Grekenlun
Tekst üüb Fering |
Grekenlun, amtelk det Greks Republiik (üüb Greks: Ελλάδα Elláda of Ελληνική Δημοκρατία Ellinikí Dimokratía) as en lun uun a süüd uast faan Euroopa. uun a nuurdwaast leit Albaanien, uun a nuurd Nuurd-Matsedoonien an uun a nuurduast lei Bulgaarien an't Türkei. A hoodsteed as Atheen.
Geografii
[Bewerke | Kweltekst bewerke]Koord faan Grekenlun |
Geograafisk Laag
[Bewerke | Kweltekst bewerke]Grekenlun leit för’t miast twesken 41° an 34° (faan a nuurd tu a süüd) an 19° an 29° (faan a waast tu a uast). At lun as amanbi triisis letjer üüs Tjiisklun. At lun dialt grensen mä fjauer lunen. Det lingst grens (472 km) faan't lun wurt mä Bulgaarien an det kurtst (192 km) mä’t Türkei diald. At lun dialt uk en 234 km lung grens mä Nuurd-Masedoonien an en 212 km lung mä Albaanien. A eeg faan Grekenlun as 13.676 km lung.
Lunskap
[Bewerke | Kweltekst bewerke]Berger
[Bewerke | Kweltekst bewerke]De huuchst ponkt uun Grekenlun as de Mitikas toop faan dön Olymp Berger.
Steeden
[Bewerke | Kweltekst bewerke]Dön tjiin gratst steeden uun't lun san:
# | Steed | Lidj (2011)[1] |
---|---|---|
1 | Atheen | 3.168.846 |
2 | Thessaloniki | 806.635 |
3 | Patras | 195.265 |
4 | Iraklio | 157.452 |
5 | Larisa | 144.651 |
6 | Volos | 130.094 |
7 | Acharnes | 100.723 |
8 | Chania | 88.525 |
9 | Ioannina | 85.803 |
10 | Chalkida | 74.564 |
Indialing faan Ferwalting
[Bewerke | Kweltekst bewerke]Grekenlun hee 13 regiuunen an at Moonkrepubliik Athos:
# | Regiuun | Grate (km²)[2] | Lidj (2011)[3] | Hoodsteed |
---|---|---|---|---|
1 | Attika | 3808 | 3.828.434 | Atheen |
2 | Epirus | 9203 | 336.850 | Ioannina |
3 | Ionisk Eilunen | 2307 | 207.855 | Korfu |
4 | Kreeta | 8336 | 623.065 | Iraklio |
5 | Madel-Grekenlun | 15.549 | 547.390 | Lamia |
6 | Madel-Makedoonien | 18.810 | 1.880.297 | Thessaloniki |
7 | Nuurd-Egeeis | 3836 | 199.231 | Mitilini |
8 | Peloponees | 15.491 | 577.903 | Tripoli |
9 | Süüd-Egeeis | 5286 | 309.015 | Ermupoli |
10 | Thessaalien | 14.036 | 732.262 | Larisa |
11 | Uast-Makedoonien an Thraakien | 14.156 | 608.182 | Komotini |
12 | Waast-Grekenlun | 11.350 | 679.796 | Patras |
13 | Waast-Makedoonien | 9451 | 283.689 | Kozani |
Histoore
[Bewerke | Kweltekst bewerke]Suwereniteet
25. Marts 1821 begand det Greks Rewolutsion jin det Osmaans Rik. A rebelen loket uun Morea an föl greks eilunen wiar bal uun hör eegendoom. 7. April 1821 wurd Atheen iinnimen. Diarefter wiar ünbestendig stridjen, diaruun a griken faan lidj faan a waast faan Euroopa holpen wurd. 5. Febrewoore 1825 greeb Egypten üüb a sidj faan a Osmaanen uun a konflikt iin an. Det Ferianigt Köningrik, Frankrik an Ruslun interweniaret. En ferianigt flot faan döndiar lunen besiigt a Osmaanen an Egyptern 20. Oktuuber 1827 uun a slacht faan Navarino, wat en wichtig bejewenhaid uun a krich wiar.
De letst akt faan't rewolutschuun bestemet de Rüs-Osmaans Krich (1828–1829). Efter de rüs iinmarsk iin uun det Osmaans Rik an a Sultaan sin kapitulatschuun wurd at apsaating faan en letj, suwereen, greks köningrik beslööden. En tjiisk prins, Otto faan Bayern, wurd a köning faan't lun.
Politiik
[Bewerke | Kweltekst bewerke]Grekenlun as sant 1952 lasmaat faan NATO.