Lidya kralları listesi
Bu madde Lidya'nın hem efsanevi hem de tarihi bilinen krallarını listeler. Lidya, MÖ 1. binyılda Batı Anadolu'da bulunan antik bir krallıktır. MÖ 2. binyılda bir ülke olarak ortaya çıkmış olabilir ve bir zamanlar Maeonia olarak adlandırılmış olabilir; Herodot, Lidyalılar olarak tanınmadan önce halkın Maeonlular olarak adlandırıldığını söyler. Herodot ve diğer kaynaklar Maeoniae, Heracleidae (Heraklidler) ve Mermnadae olmak üzere üç hanedandan söz eder. İlk iki hanedan efsanevidir, ancak Herakleid hanedanının sonraki üyeleri en azından yarı efsanevidir. Mermnadae tarihi bir topluluktur.
Maeoniae
değiştirHerodot'un bahsettiği en eski Maeon veya Lidya kralı, Atis'in babası olan Manes'tir. Atis'in hükümdarlığı sırasında şiddetli bir kıtlık yaşanmış ve Atis'in oğlu Tyrrhenus önderliğindeki vatandaşların yarısı, Tyrrhenian adıyla İtalya'ya göç etmiştir.[1] Strabon gibi diğer kaynaklar, Tmolus ve oğlu Tantalos'u aynı zamanlarda bölgenin kralları olarak adlandırır ve sözde Spil Dağı civarındaki topraklardan hüküm sürmüşlerdir,[2] ancak bu ikisinin Manes ve Atis ile aynı kişiler olduğu, özellikle de Omphale'nin her iki ailenin de üyesi olduğu ileri sürülmektedir.[3] Halikarnaslı Dionisos ise Cotys'i Manes'in oğlu ve Atis'in babası olarak koyar.[4][5]
Bilinen efsanevi krallar şunlardır:
Herodot, Lidus'un ülkeye ve halkına ismini verdiğini söyler.[7] Lidus'un soyu, Herodot'un söylediği gibi, "işlerin yönetimini Herakleidlere devredene" kadar belirtilmeyen sayıda nesil boyunca devam etmiştir.[7] Lidya'daki Heraklidlerin, Herakles'in ve Iardanus'a ait bir cariyenin soyundan geldiğini; soyun Herakles'ten Alcaeus, Belus ve Ninus'tan geçerek Lidya'nın ilk Heraklid kralı olan Agron'a kadar uzandığını ekler.[7]
Heraklidae
değiştirHerodot, Heraklidlerin 22 nesil boyunca 505 yıl boyunca Lidya'yı yönettiğini ve Agron'dan Candaules'e kadar tüm soy boyunca oğlun babanın yerine geldiğini söyler.[8]</ref> Candaules, Sardis'te hüküm süren Heraklidlerin sonuncusu iken, Herodot, Agron'un ilk olduğunu söyler ve bu da Sardes'in Maeon zamanlarında Lidya'nın başkenti olduğunu ima eder.[7] Candaules MÖ 687 civarında ölmüş ve dolayısıyla Herodot'un belirttiği 505 yıllık süre Agron'un tahta çıkışı için MÖ 1192 civarını göstermektedir.[9] Bu, Hurri-Hitit imparatorluğunun çöktüğü zamana denk gelir ve böylece Seha nehri toprakları Hitit hükümdarlarından bağımsızlığını kazanabilmiş ve böylece Herodot'un duyduğu rivayet daha fazla güvenilir hale gelmiştir.
Bilinen Herakleid kralları şunlardır:
- Agron (M.Ö. 1192 civarı; Herakles'in efsanevi büyük büyük torunu ve Alkaeus, Belus ve Ninus aracılığıyla bir Lidyalı cariye)[7]
- 19 efsanevi kral, isimleri bilinmiyor, hepsi babadan oğula geçti[7]
- Meles, diğer adıyla Myrsus (MÖ 8. yüzyıl; Candaules'in yarı efsanevi babası)[7]
- Candaules, nam-ı diğer Myrsilus (M.Ö. 687 civarında öldü; muhtemelen tarihi; Meles'in oğlu; Gyges tarafından öldürüldü)[10][9]
Mermnadae
değiştirBu hanedanlığın tarihsel olarak bilinmelerine rağmen, tarihleri kesin olarak belirlenememiştir. Geleneksel tarihler, bazı hüküm uzunluklarını veren Herodot'tan türetilmiştir, ancak bunlar Asur tarihiyle eşzamanlılık temelinde modern bilim insanları tarafından sorgulanmıştır.[11][12][13] Hanedanlığın adı (Grekçe: Μερμνάδαι) Lidya aktarımında -𐤪𐤷𐤦𐤪𐤫𐤠 mλimna- olarak doğrulanabilir.[14] Etimolojik olarak, muhtemelen Karya dilindeki mno- 'oğul' veya 'torun' kelimesini içeriyor ki bu da Mermnad klanının Karya kökenli olduğu yönünde bir görüş teşkil ediyor.[14]
Mermnad soyundan gelen beş kral vardı ve hepsi de tarihi şahsiyetlerdir:
- Gigis, diğer adıyla Guges (MÖ 680–644 civarı; Candaules'in dul eşinin kocası)[15][16][17]
- Ardis, diğer adıyla Ardysus (MÖ 644–637 civarı; Gigis'in oğlu)[17][18]
- Sadyattes (MÖ 637-635 civarı; Ardis'in oğlu)[18]
