Sahne

Sahne veyahut oyunluk, tiyatro, müzik gibi eserlerin sergilenmesi için ayrılmış olan alanı veya bir tiyatro oyununun ve filmin bölümlerinden her birini ifade eder.

Bir tiyatro sahnesi

Etimoloji

Sahne, Arapça kökenli (صحن / saḥn) bir kelime olup, dilimizde ilk defa Şemseddin Sami tarafından 1870'li yıllarda Fransızca (scène) "tiyatro sahnesi"nin karşılığı olarak kullanılmıştır. Daha sonra Şemseddin Sami tarafından Kamûs-ı Türkî adlı sözlüğünde tanımına yer vermiştir.

Tiyatrodaki kullanımı

Tiyatroda sahnenin iki tanımı vardır. Birincisi, oyun alanına bir oyuncunun her bir girişi yeni bir sahnenin başlangıcı ve her bir çıkışı o sahnenin sonudur. Buna Fransız sahnesi denilir. Bir diğeri ise olayların gerçekleşeceği yeri ya da dekoru tanımlar. Bu nedenle tiyatro oyunları; günlük hayattan farklı olay akışı, seçilmiş ve ayıklanmış olaylar, bölünmüş çeşitli sahneler, değişik ortam ve zamanlardan oluşur.

Aktör, aktris ve performans sanatçılarının ihtiyacı olan boşluğu sağlar, seyircilerin odak noktasını oluşturur. Mimari yapıya göre sahne, genellikle yükseltilmiş bir alandan veya birkaç farklı alandan oluşabilir. Özellikle tiyatro binalarında sahne sabit bir unsur olmakla beraber, kaldırılabilen sahneler de vardır.

Kullanım amacına ve hitap ettikleri seyirciye göre sahneler dörde ayrılır. Batı kültürlerinde en yaygın olan sahne formu prosceniumdur. Bu türde seyirci sahneye sadece bir cephesinden bakar. Sahnenin gizlenmiş diğer üç cephesi sanatçılar ve teknisyenler tarafından kullanılır. Diğer tür, "öne çıkarılmış sahne"dir. Bu sahne prosceniuma benzemekle beraber, seyircilerin arasına doğru uzanır ve sadece arka tarafı gizlidir. "Orta sahne"de ise gizlenmiş bir cephe yoktur; seyirci sahnenin dört yanını da çevreler.

Sinemadaki kullanımı

Sinemada sahne, film içinde, dekorun ve kamera açılarının değiştiği yerlerdeki tamamlanan bir durumu belirtir. Buna Çekim Sahnesi denir. Başka bir deyişle sahne, aynı kişiler ve aynı dekor içinde geçen, sürekli bir olayı gösteren bir ya da daha çok çekimden oluşan görüntüler dizisidir. Yani sahne, aynı kişilerin aynı dekor veya mekan içinde, aynı anda yer aldıkları çekimler bütünüdür ve tamamlanan bir durumu belirtir.