Al-Ándalus

Al-Ándalus
الأندلس (ar)
Ainmnithe in ómós	Wilayah of Al-Andalus (en)
Suíomh
37° N, 4° O
Daonra
Teanga oifigiúil	an Araibis
Sonraí stairiúla
Leanann sé/sí	Hispania
Díscaoileadh	2 Eanáir 1492
Eachtra thábhachtach	Ionradh na Moslamach An Athghabháil

Al Andalus (Araibis: الأندلس) - San 8ú haois bhí chuid mhaith de Leithinis na hIbéire (711-718) cloíte ag na Múraigh ón Afraic Thuaidh. Bhí na gabháil seo mar chuid den forleathnú Impireacht Moslamach Umayyad. Bhí cheantair ó thuaidh a d'fhan neamhspleách, go ginearálta bhí siad sa réigiún Asturias, Navarra agus An Aragóin.

D'aithin riail Ioslai, Chríostaí agus Giúdaigh mar "daoine an leabhar", agus bhí cead acu a chleachtadh, ach bhí pionóis áirithe de bharr stádas. Bhí méid na daoine a thiontaigh reiligiún ag dul i méid.

Bhí easaontú i gcomhphobail na Moslamaigh sa tír. Ba muintir na Berber ón Aifric Thuaidh formhór an airm Moslamach agus bhí coimhlint idir iad féin agus na Arabaigh sa Meán Oirthir. Tar éis tamaill bhí daonra Múrach suite i cheantair áirithe, mar shampla Ghleann abhainn, cósta Valencia, agus réigiún sléibhtiúil Granada.

Bhí Córdoba, mar phríomhchathair an cailifeacht, agus ba í an chathair is mó, is saibhris, agus is sofaisticiúil in iarthair Eorpach Meánaoiseach. Bhí caidreamh iontach idir scoláire muslamach agus Giúdach leis an Eoraip de bharr an ghabháil seo, ach faoi am an 11ú haois scair an cailifeacht i ríocht beaga, agus bhí na stáit Críostaíodh in ann talamh a ghabháil dó féin agus a gcui chumhacht a daingnigh. Tháinig Moslamaigh eile, na Almoravigh agus na Almohadaigh, a rinne athaontú ar an ríocht Moslamach ach ní raibh siad in ann stop a chur le cumhacht agus láidreacht na stáit chríostaíodh.

Féach freisin

• Ionradh na Moslamach