- Alyattis (MÖ 635–585 civarı; Sadyattes'in oğlu)[18]
- Kroisos, diğer adıyla Kroisos (M.Ö. 585–546; Alyattes'in oğlu)[18][19]
Gigis, MÖ 644 civarında Kimmerlere karşı savaşırken ölmüş ve yerine Ardis geçmiştir.[9] En başarılı kral, Lidya'nın gücünün ve refahının zirvesine ulaştığı Alyattis'ti.[20] Kroisos, Pteria ve Thymbra muharebelerinde Büyük Kiros tarafından mağlup edildi. Kiros, MÖ 546'nın başlarında sona eren Sardis Kuşatması'ndan sonra Lidya'yı ilhak etti, ancak Kroisos'un kaderi belirsizdir.[21]
Soybilim
değiştir| Dascylus | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Gigis | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ardis | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sadyattes | Lyde | Miletus | Medyan Hanedanı | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Grek kadın | Alyattis | Karyalı soylu kadın | Siyaksares | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pantaleon | Kroisos | Aryenis | Astyages | Ahameniş Hanedanı | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atys | Mandane | I. Kambises | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Amytis | Büyük Kiros | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kaynakça
değiştir- Özel
- ^ a b Herodotus & de Sélincourt 1954, s. 80
- ^ Greek Mythology Link: Tantalus 6 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Theoi Project Guide to Greek Mythology: Plouto". Theoi.com. 2017. Erişim tarihi: 30 Haziran 2018.
- ^ Halikarnaslı Dionisos. Roman Antiquities. 1.27.1.
- ^ Rawlinson, George (1875). The History of Herodotus: A New English Version, Ed. with Copious Notes and Appendices, Illustrating the History and Geography of Herodotus, from the Most Recent Sources of Information; and Embodying the Chief Results, Historical and Ethnographical, which Have Been Obtained in the Progress of Cuneiform and Hieroglyphical Discovery. Volume 1: On the Life and History of Herodotus (İngilizce). D. Appleton and Company. ss. 279-280. Erişim tarihi: 20 Nisan 2020.
- ^ Herodotus & de Sélincourt 1954, ss. 43, 80.
- ^ a b c d e f g h Herodotus & de Sélincourt 1954, s. 43
- ^ Herodotus & de Sélincourt 1954.
- ^ a b c Bury & Meiggs 1975, s. 82
- ^ Herodotus & de Sélincourt 1954, ss. 43-46.
- ^ Compendium of World History: Homer and the Lydian Kings
- ^ Encyclopaedia of the Orient: Lydia
- ^ Livius Articles on Ancient History: Mermnad dynasty
- ^ a b Yakubovich, Ilya (2017). "An Agreement between the Sardians and the Mermnads in the Lydian Language?". Indogermanische Forschungen. 122 (1). ss. 265-294. doi:10.1515/if-2017-0014. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021.
- ^ Bury & Meiggs 1975, ss. 82-83.
- ^ Lendering, Jona (2003). "Gyges of Lydia". Livius. Erişim tarihi: 26 Ekim 2021.
- ^ a b Spalinger, Anthony J. (1978). "The Date of the Death of Gyges and Its Historical Implications". Journal of the American Oriental Society. 98 (4). ss. 400-409. doi:10.2307/599752. JSTOR 599752. Erişim tarihi: 25 Ekim 2021.
- ^ a b c d Dale, Alexander (2015). "WALWET and KUKALIM: Lydian coin legends, dynastic succession, and the chronology of Mermnad kings". Kadmos. Cilt 54. ss. 151-166. doi:10.1515/kadmos-2015-0008. Erişim tarihi: 10 Kasım 2021.
- ^ Wallace, Robert W. (2016). "Redating Croesus: Herodotean Chronologies, and the Dates of the Earliest Coinages". The Journal of Hellenic Studies. Cilt 136. ss. 168-181. doi:10.1017/S0075426916000124. JSTOR 44157500. Erişim tarihi: 14 Kasım 2021.
- ^ Herodotus & de Sélincourt 1954, ss. 43-48.
- ^ Bury & Meiggs 1975, s. 144
- Genel
- Bury, J. B.; Meiggs, Russell (1975) [first published 1900]. A History of Greece. Fourth. Londra: MacMillan Press. ISBN 0-333-15492-4.
- Herodotus (1975) [first published 1954]. Burn, A. R.; de Sélincourt, Aubrey (Ed.). The Histories. Londra: Penguin Books. ISBN 0-14-051260-8.