tim

Turkcha (tr)

tim

Oʻzbekcha (uz)

tim I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

tim

Etimologiyasi

TIM Bu ot ПРСda [tim] shaklida choʻziq ū bilan (142), ТжРСda tim shaklida yozilgan; ПРСda 'katta karvonsaroy' maʼnosini, ТжРСda 'usti yopiq bozor' maʼnosini anglatishi aytilgan; oʻzbek tiliga tojik tilidagi maʼnosi bilan olingan (OʻTIL, II, 178).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

TIM 'oʻta\ 'butunlay' (kuchaytiruvchi soʻz). May-da oʻrilgan t i m qora sochlari belidan pastga ^tUtim shib turibdi. Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni bildirgan bu soʻz asli tüm tarzida talaffuz qilnngan (Devon, I, 324); keyinchalik ü unlisi i unli — siga almashgan: tüm > tim. Bu soʻz dastlab otlarning tu — sini bildiruvchi sifatlar bilan (tüm torugʻ, tüm qârä kabi) ishlatilib, keyinchalik faqat qârä sifati bi — langina ishlatiladigan boʻlgan, lekin tim qârä sifa— tining bogʻlanish doirasi kengaygan: tim qârä -> tim

qârä ât, sâch, qâsh, koz, ton, tufli, ...
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

\f. — bozor (yaqini)dagi kar-

vonsaroy] Usti yopiq bozor; savdo rastasining baland tomi; karvonsaroy. Gʻarchcha moy!" Uning jarangli ovozi rastaning timini teshgunday yangrardi. Oybek, Tanlangan asarlar. ◆ Abdullaxon soldirgan qubbali timning ichi ari inidek gʻuvillar edi. M. Osim, „Elchilar“ . ◆ Matchon tura karvonsaroy tomonga, timga burildi. J. Sharipov, „Xorazm“ .

tim II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

tim

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

"Qora", "qorongʻilik" kabi soʻz-lar oldidan ishlatiladigan kuchaytiruv yuklamasi. ◆ Tim qora soch. Tim qorongʻi tun. yash ◆ Otinoyi oltmishlarga borgan, tishlari tushgan, faqat tishqolidan tim qoraygan ikki tishi gapirganda liqillab turar edi. Oybek, „Ulugʻ yoʻl“ . ◆ Tim qorongʻilik ichida uzoqdan yulduzlar jimir-jimir koʻz qisar edi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

tim III

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

tim

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

shv. Mutlaqo, sira, \yech. ◆ Xon Dalli bu soʻzlarni eshitib, yuragida tim toqati qolmadi, eri mard Hasanga qarab.. bir soʻz dedi. "Ravshan" .

Antonimlari

ТИМ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

tim

brigada

Ruscha _ru

tim I
крыша крытого базара или торгового ряда; ◆ Uning jarangli ovozi rastaning timini teshkunday yangrardi (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Его звонкий голос гремел так, что казалось, мог пробить крышу торгового ряда.

tim II:
◆ tim qora совершенно чёрный, абсолютно чёрный; чёрный-чёрный, чёрный-пречёрный; ◆ tim qorongʻi совершенно тёмный, тёмный-претёмный; ◆ tim qorongʻi kecha тёмная-претёмная ночь.