Buzz Aldrin
Pełne imię i nazwisko |
Edwin Eugene Buzz Aldrin, jr |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
20 stycznia 1930 |
Narodowość | |
Funkcja |
pilot statku kosmicznego, |
Łączny czas misji kosmicznych |
12 dni 1 godzina i 52 minuty |
Misje | |
Stopień wojskowy | |
Odznaczenia | |
Złoty Medal Kongresu | |
Strona internetowa |
Edwin Eugene Buzz Aldrin, jr (ur. 20 stycznia 1930 w Montclair w stanie New Jersey) – pułkownik Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych, astronauta amerykański, brał udział w pierwszym lądowaniu na Księżycu[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Po urodzeniu rodzice nadali mu imiona: Edwin Eugene. Przydomek „Buzz” otrzymał w dzieciństwie – „Buzzerem” nazywała go młodsza siostra, mająca trudności z prawidłową wymową słowa „brother” (brat). W 1988 w postępowaniu administracyjnym zmienił przydomek na imię prawne.
W 1951 ukończył Akademię Wojskową Stanów Zjednoczonych West Point z trzecią lokatą na ogólną liczbę 475 dyplomantów. Samolotami zaczął latać w 1952 (Teksas). Walczył w Korei jako pilot (F-86) – wykonał 66 lotów bojowych, zestrzelił dwa samoloty MiG-15 a jeden uszkodził[2]. W 1963 zdobył tytuł doktora w dziedzinie astronautyki w Massachusetts Institute of Technology (MIT). Pracę dyplomową zadedykował „Tym, którzy będą realizować program kosmiczny – obym był jednym z nich!”. W ciągu dwóch miesięcy od uzyskania doktoratu jego pragnienie się spełniło. Szybko zdobył sobie przydomek „Dr Rendez-vous”, nadany mu przez kolegów, którzy czytali jego pracę. Otrzymał honorowe tytuły naukowe od Gustavus Adolphus College (1967) i Clark University w Worcester w stanie Massachusetts. Zaangażowany w skauting, pełnił odpowiedzialne funkcje w Webster Presbyterian Church. Zapalony biegacz, nurek, a także gimnastyk. Członek Stowarzyszenia Pilotów Doświadczalnych i Amerykańskiego Instytutu Aeronautyki i Astronautyki, a także stowarzyszeń inżynierów Sigma Gamma Tau i Tau Beta Pi oraz stowarzyszenia badań naukowych Sigma Ksi. Uhonorowany m.in. Distinguished Flying Cross, Air Medal, Air Force Commendation Medal i NASA Group Achievement Award for Rendezvous Operations Planning Team. Członek honorowy Międzynarodowego Stowarzyszenia Mechaników i Inżynierów Lotniczych i Kosmicznych oraz Stowarzyszenia Medycyny Lotniczej i Kosmicznej. W ramach programu Gemini współpracował przy ustalaniu kolejności manewrów podczas spotkania statków na orbicie oraz lotów zespołowych, przewidzianych w programie Apollo[3].
Zakwalifikowany w 1963 do trzeciej grupy astronautów NASA. Pilot rezerwowy w misji Gemini 9, pilot w misji Gemini 12, w czasie tego lotu przebywał poza statkiem przez 5 godzin i 30 minut, rezerwowy pilot modułu załogowego Apollo 8, a przede wszystkim pilot lądownika księżycowego Apollo 11 (był drugim człowiekiem na Księżycu). Odszedł z NASA w lipcu 1971, został Dowódcą Szkoły Pilotów do Badań Przestrzeni Kosmicznej (Aerospace Research Pilots School) w bazie wojskowej w Edwards w Kalifornii. Emerytowany w 1972, został konsultantem w Comprehensive Care Corporation w Newport Beach. Obecnie mieszka w południowej Kalifornii, gdzie jest konsultantem w Starcraft Enterprises.
Opublikował dwie książki: Return to Earth (Powrót na Ziemię) i Men From Earth (Ludzie z Ziemi).
Pojawił się gościnnie w kilkudziesięciu filmach i serialach (m.in. Transformers 3, Futurama, Simpsonowie, Teoria wielkiego podrywu[4]), grając w nich samego siebie. W 2012 użyczył głosu postaci Astronoma w grze Mass Effect 3. Buzz Astral, jeden z bohaterów serii Toy Story, otrzymał imię na cześć Aldrina[5]. Wziął udział w dziesiątej edycji programu „Taniec z gwiazdami”, zajmując przedostatnie miejsce.
