3-254-08368-5.
- Ilse Storb: Louis Armstrong. Mit Selbstzeugnissen und Bilddokumenten. Rowohlt, Reinbek bei Hamburg 1989, ISBN 3-499-50443-X.
- Studs Terkel: Giganten des Jazz („Giants of Jazz“). Zweitausendeins, Frankfurt/M. 2005, ISBN 3-86150-723-4.
- Stephan Schulz: What a Wonderful World - Als Louis Armstrong durch den Osten tourte. Verlag Neues Leben, Berlin 2010, ISBN 978-3-355-01772-5.
Enkeld Nahwiesen
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ knerger.de: Dat Graff vun Louis Armstrong
Weblenken
[ännern | Bornkood ännern]- Diskografie (engelsch)
- Satchmo.net, Websteed vun Louis Armstrong House & Archives (engelsch)