Jest wolnomularzem[6].
Odznaczenia, nagrody i upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]- Medal Sił Powietrznych za Wybitną Służbę
- Legia Zasługi
- Zaszczytny Krzyż Lotniczy – dwukrotnie
- Medal Lotniczy – trzykrotnie
- Medal Pochwalny
- Air Force Longevity Service Award
- Air Force Command Pilot Astronaut Wings
- Prezydencki Medal Wolności
- Złoty Medal Kongresu
- NASA Distinguished Service Medal
- NASA Exceptional Service Medal
- Medal za Lot Kosmiczny – dwukrotnie
- Nagroda Lowella Thomasa (1989)[7]
- Wprowadzenie do Narodowego Lotniczego Panteonu Sławy (National Aviation Hall of Fame) (2000)
- Gwiazda w Alei Gwiazd w Los Angeles
- Jego imię nosi krater Aldrin na Księżycu[8] oraz planetoida (6470) Aldrin[9]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Edwin Eugene Aldrin Jr.. history.com. [dostęp 2018-06-20]. (ang.).
- ↑ Tadeusz Malinowski , Lotnicy świata, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1985, s. 17, ISBN 83-206-0495-8, OCLC 830181110 .
- ↑ Gobert Godwin, Apollo 11, Prószyński Media Sp. z o.o., ISBN 978-83-7648-902-5
- ↑ Buzz Aldrin w bazie IMDb (ang.)
- ↑ Toy Story 3 Featurette - Buzz Lightyear - Trailer Addict
- ↑ Famous Masons II: Dreamers and Doers. nymasons.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-11)]. (ang.).
- ↑ The Explorers Club – The Lowell Thomas Award. explorers.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-02)]. (ang.). [dostęp 2016-02-22]
- ↑ Aldrin. [w:] Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS Astrogeology Science Center, NASA. [dostęp 2022-09-09]. (ang.).
- ↑ (6470) Aldrin w bazie Minor Planet Center (ang.)
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Biografia na stronie NASA (ang.)
- Biogram na stronie Spacefacts (ang.)
- Lądowanie człowieka na Księżycu
- Prace na zewnątrz pojazdu Gemini-12
- ISNI: 0000000110826680
- VIAF: 110368892
- LCCN: n88245653
- GND: 107714566
- NDL: 00462130
- BnF: 12585179q
- SUDOC: 083204687
- SBN: VEAV052074
- NLA: 35553982
- NKC: skuk0000019
- RSL: 000115436
- NTA: 070936927, 081754167
- BIBSYS: 3110021
- CiNii: DA03342204
- Open Library: OL457365A
- PLWABN: 9810600390205606
- NUKAT: n2005118313
- J9U: 987007282971005171
- LNB: 000237411
- NSK: 000165676
- CONOR: 128188771
- BLBNB: 001490312
- KRNLK: KAC2020N7684
- LIH: LNB:8RP;=BG
- Absolwenci Akademii Wojskowej Stanów Zjednoczonych w West Point
- Absolwenci Massachusetts Institute of Technology
- Amerykańscy astronauci
- Amerykańscy oficerowie
- Amerykańscy piloci wojskowi
- Amerykańscy wolnomularze
- Członkowie The Explorers Club
- Ludzie, którzy byli na Księżycu
- Odznaczeni Air Force Distinguished Service Medal
- Odznaczeni Distinguished Flying Cross (Stany Zjednoczone)
- Odznaczeni Legią Zasługi
- Odznaczeni Medalem Lotniczym (USA)
- Odznaczeni Medalem za Lot Kosmiczny
- Odznaczeni Prezydenckim Medalem Wolności
- Odznaczeni Złotym Medalem Kongresu
- Osoby upamiętnione nazwami kraterów na Księżycu
- Osoby upamiętnione nazwami planetoid
- Uczestnicy wojny koreańskiej
- Amerykanie pochodzenia szwedzkiego
- Amerykanie pochodzenia niemieckiego
- Amerykanie pochodzenia szkockiego
- Urodzeni w 1930
- Ludzie urodzeni w Montclair